Ο ΚΥΝΙΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΠΛΟΪΚΟΣ!

Του Χρήστου Χωμενίδη

"Καλά, δεν φρίττεις; Δεν νοιώθεις την ανάγκη ως πνευματικός άνθρωπος να καταγγείλεις τη σήψη, τη διαφθορά;"

"Όποτε ακούω την έκφραση "πνευματικός άνθρωπος”, καγχάζω. Πνευματικούς ανθρώπους θα έπρεπε κανονικά να λέμε τα μέντιουμ. Στην Ελλάδα ωστόσο τον τίτλο φέρουν πολλοί και διάφοροι, μουσικοί, ηθοποιοί, συγγραφείς, που -ασχέτως μικρού ή μεγάλου ταλέντου- είτε διάγουν εκτός κανονικής ζωής, σε αποστειρωμένους θύλακες, και πέφτουν κάθε τόσο από τα σύννεφα και καταντούν ηθικολόγοι. Είτε έχουν ζέψει την ευαισθησία τους σε κάποια πολιτική παράταξη και ακολουθούν πιστά τη γραμμή της. Δεν είδα και πολλούς "πνευματικούς ανθρώπους” να αγανακτούν για την εισβολή στην Ουκρανία. Αν θυμηθούμε δε τη στάση τους στο δημοψήφισμα του 2015, θα συμπεραίναμε ότι δεν είχαν πάρει καν χαμπάρι τι διακυβευόταν τότε..."

"Δεν μιλάμε για τους άλλους! Εσύ, ως πολίτης..."

"Εμένα η όλη φάση με γυρίζει στα πρώτα νιάτα μου. Φοιτητής ήμουν όταν ξέσπασε το σκάνδαλο Κοσκωτά. Εκεί να δεις πλάκα με τις παρακολουθήσεις. Νυχθημερόν έπαιζαν κασέτες με υποκλαπείσες συνομιλίες στα φρέσκα τότε, ιδιωτικά ραδιόφωνα. Το τι άκουγαν τα αυτάκια μας δεν λέγεται. Σκέψου πως τότε δεν υπήρχαν κακόβουλα λογισμικά. Κάτι τύποι του υποκόσμου -βρωμόφατσες που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους όπου δει- παγίδευαν τα καφαό του ΟΤΕ. Στην επιχείρηση απαξίωσης του Ανδρέα Παπανδρέου αιχμή του δόρατος ήταν το "παράνομο” ειδύλλιό του με τη Δήμητρα Λιάνη. Ένας εκδότης φίλα κείμενος προς τον Παπανδρέου αποπειράθηκε να αλλάξει το κλίμα αποκαλύπτοντας ότι και ο κύριος αντίπαλος του διατηρούσε εξωσυζυγική σχέση. Πλην εκείνος αντί να ερωτοτροπεί από τηλεφώνου με την υποτιθέμενη μορόζα του, της παραπονιόταν πως το πουκάμισό του είχε ιδρώσει και κινδύνευε να κρυολογήσει. Τα θυμάμαι και γελάω!"

"Γιατί μιλάμε τώρα για τον Κοσκωτά;"

"Πρόκειται για το αρχετυπικό σκάνδαλο της Μεταπολίτευσης. Εκείνο που ανέτρεψε μια κυβέρνηση."

"Στις κάλπες. Για πολύ σοβαρούς λόγους."

"Το τι είχε πράγματι συμβεί, ουδέποτε ξεκαθαρίστηκε απολύτως. Ο Βασίλης Βασιλικός έγραψε ένα διαφωτιστικό -και συναρπαστικό- δίτομο μυθιστόρημα, το "Κ”. Ελάχιστοι σχετικά το διάβασαν. Μετά την εκλογική του αποκαθήλωση ο Ανδρέας Παπανδρέου παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έδωσε τον τόνο λέγοντας ότι τον πρωθυπουργό τον στέλνεις σπίτι του, όχι στη φυλακή. Ο Ανδρέας Παπανδρέου αθωώθηκε κατά πλειοψηφίαν. Και έβαλε πλώρη για τη θριαμβευτική επιστροφή του. Ο Δημήτρης Τσοβόλας, που καταδικάστηκε, ίδρυσε κόμμα. Εκείνη πάνω-κάτω την εποχή πρωτοέγινε της μόδας η λέξη "διαπλοκή”.

Όχι πως το φαινόμενο δεν προϋπήρχε. Όταν είχε ερωτηθεί ο Ελευθέριος Βενιζέλος γιατί παντρεύτηκε τη ζάμπλουτη -πλην ελάχιστα ελκυστική- Έλενα Σκυλίτση, "για να μην εξαρτώμαι οικονομικά από τους Μπενάκηδες” είχε απαντήσει. Σκέψου δε ότι οι Μπενάκηδες ήταν αληθινοί ευπατρίδηδες, κέρδιζαν λεφτά στο εξωτερικό και τα επενέδυαν αγαθοεργώς στην Ελλάδα. Αναμειγνύονταν εντούτοις έντονα με την πολιτική... Για να μη θυμηθούμε τον Ανδρέα Συγγρό, που αφού πρωταγωνίστησε στο εκκωφαντικότερο οικονομικό σκάνδαλο της μικρής Ελλάδας του 19ου αιώνα, εξιλεώθηκε, πέτυχε την αγαθή υστεροφημία του κάνοντας ευεργεσίες..."

"Παρελθοντολογείς! Σε λίγο θα μας πεις και για το σεντούκι με τις λίρες του Λόρδου Μπάιρον που χάθηκαν κάπου στην επαναστατημένη Ελλάδα... Το ερώτημα αφορά το μέλλον. Δεν πρέπει κάποτε η πατρίδα μας να εξελιχθεί σε μια κανονική χώρα;"

"Τι εννοείς "κανονική χώρα”; Παντού η διαφθορά έχει τον τρόπο της. Στις πολύ ανεπτυγμένες κοινωνίες, περιορίζεται στα υψηλότερα κλιμάκια. Εξάγεται κιόλας. Να σού θυμίσω την ανοικοδόμηση του Ιράκ, από την οποία ψιθυρίζεται πως ωφελήθηκε τα μάλα ο τότε αντιπρόεδρος των ΗΠΑ; Να προβλέψω τι χορός δισεκατομμυρίων θα στηθεί στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας; Να αναφερθώ στη Ζήμενς, στη Νοβάρτις; Είναι φανερό σε όποιον δεν φοράει κομματικές παρωπίδες ότι η περίπτωση Νοβάρτις εργαλειοποιήθηκε από τους Συριζανέλ για να εξοντώσουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους. Σκάνδαλο εντούτοις ήταν. Διεθνές. Και πολύ βαρβάτο..."

"Και ο απλός λαός;"

"Υπάρχει τέτοιος; Καθένας κάνει τα κουμάντα του σε μικρή ή σε μεγαλύτερη κλίμακα, ελισσόμενος, συνάπτοντας συμμαχίες, τοποθετώντας και πλασσάροντας τον εαυτό του όπως μπορεί. Κάποιοι έχουν πράγματι ευαίσθητη ηθική πυξίδα, σοκάρονται, καταθλίβονται όταν πρωτοδιαπιστώνουν πως τα χαρτιά είναι σημαδεμένα. Βαθμηδόν συνηθίζουν. Ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο..."

"Το σύστημα μάς άγει και μάς φέρει."

"Το σύστημα είναι χαοτικό. Κάθε στιγμή συμβαίνουν τόσες καραμπόλες που και ο πιο ευσυνείδητος και ο πιο αμερόληπτος ιστορικός δεν θα μπορούσε να τις καταγράψει. "Σήμερα είσαι μονάρχης και ίσαμε αύριο δεν υπάρχεις” που λέει και ο Ελύτης. Κατά τους επόμενους μήνες πιθανόν να παρακολουθήσουμε το ξαναμοίρασμα της τράπουλας. Προετοιμάσου για ξεγυμνώματα, για εκκωφαντικές πτώσεις και για ιλιγγιώδεις ανόδους. Δεν αποκλείεται ωστόσο και να μην συμβεί τίποτα το εντυπωσιακό. Να αποσιωπηθούν τα πιο ακραία - να έχουμε το φαινόμενο της κούφιας πορδής, που βρωμάει αλλά δεν ακούγεται και έτσι δεν εξακριβώνεται η προέλευσή της..."

"Τους επόμενους μήνες -και τώρα που μιλάμε- ο κόσμος ίσως να χαζεύει πτώσεις και ανόδους μεγαλόσχημων, εκείνο όμως που θα τον τρώει θα είναι η τσέπη του. Πενήντα ευρώ πλήρωσα χθες στο σούπερ μάρκετ για τα στοιχειώδη!"

"Το βρίσκω απολύτως υγιές."

"Να δίνω πενηντάρικα;"

"Να ρίχνουν οι πολίτες το βάρος στην καθημερινότητα. Να διεκδικούν με τον μαχητικότερο τρόπο βελτίωση στις συνθήκες ζωής τους. Καλύτερη παιδεία, πιο αποτελεσματικό σύστημα υγείας, λιγότερες εργατοώρες ξοδεμένες σε ουρές... Ακόμα και αν η σημερινή κυβέρνηση αποδεικνυόταν η πιο φαύλα, η ψηφιοποίηση του δημοσίου θα παρέμενε μια ιστορική παρακαταθήκη της."

"Και αν προέκυπτε πως η πολιτική είναι απλώς μανδύας, λεοντή για μπίζνες;"

"Τότε ακόμα και εγώ ακόμα, ο κυνικός, θα ένοιωθα εξαπατημένος. Προδομένος. Ιδίως εάν κάποιοι υψηλά ιστάμενοι προέτασσαν το προσωπικό τους κέρδος έναντι των τρομερών κινδύνων, με πρώτη και εφιαλτικότερη την κλιματική αλλαγή. Την απειλούμενη καταστροφή του πλανήτη..."

"Τι θα τους εμπόδιζε να το κάνουν;"

"Ενδεχομένως η λαϊκή αντίδραση, την οποίαν θα αφύπνιζε η μαχητική δημοσιογραφία."

"Να που λαός υπάρχει!"

"Γίνεται -φευ- τόσο εύκολα υποχείριο εκείνων που τον κολακεύουν με μοναδική τους έγνοια να αποκτήσουν ή να μη στερηθούν την εξουσία τους. Τρέφεται τόσο ηδονικά με τα ψεύτικα τα λόγια, τα μεγάλα… Ανάμεσα σε ευχάριστα μυθεύματα και σε σκληρές αλήθειες, οι ψηφοφόροι προτιμούν κατά κανόνα τα πρώτα."

"Και τι προτείνεις τελικά;"

"Εγώ δεν παριστάνω ούτε τον δάσκαλο ούτε -Θεός φυλάξοι!- τον παιδονόμο. Μιλώντας για τον εαυτό μου, προσπαθώ, πρώτον, να διακρίνω μέσα στην ομίχλη της υπερπληροφόρησης την ουσία των γεγονότων. Να μην προσδένομαι, δεύτερον και σημαντικότερον, στο άρμα κανενός. Να κάνω τη δουλειά μου (για δουλειά μιλάω – όχι για δημιουργία, μήδε καν για τέχνη) όσο καλύτερα, όσο εναργέστερα μπορώ. Και να έχω απέναντι στην πραγματικότητα μια ματιά που μπορεί να περνιέται για συγκαταβατική μα στην ουσία είναι επιεικής. Να σχετικοποιώ και να συναισθάνομαι. Ο κυνισμός αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο των τρυφερών ανθρώπων."

* Ο Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας

Πηγή: https://www.capital.gr