ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ!

Γράφει ο Απόστολος Ζιώγας // *

Όταν σκοτώνεις τον χρόνο σου

δεν πρόκειται για φόνο.

Πρόκειται για αυτοκτονία.

William James

Το πού εργάζεσαι επηρεάζει τον κίνδυνο αυτοκτονίας. Για παράδειγμα, οι υλοτόμοι, οι μουσικοί και οι εργαζόμενοι στις βιομηχανίες πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν πολύ υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονίας από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Από την άλλη πλευρά, ορισμένα επαγγέλματα έχουν πολύ χαμηλά ποσοστά αυτοκτονίας. Ένα από αυτά είναι η εκπαίδευση: σύμφωνα με έρευνες, οι εκπαιδευτικοί είναι από τους εργαζόμενους τους λιγότερο πιθανό να αυτοκτονήσουν. Οι λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι σύνθετοι και ποικίλοι. Οι εργαζόμενοι στις κατασκευές, ένας κλάδος με μερικά από τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών, μπορεί να αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο στίγμα όταν λαμβάνουν βοήθεια για προβλήματα ψυχικής υγείας, ενώ άτομα σε άλλους τομείς, όπως οι αρχές επιβολής του νόμου, μπορεί να είναι περισσότερο εκτεθειμένα σε τραυματικές εμπειρίες, οι οποίες μπορούν να βλάψουν την ψυχική τους υγεία.

Έτσι, ορισμένες εξηγήσεις συνδέονται άμεσα με την εργασία κάποιου, όπως η χαμηλή εργασιακή ασφάλεια, η μικρή αυτονομία ή η ελευθερία δράσης και η ανισορροπία μεταξύ των εργασιακών προσπαθειών και των ανταμοιβών. Άλλοι παράγοντες είναι πιο έμμεσοι, όπως η δημογραφική σύνθεση ενός επαγγέλματος ή ο τύπος προσωπικότητας που επιλέγει ένα επάγγελμα.

Όλα δείχνουν ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν σχετικά μικρό κίνδυνο αυτοκτονίας. Με τον όρο εκπαιδευτικοί, εννοούμε δασκάλους, καθηγητές, βιβλιοθηκονόμους και παρόμοια επαγγέλματα. Αντίθετα, το ποσοστό είναι πιο υψηλό για τους εργαζόμενους στις τέχνες, την ψυχαγωγία, τον αθλητισμό, τα μέσα ενημέρωσης και τις κατασκευές. Γιατί λοιπόν οι εκπαιδευτικοί διατρέχουν τόσο χαμηλό κίνδυνο αυτοκτονίας; Άλλωστε, τα εκπαιδευτικά επαγγέλματα σίγουρα παρουσιάζουν τις δικές τους προκλήσεις. Για παράδειγμα, πολλοί εκπαιδευτικοί βιώνουν υψηλά ποσοστά επαγγελματικής εξουθένωσης, η οποία μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, όπως πονοκεφάλους, κόπωση, άγχος και κατάθλιψη. Ίσως λοιπόν θα πρέπει να σταθούμε στη δημογραφική σύνθεση του επαγγέλματος. Ένα δυσανάλογα υψηλό ποσοστό εκπαιδευτικών είναι γυναίκες ή είναι παντρεμένοι, χαρακτηριστικά δηλαδή που συνδέονται με χαμηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών. Οι εκπαιδευτικοί τείνουν επίσης να έχουν υψηλό μορφωτικό επίπεδο, το οποίο μπορεί έμμεσα να προστατεύει από την αυτοκτονία αυξάνοντας την κοινωνικοοικονομική κατάσταση και την απασχολησιμότητα. Ένας άλλος παράγοντας είναι το περιβάλλον εργασίας. Οι χώροι εργασίας που προσφέρουν αυξημένη πρόσβαση σε θανατηφόρα μέσα, όπως όπλα και φάρμακα, συνδέονται με υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών. Αυτό βοηθά να εξηγηθεί γιατί οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες επιβολής του νόμου, στα ιατρικά επαγγέλματα και στον στρατό τείνουν να εμφανίζουν υψηλά ποσοστά. Η συγκριτικά χαμηλή διαθεσιμότητα θανατηφόρων μέσων στα σχολεία μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση χαμηλών ποσοστών για τους εκπαιδευτικούς. Συνήθως, τα σχολεία και οι πανεπιστημιουπόλεις προσφέρουν πλούσιες ευκαιρίες για τη δημιουργία ισχυρών κοινωνικών σχέσεων, οι οποίες βελτιώνουν τη συνολική υγεία και βοηθούν τους εργαζόμενους να αντιμετωπίσουν το άγχος της εργασίας. Οι μοναδικοί, ουσιαστικοί δεσμοί που δημιουργούν πολλοί εκπαιδευτικοί με τους μαθητές, τους διοικητικούς υπαλλήλους και τους συναδέλφους τους εκπαιδευτικούς μπορούν να προσφέρουν υποστήριξη που ενισχύει την ψυχική τους υγεία. Ωστόσο, ένα χαμηλό ποσοστό εκπαιδευτικών που πέθαναν από αυτοκτονία είχαν πρόβλημα κατάχρησης αλκοόλ ή ναρκωτικών: πρόκειται για προβλήματα που μπορούν να αυξήσουν τον αυτοκτονικό ιδεασμό – αυτοκτονικές σκέψεις, σχέδια, συμπεριφορές και πρόθεση, αυτοκαταστροφικής τάσεως – καθώς και άλλους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την εργασία, όπως η ανασφάλεια στην εργασία και οι τραυματισμοί που σχετίζονται με την εργασία. Με λίγα λόγια, οι εκπαιδευτικοί μπορεί να ζουν έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής σε σύγκριση με άλλους εργαζόμενους.

Επομένως, κάτι που είναι απαραίτητο αφορά την ανάπτυξη δεξιοτήτων όσον αφορά την αντιμετώπιση του άγχους στην εργασία. Όλα τα επαγγέλματα είναι ικανά να παράγουν άγχος, το οποίο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική και σωματική υγεία ενός ατόμου. Ο εντοπισμός της βασικής αιτίας του άγχους στην εργασία και η εφαρμογή δεξιοτήτων αντιμετώπισης, όπως η θετική σκέψη, ο διαλογισμός και ο καθορισμός στόχων, μπορούν να έχουν ευεργετικά αποτελέσματα. Η ανάπτυξη ενός κοινωνικού δικτύου στον χώρο εργασίας είναι επίσης καθοριστική. Μάλιστα. οι υψηλής ποιότητας κοινωνικές σχέσεις μπορούν να βελτιώσουν την υγεία σε βαθμό ισάξιο με τη διακοπή του καπνίσματος! Κι αυτό διότι οι κοινωνικές σχέσεις παρέχουν απτή και άυλη υποστήριξη, βοηθώντας στην εδραίωση της αίσθησης του σκοπού και της ταυτότητας κάποιου˙ φυσικά αυτό ισχύει και εκτός του χώρου εργασίας. Ως εκ τούτου, η προώθηση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής είναι ένας τρόπος με τον οποίο οι οργανισμοί μπορούν να βοηθήσουν τους εργαζομένους τους. Οι οργανισμοί μπορούν επίσης να προσπαθήσουν να καλλιεργήσουν μια θετική κουλτούρα στον χώρο εργασίας: πτυχή μιας τέτοιας κουλτούρας είναι η εδραίωση μιας αίσθησης νοήματος ή σκοπού στην εργασία. Για τους εκπαιδευτικούς, αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί να βοηθήσει στην αντιστάθμιση ορισμένων από τις προκλήσεις του επαγγέλματος. Άλλες πτυχές περιλαμβάνουν την εκτίμηση των εργαζομένων για τη σκληρή δουλειά τους, τον εντοπισμό και την ενίσχυση των δυνατών σημείων των εργαζομένων και τη μη δημιουργία ενός τοξικού χώρου εργασίας. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι η συνεχής έρευνα για την επαγγελματική υγεία είναι σημαντικό ζήτημα. Στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί πώς ο κίνδυνος διαφέρει μεταξύ και εντός συγκεκριμένων ομάδων, καθότι, παρά τον συνολικά χαμηλό κίνδυνο, κανένα άτομο ή δημογραφική ομάδα δεν είναι άτρωτα στην αυτοκτονία. Κάθε αυτοκτονία (πρέπει να) μπορεί να προληφθεί.

*Ο Απόστολος Ζιώγας είναι βιολόγος

Πηγή: https://www.fractalart.gr