ΕΚΑΤΟ ΧΡΟΝΩΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Ο ΤΙΤΑΝΑΣ!

* Ιδρύθηκε την Κυριακή 12 Μαΐου του 1902

  Θα αυξήσει κατά 35% την παραγωγή τσιμέντου 

  στις ΗΠΑ

Ο ιδρυτής του Τιτάνα Ν. Κανελλόπουλος, αριστερά, και το εργοστάσιο της Ελευσίνας, από παλιό ζωγραφικό πίνακα

Σαν σήμερα πριν από εκατό χρόνια, στις 12 Μαΐου του 1902, ιδρύθηκε η μόνη μεγάλη ελληνική βιομηχανία που έναν αιώνα μετά τη γέννησή της εξακολουθεί να ελέγχεται από την οικογένεια των δημιουργών της και, μάλιστα, ισχυροποιείται θεαματικά.
Ήταν Κυριακή, 12 Μαΐου του 1902, όταν ο Νικόλαος Κανελλόπουλος, πρωτότοκος γιος του σταφιδέμπορου και κτηματία του Αιγίου Κανέλλου Κανελλόπουλου, μαζί με τον Αλ. Ζαχαρίου, τον Ν. Χατζηκυριάκο και τον Λ.Οικονομίδη - που έμελλε να μείνουν στην ελληνική οικονομική ιστορία ως «Κύκλος της Ζυρίχης», γιατί στα τέλη του 19ου αιώνα είχαν σπουδάσει Χημεία στο Πολυτεχνείο της ελβετικής πόλης και δημιούργησαν μια πλειάδα βιομηχανιών επιστρέφοντας στην Ελλάδα - συνυπέγραφαν στην Αθήνα εταιρικό - με εισφορά 200.000 δρχ. - για τη σύσταση βιομηχανικής εταιρείας με αντικείμενο την παραγωγή τσιμέντου. 

Τότε γεννήθηκε στην Ελευσίνα, με την επωνυμία Τιτάν - Κύκλωψ, η πρώτη ελληνική τσιμεντοβιομηχανία, η οποία από το 1912 είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών και από τις αρχές της δεκαετίας του '90 εξελίσσεται σε μια πολυεθνική εταιρεία που σήμερα συμμετέχει δραστήρια στην παλαίστρα της παγκόσμιας βιομηχανίας τσιμέντου με πωλήσεις που ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ. 

«Φύσις εξαιρετική, πεπροικισμένος με ακαταπόνητον δραστηριότητα, έδωκε ρωμαλέαν ώθησιν εις την ανάπτυξιν της παραγωγικής της χώρας ζωής, θεωρούμενος διά τούτο ο πατήρ της ελληνικής βιομηχανίας» γράφει για την προσωπικότητα του Ν. Κανελλόπουλου η σύγχρονή του Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Π. Δρανδάκη.

Το «Τσιμεντοποιείον Τιτάν» κατασκευάστηκε στην Ελευσίνα, επειδή υπήρχαν οι πρώτες ύλες για την παραγωγή τσιμέντου, καθώς και λιμάνι για τον εφοδιασμό άλλων πρώτων υλών και τη διακίνηση ή και την εξαγωγή του προϊόντος.

Ο όμιλος δραστηριοποιείται σήμερα σε τρεις ηπείρους και δέκα χώρες και ο κύκλος εργασιών που πραγματοποιεί εκτός Ελλάδος αποτελεί το 60% του συνολικού. Η παραγωγική του δυναμικότητα ανέρχεται σε 11,6 εκατ. τόνους τσιμέντου ετησίως, ενώ εκατό χρόνια πριν, στα πρώτα του βήματα το εργοστάσιο της Ελευσίνας παρήγε περί τις 2.500 τόνους ετησίως και μόλις στις αρχές της δεκαετίας του '50 η ετήσια παραγωγή του ξεπέρασε τις 500.000 τόνους.

* Ανεξάρτητη από τράπεζες

Από την ίδρυσή της, η εταιρεία δοκίμασε τις δυνάμεις της σε αγορές του εξωτερικού, κατ' αρχήν στην Τουρκία και στην Αίγυπτο, κατορθώνοντας παράλληλα να αναπτυχθεί τεχνολογικά ακολουθώντας μια αποτελεσματική επενδυτική πολιτική που της επέτρεψε να παραμείνει ανεξάρτητη από τις τράπεζες και το κράτος σε όλη την περίοδο της ιστορίας της, σε αντίθεση με όλους τους άλλους ανταγωνιστές της.

Η πορεία της είναι άμεσα συνυφασμένη με τη γενικότερη πορεία της χώρας. Οι κρίσεις δεν απεφεύχθησαν, αλλά ξεπεράστηκαν πάντα.

«Ου μόνον διετηρήθη ολόκληρον το προσωπικόν των εργατών και υπαλλήλων, καίτοι ουδόλως ή ελάχιστα εργασθέν, αλλά και μεγάλαι αυξήσεις μισθών και ημερομισθίων εγένοντο και σημαντικά επιδόματα εδόθησαν όπως καταστή δυνατή η ζωή και συντήρησις εν ούτω χαλεπαίς περιστάσεσιν» εξιστορείται για την περίοδο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. 

Η κατανάλωση τσιμέντου το 1919 είχε περιοριστεί στο 1/10 της παραγωγής. Το 1925, όμως αφού προηγήθηκε η σύναψη ενυπόθηκου δανείου «δι' ομολογιών» 2,5 εκατ. δρχ. και η ηλεκτρική ενέργεια έδωσε τη θέση της στα λουριά και στις τροχαλίες που κινούσαν ως τότε τα μηχανήματα του εργοστασίου της Ελευσίνας, η παραγωγή έφθασε τις 23.300 τόνους.

* Εξαγωγές στη Βραζιλία

Από τα μέσα της δεκαετίας του '30 ο Τιτάνας άρχισε εξαγωγές στη Βραζιλία και αλλού, συμπεριλαμβανομένων προηγμένων χωρών, «κατόπιν των γενομένων αναλύσεων και δοκιμασιών υπό των Εργαστηρίων Αντοχής Υλικών των ξένων Πολυτεχνείων, δι' ών απεδείχθη η αρίστη ποιότης των τσιμέντων μας και επετράπη ελευθέρως η χρησιμοποίησις αυτών και εις τα εν τω εξωτερικώ εκτελούμενα δημόσια έργα», όπως αναφέρεται στην «Εκθεση προς τους Μετόχους» του έτους 1933.

Με τσιμέντο Τιτάν, βάσει ειδικής ελβετικής πατέντας, στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα φτιάχτηκαν τότε τα Οχυρά Ρούπελ, συνολικού μήκους 4.251 μέτρων, με τοίχους πάχους 2,5 μέτρων, κατασκευασμένους από οπλισμένο σκυρόδεμα.

Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος όμως δεν άργησε. Οι δραστηριότητες και οι επενδύσεις ανεστάλησαν, το εργοστάσιο επιτάχθηκε από τους ναζί και το τέλος του πολέμου βρήκε την εταιρεία σχεδόν κατεστραμμένη. Ήταν τόσες οι ζημιές, που η οικογένεια Κανελλόπουλου συζητούσε σοβαρά τη διάλυσή της. Η παραγωγή τσιμέντου το 1945 ήταν μόλις 14.000 τόνοι. Προκρίθηκε τελικά η αναδιοργάνωση, η «ανοικοδόμηση». Η κάλυψη των ολοένα και μεγαλύτερων αναγκών της ελληνικής αγοράς συνοδεύθηκε με εξαγωγές, κυρίως σε χώρες της Μέσης Ανατολής. Ο εκσυγχρονισμός κορυφώνεται στα μέσα της δεκαετίας του '50, όταν στη μονάδα της Ελευσίνας τοποθετήθηκαν - για πρώτη φορά στην Ελλάδα - ηλεκτροστατικά φίλτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, στα πλαίσια μιας πολιτικής διαχείρισης του περιβάλλοντος που αρκετά χρόνια μετά θα κατέληγε σε υψηλές εθνικές και διεθνείς βραβεύσεις.

Το 1962 ιδρύθηκε εργοστάσιο στη Θεσσαλονίκη, το 1964 επεκτάθηκε η μονάδα της Ελευσίνας και το 1968, αφού μεσολάβησε συμφωνία συνεργασίας με αμερικανική τσιμεντοβιομηχανία, που κράτησε λίγα χρόνια, ιδρύθηκε μία ακόμη μονάδα - αυτή τη φορά στη γενέθλια γη, στον Νομό Αχαΐας. Σε όλη την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών και σε αντίθεση με τον κύριο ανταγωνιστή της, την ΑΓΕΤ Ηρακλής, η εταιρεία Τιτάν κράτησε ευδιάκριτες αποστάσεις από την εξουσία διατηρώντας με σαφήνεια το φιλελεύθερο ευρωπαϊκό δημοκρατικό προφίλ που χαρακτηρίζει τη μακρόβια ως σήμερα πορεία της - μόνη ίσως εξαίρεση ένα μικρό διάστημα της δικτατορίας Μεταξά. Η ξεκάθαρη ανεξαρτησία της την ευνοεί μετά τη Μεταπολίτευση του '74, όταν ανταγωνιστές της εμπλέκονται σε κατηγορίες πολιτικού χαρακτήρα και το 1976 εγκαινιάζει στο Καμάρι του Νομού Βοιωτίας μία ακόμη - την πλέον σύγχρονη - βιομηχανία τσιμέντου.

* Συνετή στρατηγική

Σε περιόδους κοινωνικών και πολιτικών εντάσεων, που ακολουθούν, παραμένει η μόνη μεγάλη βιομηχανία που δεν κατηγορείται για χλιδή ή επιχειρηματικές υπερβολές, αλλά δεν κρύβει την αντίθεσή της στη «λαίλαπα των κοινωνικοποιήσεων, που μας απομακρύνουν από την Ευρώπη». 

Εξοπλισμένη από την ίδρυσή της με κουλτούρα χαμηλού κόστους παραγωγής και λειτουργίας, χαμηλού προφίλ και σεβασμού των κοινωνικών δικαιωμάτων, υιοθετεί λελογισμένες αλλά καθοριστικές επενδυτικές κινήσεις, εγκαθιστά νεότερη τεχνολογία, συμπιέζει το κόστος λειτουργίας. Αυτή η «συνετή στρατηγική» δεν την εμποδίζει όμως να επεκτείνεται εξαγωγικά στις μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές, γεγονός που θα την φέρει αντιμέτωπη με το πανίσχυρο καρτέλ των μεγάλων παραγωγών που ελέγχουν τη ροή του τσιμέντου στην παγκόσμια αγορά. Ανθίσταται με επιτυχία και δικαιώνεται τελικά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο αναγνωρίζει ότι η εταιρεία Τιτάν, επιδεικνύοντας «τιτάνια» ελληνική υπερηφάνεια, δεν συνθηκολόγησε καν με το καρτέλ.

Στη Βαλένθια, στη Μασσαλία, στο Λονδίνο, στη Βενετία υπάρχουν ακόμη και σήμερα ιδιόκτητοι σταθμοί τσιμέντου της εταιρείας, η οποία το 1992 απετόλμησε να επεκταθεί παραγωγικά στις ΗΠΑ. Η κίνηση αυτή ήταν η απαρχή μιας εντυπωσιακής παραγωγικής επέκτασης, μέσω εξαγορών, στη Βουλγαρία, στα Σκόπια, στην Αίγυπτο και πριν από μερικές εβδομάδες και στη Σερβία, αφού προηγουμένως, τα τέλη του 2000, εξαγοράστηκε στις ΗΠΑ η Tarmac America, νυν Titan America. 

Ο όμιλος Τιτάν έχει πλέον τη μορφή πολυεθνικής εταιρείας. Εξακολουθεί όμως, όπως τονίζει εκπρόσωπός του, να διέπεται από τις αρχές και τις αξίες ενός αιώνα ιστορίας και παράδοσης. Το επιχειρησιακό μοντέλο του ίσως αποτελεί, πράγματι, ευρωπαϊκή ιδιαιτερότητα.

* Επέκταση στις ΗΠΑ

Τριάντα πέντε χρόνια περίπου από τότε που - εν έτει 1966 - ο Τιτάνας της ελληνικής βιομηχανίας αναζητούσε κεφάλαια και συνεργασία με την American Cement για τη δημιουργία εργοστασίου τσιμέντου στην Πάτρα, η ελληνική εταιρεία υπό την προεδρία του κ. Α. Κανελλόπουλου, προέδρου του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών επί σειρά ετών - όπως και ο θεμελιωτής της εταιρείας Ν. Κανελλόπουλος -, επεκτείνεται δυναμικά στις ΗΠΑ. Τα δύο μεγάλα εργοστάσια που έχει αποκτήσει εκεί θα παράγουν περί τα 3,1 εκατ. τόνους τσιμέντου ως το 2004 ενώ σήμερα έχουν παραγωγική δυναμικότητα 2,3 εκατ. τόνους και οι ευρύτερες δραστηριότητες επί αμερικανικού εδάφους ήδη περιλαμβάνουν 11 σταθμούς διανομής δομικών υλικών, δύο λατομεία 8,5 εκατ. τόνων αδρανών υλικών, 45 μονάδες ικανές να παρασκευάζουν 2,4 εκατ. κυβικά μέτρα έτοιμου σκυροδέματος και 5 μονάδες παραγωγής 40 εκατ. τσιμεντόλιθων ετησίως.

Πηγή: http://www.tovima.gr