Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ!

Αθανάσιος Πλατιάς

Σήμερα η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με μείζονες γεωπολιτικές, τεχνολογικές και γεωοικονομικές εξελίξεις, οι οποίες αναμένεται να μεταβάλουν διαρθρωτικά το περιβάλλον στο οποίο θα κληθεί να κινηθεί κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Στόχος του συνεδρίου που συνδιοργανώνουν στις 12-13 Δεκεμβρίου 2024 το Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων, το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών και ΤΟ ΒΗΜΑ είναι να αναλύσει και να αξιολογήσει την Ελληνική στρατηγική εθνικής ασφάλειας από την μεταπολίτευση μέχρι σήμερα (1974-2024). Ελπίδα των οργανωτών είναι ότι αυτή η αξιολόγηση θα οδηγήσει σε προτάσεις πολιτικής για το «τι θα μπορούσαμε ως χώρα να κάνουμε καλύτερα στο μέλλον». Με άλλα λόγια, το συνέδριο φιλοδοξεί να ανοίξει έναν ουσιαστικό διάλογο για το μέλλον: Πώς μπορεί η Ελλάδα να ενισχύσει τον ρόλο της στο σημερινό ρευστό και μεταβαλλόμενο διεθνές σύστημα; Ποια στρατηγική χρειάζεται για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του 21ου αιώνα;

Η στρατηγική εθνικής ασφάλειας προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο ένα κράτος αναπτύσσει, κινητοποιεί και χρησιμοποιεί συνδυαστικά όσα μέσα διαθέτει, προκειμένου να επιτύχει στο πλαίσιο του διεθνούς συστήματος τους μακροπρόθεσμους πολιτικούς στόχους του. Ιδίως για μία χώρα όπως η Ελλάδα, τα χρόνια προβλήματα ασφάλειας της οποίας εμφανίζονται τις τελευταίες δεκαετίες ιδιαιτέρως οξυμένα, το να είναι η εθνική στρατηγική της ρεαλιστική και συνεκτική αποτελεί θέμα κεφαλαιώδους σημασίας.

Η ποιότητα της εθνικής στρατηγικής κάθε κράτους ελέγχεται εμπειρικά: το εάν είναι κατάλληλη και επιφέρει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος. Σε περίπτωση που η κρατούσα προσέγγιση αποδειχθεί ανεπαρκής και αποτύχει, τότε είναι αναμενόμενο να δρομολογηθούν αλλαγές και να αναζητηθεί μια νέα «θεωρία εθνικής ασφάλειας», όπως συνέβη στην Ελλάδα μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Είναι αναγκαίο λοιπόν να εξετάσουμε και να αξιολογήσουμε την πεντηκονταετία μετά το 1974, τα επιτεύγματα αλλά και τις αποτυχίες αυτής της περιόδου.

Η καταλληλόλητα και επάρκεια της στρατηγικής εθνικής ασφάλειας αποτελεί ζήτημα μείζονος σημασίας για κάθε κράτος. Όμως, η επιλογή ορθής στρατηγικής αποτελεί πολύ πιο πιεστική αναγκαιότητα, όταν ένα κράτος αντιμετωπίζει απτό πρόβλημα ασφάλειας. Για την Ελλάδα, η ανάγκη συγκροτημένης εθνικής στρατηγικής είναι ιδιαιτέρως επιτακτική, τόσο λόγω της κλιμακούμενης έντασης από πλευράς Τουρκίας, όσο και λόγω των πρωτοφανών εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και των ανακατατάξεων στην Ανατολική Μεσόγειο – εξελίξεων, που καθιστούν σαφές ότι το ενδεχόμενο μιας ένοπλης σύρραξης δεν μπορεί ποτέ να αποκλειστεί.

Στο συνέδριο θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε τόσο τα πάγια και διαχρονικά στοιχεία της ελληνικής στρατηγικής την τελευταία πεντηκονταετία, όσο και εκείνες τις πτυχές της που αλλάζουν και μετεξελίσσονται, αντλώντας διδάγματα από τις εμπειρίες του παρελθόντος. Στο πλαίσιο αυτό θα εστιάσουμε στο πώς διαμορφώνονται τα θεμελιώδη εθνικά συμφέροντα υπό το πρίσμα των μεγάλων μετασχηματισμών του διεθνούς περιβάλλοντος και θα σκιαγραφήσουμε τις προτεραιότητες που θα πρέπει να έχει η ελληνική στρατηγική προκειμένου να προσαρμοστεί στις νέες πραγματικότητες, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την αποτελεσματικότητα, ισορροπία και συνοχή της.

Σήμερα η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με μείζονες γεωπολιτικές (ηγεμονικός ανταγωνισμός ΗΠΑ-Κίνας, αποσάθρωση της μεταπολεμικής φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων), τεχνολογικές (επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης) και γεωοικονομικές εξελίξεις (προστατευτισμός, αναδιάρθρωση των ενεργειακών αγορών, αναπροσαρμογή των εφοδιαστικών αλυσίδων), οι οποίες αναμένεται να μεταβάλουν διαρθρωτικά το περιβάλλον στο οποίο θα κληθεί να κινηθεί κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Στο νέο αυτό περιβάλλον η χώρα δεν μπορεί να κινηθεί επιτυχώς εφαρμόζοντας απλώς την πεπατημένη του παρελθόντος. Είναι, αντιθέτως, αναγκαία η έγκαιρη και προσεκτική ανάλυση των σημαντικών διεθνών τάσεων, η ορθή εκτίμηση των κινδύνων και των ευκαιριών που ανοίγονται για τη χώρα, καθώς και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των απαραίτητων κινήσεων προσαρμογής, όσο υπάρχει ακόμη χρόνος γι’ αυτές. Το συνέδριο φιλοδοξεί να ξεκινήσει αυτή την τόσο αναγκαία συζήτηση με συμμετοχή ηγετικών προσωπικοτήτων από την πολιτική, την διπλωματία, τις Ένοπλες Δυνάμεις και την ακαδημαϊκή κοινότητα.

Ο κύριος Αθανάσιος Πλατιάς είναι Πρόεδρος, Συμβούλιο Διεθνών Σχέσεων, Καθηγητής Στρατηγικής, Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Πηγή: https://www.tovima.gr