Ο Απρίλιος, ή Απρίλης, ή Απρίλτς (Ποντιακά), είναι ο τέταρτος μήνας του έτους κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό Hμερολόγιο, ο όγδοος κατά το Εκκλησιαστικό που αρχίζει τον Σεπτέμβριο, ο δεύτερος κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο και ο δέκατος στο αττικό ημερολόγιο ο οποίος ονομάζονταν Μουνιχιών και αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα 24 Μαρτίου-22 Απριλίου του Γρηγοριανού ημερολογίου. Ο Απρίλιος περιλαμβάνει 30 ημέρες.
Η λέξη Απρίλιος ετυμολογείται σύμφωνα με μια άποψη από το λατινικό Aprillis που προέρχεται από το ρήμα aperire, που σημαίνει «ανοίγω». Είναι ο μήνας κατά τον οποίο ο καιρός «ανοίγει» και έρχεται η Άνοιξη, όπως σημειώνεται στο Μέγα Συναξαριστή. Οι Ρωμαίοι, πάλι, θεωρούσαν τον Απρίλη ως ιερό μήνα της θεάς Venus (Αφροδίτης) και είναι πιθανό η ονομασία του να προέρχεται, σύμφωνα με μια δεύτερη άποψη από τη θεά Αφροδίτη.
Ο Απρίλιος μέχρι την εποχή του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Ιουλίου Καίσαρα περιελάμβανε 29 ημέρες και από τότε 30. Το 65 μ. Χ. ο Νέρων προσπάθησε, χωρίς επιτυχία, να μετονομάσει τον Απρίλιο σε Νερώνιο (Neronius) σε ανάμνηση της σωτηρίας του μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του στην οποία συμμετείχε και ο δάσκαλός του Σενέκας, που τελικά αυτοκτόνησε για να αποφύγει τον εξευτελισμό.
Οι Ρωμαίοι γιόρταζαν κατά τη διάρκεια του Απρίλη την Αφροδίτη και τον Απόλλωνα (την 1η Απριλίου), την Κυβέλη (τα Μεγαλήσια από τις 4 έως τις 10 Απριλίου), ενώ στις 22 Απριλίου γιορτάζονταν (με ανάλογες κρασοκατανύξεις) τα Vinalia priora, οι πρώτες γιορτές κρασιού του έτους. Στα τέλη του μήνα ξεκινούσαν επίσης και τα Floralia, τα Ρωμαϊκά Ανθεστήρια, προς τιμήν της θεάς της βλάστησης και της Άνοιξης, της Flora.
Ο ελληνικός λαός δίνει στο μήνα και τα ονόματα Απρίλης, Απρίλες, και Λαμπριάτης από την συμπτωματικά μεγάλη θρησκευτική εορτή του Πάσχα (Λαμπρή) που τελείται συνήθως το μήνα αυτό. Σ' άλλες πάλι περιοχές ο Απρίλης αποκαλείται και «Γρίλλης» (γκρινιάρης) επειδή στον μήνα αυτόν τελείωναν τα αποθέματα της προηγούμενης συγκομιδής και δημιουργούνταν οικογενειακές γκρίνιες. Αποκαλείται και τιναχτοκοφινίτης επειδή τινάζουν τα κοφίνια για να τα καθαρίσουν: «Απρίλης, γρίλλης, τιναχτοκοφινίτης». Αναφέρεται, επίσης, και ως Αϊ-Γεωργίτης λόγω της εορτής του Αγίου Γεωργίου στις 23 του μήνα, η οποία γιορτάζεται με διάφορους αθλητικούς και ιππικούς αγώνες.
Ο Απρίλης τραγουδήθηκε ιδιαίτερα από τους ποιητές αλλά κι από τον λαό μας: Έτσι ο ποιητής Διονύσιος Σολωμός λέει: «Έστησ' ο Έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη» και «Ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε».
Παροιμίες για τον Απρίλη
Αλί στα Μαρτοκλάδευτα και τ' Απριλοσκαμένα. [δηλ. Το Μάρτη δεν πρέπει να γίνεται κλάδεμα και τον Απρίλη δεν πρέπει να σκάβουμε τη γη]
Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα τότε τ' αμπελοχώραφα χαίρονται τα καημένα.
Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σε εκείνον τον ζευγά που 'χει στη γη σπαρμένα.
Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης πέντε-δέκα, να ιδείς το κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να ιδείς και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκρισαρίζουν, να ιδείς και την φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.
Αν κάνει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαρά στονε τον γεωργό που 'χει πολλά σπαρμένα.
Αν κάνει ο Μάρτης τρία νερά κι ο Απρίλης άλλα δύο, να δεις του Μάρτη τα κουκιά, τ' Απρίλη τα σιταράκια, να δεις το γερο-Κρίθαρο πώς τρέφει τη μουστάκα.
Απρίλης έχει τα χάδια κι ο Μάρτης τα δαυλιά.
Απρίλης φέρνει την δροσιά, φέρνει και τα λουλούδια.
Απρίλης, Μάης, κοντά είν' το θέρος.
Ένας κούκος δε φέρνει την Άνοιξη.
Και τ' Απριλίου τις δεκαοχτώ, πέρδικα ψόφησε στ' αυγό. [δηλ. απ' το κρύο]
Ο Απρίλης έχει τ' όνομα κι ο Μάης τα λουλούδια.
Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα.
Ο Απρίλης ο γρίλλης, ο Μάης ο πολυψωμάς. [δηλ. το μήνα Απρίλιο οι γεωργοί έχουν λίγες αγροτικές εργασίες ενώ τον Μάιο έχουν πολλές και χρειάζονται πολλά ψωμιά για τους εργάτες]
Ο Μάρτης έχει τ' όνομα, κι ο Απρίλης τα λουλούδια.
Σαν ρίξει ο Μάρτης μια βροχή κι Απρίλης άλλη μία, να δεις κουλούρες στρογγυλές και πίτες σαν αλώνι.
Τον Απρίλη και το Μάη κατά τόπους τα νερά.
Του Απρίλη η βροχή, κάθε σταγόνα και φλουρί.
Του Απρίλη η βροχή, κάθε στάλα και φλουρί.
Του Μάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια, και τ' Απριλιού τις δεκοχτώ, μην κάψεις τα καρούλια (του αργαλειού).
Των καλών ναυτών τα ταίρια τον Απριλομάη χηρεύουν.
Ως τ' Απριλιού τις δεκαοχτώ να 'χεις τα μάτια σου ανοιχτά.
Περάσανε οι δεκαοχτώ, άραξε πάνω σ' ένα αυγό. [δηλ. Οι γεωργοί ανησυχούν για τον καιρό μέχρι τις 18 Απριλίου]
Πηγή: http://3gym-thess.thess.sch.gr
Ο ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΣΤΗ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ!
Ο Απρίλιος είναι ένας θαυμάσιος μήνας. Έχει συγκεντρωμένες χαρές, που μόνο μια φορά το χρόνο μπορείς να απολαύσεις. Το αεράκι είναι ακόμα δροσερό και άφθονο, για να μεταφέρει και να σκορπίζει παντού τις μυρωδιές των λουλουδιών που βρίσκονται στο φόρτε τους. Πριν εμφανιστούν οι πρώτες ζέστες του Μαΐου και ο ήλιος αρχίσει να καίει, ζήσε με όλες σου τις αισθήσεις το σύντομο διάστημα που μοσχοβολούν οι ανθισμένες νεραντζιές και οι πασχαλιές. Επιπλέον μάθε όσα λένε οι παραδόσεις, πριν ξεχαστούν και εξαφανιστούν από την καθημερινότητά μας.
Φύσα, Απρίλη!
Μην εκπλαγείς αν ο Απρίλιος διατηρήσει τα μποφόρ του μέχρι το τέλος. Η παράδοση των νομάδων τσιγγάνων τον εξαιρεί από το ημερολόγιο και τον παραβλέπει πηδώντας από τον Μάρτιο στον Μάιο, γιατί τον μήνα αυτό, όπως λένε, ο αέρας φυσάει τόσο πολύ ώστε παρασύρει τις σκηνές και τα τσαντίρια τους και δεν τους αφήνει να σταθούν σε έναν τόπο. Ο λαός μας (πριν αλλάξουν τα κλιματολογικά δεδομένα) τον χαρακτήριζε δροσερό αλλά μερικές φορές και παγερό, πίστευε όμως ότι «Απρίλης είναι, θα πρηστεί και θα σκάσει» ό,τι και να κάνει, αφού προμηνύει το καλοκαίρι. Επειδή συνήθως τέτοια εποχή στα χωριά είχαν ξοδευτεί και τα τελευταία αποθέματα τροφίμων από τη σοδειά του περασμένου χρόνου, θεωρούνταν δύσκολος μήνας για τον αγροτικό πληθυσμό, γι’ αυτό και τον έλεγαν Γρίλη (γκρινιάρη) και Τιναχτοκοφινίτη (τίναζαν τα κοφίνια για να πάρουν τα τελευταία υπολείμματα του σταριού).
Όλα ανοίγουν
Όπως αναφέρεται στο βιβλίο του Ζήση Χασιώτη «Οι δώδεκα μήνες στην ελληνική μας λαογραφία» (εκδόσεις «Βοϊακή Εστία»), ο Απρίλιος πήρε το όνομά του από το λατινικό ρήμα aperire, που σημαίνει «ανοίγω». Είναι ο δεύτερος μήνας της άνοιξης και κατά τη διάρκειά του ανοίγουν τα πάντα: τα δέντρα, τα λουλούδια, ο καιρός. Κατά τους Ρωμαίους, ο μήνας της βλάστησης και της ανθοφορίας ήταν αφιερωμένος στη θεά του έρωτα, την Αφροδίτη. Οι αγρότες περίμεναν τις λιγοστές αλλά ευεργετικές βροχές του για το μεγάλωμα των σπαρτών.
Αϊ-Γιώργης, το ανοιξιάτικο σύνορο
Η γιορτή του Αγίου Γεωργίου στις 23 του μηνός (αν τύχει και πέσει τη Μεγάλη Εβδομάδα, μεταφέρεται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα) χαρίζει στον μήνα το ελληνικό του όνομα: Σε πολλά μέρη τον λένε Αγιωργίτη ή Αηγιωργίτη. Επόμενη γιορτή – σταθμός, λίγο πριν φύγει ο μήνας (στις 25), είναι του Αγίου Μάρκου, που πίστευαν ότι προστατεύει τους γεωργούς από τα φίδια. Μάλιστα προέτρεπαν τον Άγιο να τα ναρκώσει κάνοντας παιχνίδι με τις λέξεις: «Μάρκο, Μάρκο, μάρκωσέ τα και Αϊ Γιώργη τύφλωσέ τα». Η γιορτή περνάει απαρατήρητη από τους νεότερους, αλλά παλαιότερα ήταν πολύ γνωστή στους γεωργούς που τηρούσαν πλήρως την αργία της. Όμως η πιο μεγάλη γιορτή του Απριλίου είναι αναμφισβήτητα το Πάσχα, η Λαμπρή όπως την ονομάζει ο λαός, γιατί τη συνδέει με την απόλυτη βεβαιότητα ότι «ηγέρθη ο Κύριος όντως». Παλιά συνοδευόταν από τον ονομαστό χορό της Λαμπρής, τον εξοχότερο και μεγαλοπρεπέστερο όλων, ο οποίος συμβόλιζε τη συναδέλφωση και την αδιάρρηκτη αλυσίδα της αδελφικής αγάπης.
Αναγέννηση
Όσο και αν οι μυστικές διαδρομές της αναγέννησης της ζωής περνούν τελείως απαρατήρητες στο αστικό περιβάλλον, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν συντελούνται. Η γη και η ατμόσφαιρα αλλάζουν με τον ερχομό της άνοιξης, ευκαιρία να αλλάξουμε και εμείς. Και αν οι παλιές σοδειές τελείωσαν, εμείς θα ξανασπείρουμε.
Πηγή: http://agiosdimitriossiatistas.webnode.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.