Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΡΡΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ!

Τάσος Δαφνομήλης*

Ως μικρά παιδιά είχαμε ανάγκη τους γονείς μας για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε. Στα πρώτα χρόνια της ζωής μας αυτοί ήταν που ικανοποιούσαν τις ανάγκες μας τόσο τις υλικές όσο και τις συναισθηματικές. Με την πάροδο του χρόνου οι υλικές ανάγκες άλλαζαν και εξασθενούσε η ανάγκη της γονεικής παροχής, καθώς εξελισσόταν και το παιδί φυσικά.
Αντίθετα οι συναισθηματικές ανάγκες δεν λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Απαραίτητη προϋπόθεση για μία λειτουργική σχέση γονέα-παιδί μέχρι για τα πρώτα του έξι χρόνια είναι η καλλιέργεια της ιδέας ότι το παιδί είναι άμεσα εξαρτημένο συναισθηματικά από τον γονέα.

Τι σημαίνει αυτό;

Αυτό δε σημαίνει τίποτε άλλο από το ότι το παιδί λαμβάνει ορισμένες γονεϊκές συμπεριφορές με τραυματικό τρόπο με αποτέλεσμα να τραυματίζεται το συναίσθημά του. Το παιδί για να αποφύγει το οδυνηρό αυτό συναίσθημα συνήθως σταματάει την αναπνοή του και με αυτόν τον τρόπο το απομονώνει. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα για να γίνει περισσότερο κατανοητό.

Ας υποθέσουμε ότι μία μάνα έχει ένα κοριτσάκι 4 ετών και καθώς κάνει δουλείες στο σπίτι βλέπει ότι χρειάζεται να πάει να πάρει κάτι από το ψιλικατζίδικο. Η κόρη της παίζει στο δωμάτιό της οπότε της λέει ότι έρχομαι σε 5 λεπτά. Η μάνα για κάποιο λόγο γυρνάει σε 15 λεπτά και καθώς μπαίνει βρίσκει την κόρη της να κλαίει. Η τετράχρονη κόρη αδυνατεί να συλλάβει ότι στη μάνα της κάτι έτυχε και άργησε και την αργοπορία αυτή την λαμβάνει ως εγκατάλειψη. Η μικρή πολύ πιθανόν να αναζήτησε τη μαμά της η οποία δεν ανταποκρίθηκε και ένοιωσε αρχικά φόβο στη συνέχεια απελπισία και απόγνωση όσο καλούσε τη μαμά της και δεν απαντούσε και στη συνέχεια εγκατάλειψη και απόρριψη.

« η μαμά μου με παράτησε, δεν με θέλει»

Η παραπάνω ιδέα για ένα τετράχρονο κοριτσάκι είναι ασήκωτη. Τα επόμενα χρόνια το κοριτσάκι θα έχει μία τάση προσκόλλησης στην μαμά του φοβούμενη μήπως την εγκαταλείψει πάλι. Η μητέρα από τη δική της πλευρά χρειάζεται να επικοινωνήσει τη δική της ανευθυνότητα και με στοργικό τρόπο να κατανοήσει την ταραχή της κόρης της. Στα επόμενα χρόνια η μάνα χρειάζεται επίσης πέρα από την σαφή ενημέρωση προς την κόρη της να είναι και συνεπής στο λόγο της έτσι ώστε να νοιώσει ασφαλής και πάλι η μικρή στη σχέση αυτή. Όταν η μάνα για κάποιο λόγο δεν ακολουθεί αυτή τη διαδικασία τότε το παιδί κουβαλάει ένα τραύμα.

Αργότερα στην εφηβική ζωή του θα έχει την τάση να προσκολλάται στα άλλα παιδιά καθώς με αυτόν τον τρόπο θα νοιώθει ασφάλεια. Θα συμφωνεί με τις προτάσεις και τις ιδέες των άλλων εφήβων και θα δυσκολεύεται να εκφραστεί ή να διαφοροποιηθεί καθώς θα κυριεύεται από το φόβο της απόρριψης.

« σε περίπτωση που πω τη δική μου γνώμη και διαφωνήσουν μαζί μου, μπορεί να μην είμαι πια αρεστή και θα αποστασιοποιηθούν από μένα, θα μείνω μόνη, δεν θα με θέλουν, και δεν αντέχω την εγκατάλειψη οπότε καλύτερα ας μην πω αυτό που πραγματικά θέλω»

Το παραπάνω σενάριο δυστυχώς και ευτυχώς παράλληλα λαμβάνει χώρα και στην ενήλικη ζωή. Δυστυχώς επειδή έχει καλλιεργηθεί ένα μοτίβο συμπεριφοράς που διαιωνίζει το φόβο και την ανημπόρια και ευτυχώς ως ενήλικας πια μπορεί αν το επιλέξει να το αντιμετωπίσει και να ανακουφιστεί από αυτό.

Oι ενήλικες που φέρουν το τραύμα της απόρριψης- εγκατάλειψης δεν αντέχουν την μοναξιά και δυσκολεύονται να ορίσουν τη ζωή τους σύμφωνα με τις επιθυμίες τους. Η ζωή τους κατευθύνεται από το τραύμα τους. Έχουν την ανάγκη να ανήκουν σε μία ομάδα (το αίσθημα του ανήκειν) που μπορεί να μην τους εκφράζει τόσο, να μένουν όμως επειδή νοιώθουν ασφάλεια με το σύνολο. Ένα άλλο χαρακτηριστικό τους είναι ότι αποφεύγουν να βιώσουν ματαίωση την οποία την λαμβάνουν ως απόρριψη, είναι ελενκτικοί και ζητούν την επιβεβαίωση συνεχώς. Επίσης αδυνατούν να έχουν σχέσεις λειτουργικές με άξονα την ελευθερία, τείνουν σε εξαρτητικές σχέσεις.

Με άλλα λόγια κάθε φορά που θα σκεφτούν ότι μπορεί να υπάρξει στο περιβάλλον τους ματαίωση παλλιδρομούν στην ηλικία που πρωτοτραυματίστηκαν. Γίνονται ένα μικρό παιδάκι που νοιώθει ανήμπορο να ανταπεξέλθει στις εκάστοτε συνθήκες. Αυτή είναι η μνήμη τους η οποία είναι καταγεγραμμένη στο σώμα και όχι στο νου. Επαναβιώνουν τα παρελθοντικά συναισθήματα τα οποία ποτέ δεν εκφράστηκαν και είναι τόσο επώδυνα για τους ανθρώπους αυτούς. Βέβαια όσο επαναλαμβάνεται αυτό το μοτίβο στη ζωή τους έρχονται όλο και πιο κοντά στον πόνο τους με αποτέλεσμα να αρχίσουν να αναρωτιούνται. Αυτό είναι και το δώρο τους, ο ίδιος τους ο πόνος ο οποίος σηματοδοτεί ότι υπάρχει ανάγκη για φροντίδα και επικοινωνία.

Ορισμένοι ενήλικες που αποφασίσουν ότι θέλουν να απαλλαχτούν από το βάρος που κουβαλάνε και τείνουν να ξεκινήσουν μία ψυχοθεραπευτική σχέση σιγά σιγά θα αρχίσουν να βιώνουν ανακούφιση καθώς θα διακρίνουν και θα διαχωρίσουν το παρελθόν με το παρόν.

Χρειάζονται ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης, αποδοχής και συναισθηματικής ασφάλειας έτσι ώστε να μπορέσουν να μοιραστούν τόσο την εμπειρία τους όσο και να επαναβιώσουν τα πρωταρχικά συναισθήματα από τα οποία είναι φορτισμένοι.

Θεωρώ ότι τα τραύματα της παιδικής ηλικίας όσο δεν αντιμετωπίζονται τόσο τείνουν να διαιωνίζουν επώδυνες καταστάσεις και να φθείρουν την ψυχική υγεία του ατόμου. Το τραύμα είναι η ρωγμή από όπου εισέρχεται το φως και είναι δώρο γιατί είναι αυτό που μας αποταυτίζει από τον ψευδή εαυτό και μας στρέφει στον αυθεντικό εαυτό.

*Ονομάζομαι Τάσος Δαφνομήλης και είμαι Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας. Πάντοτε ένοιωθα την ανάγκη να κατανοήσω την ανθρώπινη φύση. Η ίδια η προσωπική μου εμπειρία ως συμβουλευόμενος αποτέλεσε το έναυσμα για την ενασχόληση μου και το όλο και αυξανόμενο ενδιαφέρον μου για τον ανθρώπινο ψυχισμό.

Πηγή: http://psyxologia.net