ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ: ΦΥΣΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ!

Άρθρο της Λιν Μακ Τάγκαρντ

Στις γυναίκες γίνεται πλύση εγκεφάλου για το ότι μετά από την ηλικία των 50, υπάρχει ο κίνδυνος οστεοπόρωσης. Ωστόσο τα περισσότερα από όσα αναφέρονται για αυτή την «σιωπηλή» επιδημία είναι λάθος. Αν πρέπει να πιστέψει κανείς τα στατιστικά στοιχεία κάθε γυναίκα άνω των 40 ετών, ζει με την απειλή ότι η σπονδυλική της στήλη θα αρχίσει σιγά-σιγά να καταρρέει, με τις πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο να αυξάνονται κάθε χρόνο.

Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Οστεοπόρωσης του Ηνωμένου Βασίλειου, μία στις δύο Βρετανίδες και ένας στους πέντε Βρετανούς άνω των 50 ετών θα υποστεί κάποιο κάταγμα λόγω αδύναμων οστών.

Στην Αμερική, οι στατιστικές είναι 10 φορές χειρότερες: σύμφωνα με το Εθνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης των ΗΠΑ, περισσότερα από 40 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν σήμερα οστεοπόρωση ή βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουν τη νόσο λόγω χαμηλής οστικής μάζας. Και το πιο τρομακτικό απ’ όλα είναι η σιωπηλή φύση αυτής της επιδημίας. Όπως ο καρκίνος, δεν ξέρετε ότι το έχετε μέχρι να συμβεί κάτι καταστροφικό. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να υποστείτε κάταγμα και αν είναι στο ισχίο σας, θα μπορούσε τελικά να σας σκοτώσει. Αυτές οι στατιστικές αντιπροσωπεύουν ένα ιδανικό σενάριο για τη βιομηχανία φαρμάκων, η οποία ευημερεί σε μεγάλο βαθμό χάρις σε αθεράπευτες ασθένειες που μόνο ελέγχονται (αλλά ποτέ δεν θεραπεύονται) με μακροχρόνιες φαρμακευτικές αγωγές. Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιούνται είτε διφωσφονικά, ή θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.

Παρά το γεγονός ότι, όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία, η οστεοπόρωση είναι πράγματι πολύ πιο διαδεδομένη από ό, τι θα έπρεπε να είναι, η κλιμάκωση του προβλήματος είναι πολύ διογκωμένη, λόγω κυρίως των αλλαγών στους ορισμούς για το τι ακριβώς αποτελεί «μη φυσιολογικό», των περιορισμών της προηγμένης τεχνολογίας ελέγχου και, όπως πάντα, των απαιτήσεων της βιομηχανίας φαρμάκων.

Με τη βοήθεια εκπαιδευτικών φιλανθρωπικών ιδρυμάτων που χρηματοδοτούνται από μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες και διασημοτήτων που τάσσονται υπέρ των φαρμάκων των χορηγών, η βιομηχανία φαρμάκων έχει πραγματοποιήσει μια επιτυχημένη εκστρατεία δημοσίων σχέσεων για να ενσταλάξει το φόβο στις γυναίκες που εισέρχονται στη μέση ηλικία, ενθαρρύνοντάς τους να πιστεύουν ότι τα οστά τους θα καταρρεύσουν αυτόματα μετά την εμμηνόπαυση, μια πτώση που μπορεί να σταματήσει μόνο με τη λήψη ενός φαρμάκου για πρόληψη.

"Ο καθένας πρέπει να κάνει ένα τεστ οστικής πυκνότητας", ανάφερε γνωστή ηθοποιός σε συνέντευξή της, "γιατί είναι ο μόνος τρόπος για να διαπιστώσετε εάν έχετε οστεοπενία (το προηγούμενο στάδιο πριν από την οστεοπόρωση), ή αν έχετε οστεοπόρωση. Τα οστά σας γίνονται τόσο πορώδη, όπως η υγρή κιμωλία. Αν έχετε οστεοπόρωση, θα πρέπει να μιλήσετε με τον γιατρό σας. Η αλήθεια είναι ότι το φάρμακο μπορεί να βοηθήσει, αλλά οι περισσότερες γυναίκες με οστεοπόρωση δεν το παίρνουν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα ή παρακάμπτουν δόσεις. Αυτό τις βάζει σε μεγαλύτερο κίνδυνο κατάγματος."

Η οστεοπόρωση δεν είναι φυσιολογικό μέρος της γήρανσης, αλλά μια ασθένεια του σύγχρονου τρόπου ζωής μας. Δεν είναι, επίσης, μια κατάσταση που θα μας ακολουθεί σε όλη μας τη ζωή. Σύμφωνα με την Αμερικανίδα διατροφολόγο και ειδικό σε θέματα οστεοπόρωσης, Δρ Σούζαν Μπράουν, η οστεοπόρωση, όχι μόνο δεν αποτελεί «ασθένεια» από μόνη της, αλλά είναι αποτέλεσμα της απεγνωσμένη προσπάθειας του οργανισμού για αυτο-επιδιόρθωση και βιοχημική εξισορρόπηση.

Σε πολλές περιπτώσεις η οστεοπόρωση μπορεί να σταματήσει ή ακόμη και αντιστραφεί, κάνοντας μια σειρά από απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουμε σε μακροχρόνιες φαρμακευτικές αγωγές.

Η όλη εκστρατεία φόβου βασίζεται σε έξι λάθος υποθέσεις:

1.Δεν πρέπει να χάνουμε μεγάλο μέρος των οστών καθώς γερνάμε, αν το κάνουμε, έχουμε «προ-οστεοπόρωση», ή «οστεοπενία».

2.Μία στις δύο γυναίκες θα υποστούν σοβαρό κάταγμα.

3.Η ασθένεια των οστών είναι μια αναπόφευκτη πτυχή της γήρανσης μετά την εμμηνόπαυση.

4.Η χαμηλή οστική μάζας ισούται με χαμηλή αντοχή των οστών.

5.Η ασθένεια των οστών παρουσιάζεται εξαιτίας των χαμηλών επιπέδων ασβεστίου.

6.Η οστεοπόρωση είναι μη αναστρέψιμη.

Έλεγχος οστικής πυκνότητας

Το χρυσό πρότυπο για τον έλεγχο των οστών είναι η «διπλής ενέργειας απορροφησιομετρία ακτίνων Χ» ή αλλιώς DXA (dual energy x-ray absorptiometry) μία τεχνική ακτίνων Χ. Γίνεται ένεση με ένα ραδιενεργό υγρό των προτέρων, στη συνέχεια ζητείται να ξαπλώσετε σε οριζόντια επιφάνεια, ενώ γίνεται σάρωση για μισή ώρα έως μια ώρα, ή ακόμη περισσότερο εάν απαιτείται πλήρης τρισδιάστατη προβολή. Οι μετρήσεις λαμβάνονται συνήθως από τη σπονδυλική στήλη, το ισχίο, τη φτέρνα και το αντιβράχιο.

Όμως, η ακρίβεια αυτού του τύπου σάρωσης μπορεί εύκολα να αποσυντονιστεί. ‘Μια βόλτα γύρω από το δωμάτιο προκαλεί αλλαγές στη μέτρηση μέχρι και 6 τοις εκατό (στο ισχίο), το οποίο αντιστοιχεί σε έξι έτη απώλειας οστών, σύμφωνα με τα συνήθη ποσοστά’, αναφέρει η Σούζαν Οτ, καθηγήτρια ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ.

Η κακή ποιότητα του μηχανήματος ελέγχου και το υψηλό ποσοστό σφάλματος του χειριστή μπορούν επίσης να επηρεάσουν τα αποτελέσματα. Η τεχνική αυτή μετρά πολλές διαφορετικές περιοχές ταυτόχρονα, αλλά αυξάνει επίσης τον κίνδυνο ψευδών θετικών αποτελεσμάτων.

‘Προφανώς μπορούν να ληφθούν μεγάλες αλλαγές ως ένδειξη βελτίωσης ή δραματικής απώλειας οστικής μάζας, αλλά μπορεί απλώς να οφείλονται στην μειωμένη ακρίβεια των μετρήσεων και την κακή τεχνική’, έγραψε ο Ντέιβιντ Ρέιντ, ρευματολόγος στο Νοσοκομείο του Αμπερντίν, στη Σκοτία, μαζί με τους συνεργάτες του.

Οι μελέτες δείχνουν ότι τα τεστ DXA δεν είναι απαραίτητα πολύ ακριβή. Σε μια μελέτη, οι σαρώσεις απέτυχαν να ανιχνεύσουν οστεονέκρωση στο ένα έκτο των επιβεβαιωμένων περιπτώσεων.

Τα προβλήματα βάρους (είτε λιποβαρή είτε υπέρβαρα άτομα), η ηλικία (άνω των 60) και ακόμη και η αρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσουν πολύ τα αποτελέσματα. Στην πραγματικότητα, ολόκληρη η άσκηση μέτρησης οστικής μάζας μπορεί να είναι άχρηστη, καθώς η οστική μάζα δεν έχει απαραίτητα τίποτα να κάνει με την αντοχή των οστών. Το φθόριο, για παράδειγμα, προκαλεί μεγάλη αύξηση της οστικής μάζας, αλλά μειώνει τη δύναμή της. Αυτός είναι ο λόγος που ηλικιωμένοι πληθυσμοί σε κοινότητες που ακολουθούν φθορίωση δείχνουν αυξημένη οστεοπόρωση.

Επίσης, κάποια φάρμακα μπορούν να αυξήσουν την οστική μάζα κατά 5 τοις εκατό, αλλά επειδή η δομή των οστών έχει καταστραφεί, το φάρμακο δεν τα κάνει πιο δυνατά.

Η έρευνα δείχνει ότι μόνο το 50 τοις εκατό των ανθρώπων που θεωρείται ότι βρίσκονται σε κίνδυνο κατάγματος εξαιτίας της μειωμένης οστικής του πυκνότητας, τελικά θα υποστούν ένα τέτοιο κάταγμα.

Μύθος 1: Δεν πρέπει να χάνουμε μεγάλο μέρος των οστών καθώς γερνάμε

Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Οστεοπόρωσης στις ΗΠΑ, σχεδόν 22 εκατομμύρια Αμερικανίδες και κοντά στα 12 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν οστεοπενία, δηλαδή η πυκνότητα των οστών είναι ελαφρώς μικρότερη από εκείνη ενός υγιούς ατόμου, αλλά όχι τόσο χαμηλά όσο κάποιος με οστεοπόρωση.

Η οστική πυκνότητα συνήθως μετριέται με διπλής ενέργειας απορροφησιομετρία ακτίνων Χ, η οποία χρησιμοποιεί δύο ακτίνες, μία υψηλής ενέργειας και μία χαμηλής ενέργειας. Η δέσμη χαμηλής ενέργειας διέρχεται μόνο μέσω του μαλακού ιστού, ενώ η υψηλής ενέργειας διέρχεται και μέσα από το οστό. Ο ακτινολόγος που διεξάγει το τεστ θα μετρήσει διάφορα οστά στο σώμα σας, και η πυκνότητα των οστών υπολογίζεται τότε από τη διαφορά μεταξύ των δύο αναγνώσεων των ακτινών και τη σύγκρισή τους σε σχέση με την «ιδανική».

Η οστεοπόρωση προσδιορίζεται από το δείκτη Τ-score ως μέτρο οστικής πυκνότητας, ο οποίος ορίζεται στο μηδέν, αντιπροσωπεύοντας τη μέγιστη οστική πυκνότητα που έχει μια μέση νεαρή γυναίκα στα 20 της. Μια μεγαλύτερη γυναίκα μετά την εμμηνόπαυση είναι εξαιρετικά πιθανό να έχει αρνητική βαθμολογία Τ, και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αυθαίρετα ορίζει το Τ-score για την οστεοπόρωση στο -2.5, ή τυπική απόκλιση δυόμιση κάτω από το ιδανικό αποτέλεσμα. Η βαθμολογία οστικής πυκνότητας μεταξύ -1 και -2 σταθερής απόκλισης κάτω από αυτό το «ιδανικό» νεαρό άτομο, συνήθως καταλήγει σε διάγνωση οστεοπενίας. Με απλά λόγια, μια βαθμολογία -1 Τ-score (1 τυπική απόκλιση κάτω) σημαίνει ότι τα οστά σας είναι 10-12% λιγότερο πυκνά από εκείνα μιας νεαρής γυναίκας στην ακμή της. Αν έχετε οποιαδήποτε τιμή κάτω από αυτό το μέτρο θεωρείστε οστεοπενική.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, η μέτρηση ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας με το πρότυπο ενός νεαρού ατόμου ως μέτρο της υγείας των οστών, τοποθετεί περίπου 34 εκατομμύρια γυναίκες και άνδρες στις ΗΠΑ, στην κατηγορία των ανθρώπων με οστεοπενία. Όπως επισημαίνει ο Δρ Μπράουν, εκτός από την αμφισβητήσιμη πρακτική της σύγκρισης της υγείας των οστών στη μέση ηλικία με την υγεία των οστών στη δεκαετία των 20, οι νέοι δεν είναι πλέον κριτήριο της καλής υγείας. Περίπου το 16 τοις εκατό (ή μία στις έξι όλων των νεαρών γυναικών) έχουν επίσης βαθμολογία οστικής πυκνότητας -1T ή χαμηλότερα και σύμφωνα με τον ορισμό αυτό, θα πρέπει επίσης να έχουν οστεοπενία.

Επιπλέον, τα όρια μεταξύ οστεοπενίας και οστεοπόρωσης αλλάζουν συνεχώς. Το 2003, οι ΗΠΑ επαναπροσδιόρισαν τη βαθμολογία του -2, που στο παρελθόν οριζόταν ως το χαμηλότερο επίπεδο που ορίζεται ως «οστεοπενία», και τώρα αντιπροσωπεύει πλήρως ανεπτυγμένη «οστεοπόρωση». Το αποτέλεσμα αυτής της μικρής αλλαγής στον ορισμό ήταν να επαναταξινομήσει άμεσα 6,7 εκατομμύρια αμερικανίδες που είχαν χαρακτηριστεί ως οριακά υγιείς, βάζοντάς τες στην κατηγορία εκείνων που έχουν οστεοπόρωση η οποία απαιτεί ιατρική θεραπεία.

Αλλά ο δείκτης Τ-score δεν λαμβάνει υπόψη το δείκτη Z-score, ο οποίος είναι η βαθμολογία σας σε σύγκριση με εκείνη ανθρώπων ίδιας ηλικίας, φύλου, φυλετικής καταγωγής και βάρους, τα οποία μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο να υποστείτε κάταγμα. Επιπλέον, είναι απολύτως υγιές να χάνουν οστική μάζα καθώς γερνάμε˙ το πρόβλημα δεν είναι η μάζα, αλλά η ικανότητα του οστού να αυτο-επισκευάζεται.

Μύθος 2: Μία στις δύο γυναίκες κινδυνεύουν να υποστούν κάταγμα

Αυτή η πολύ παραφουσκωμένη ιδέα περιλαμβάνει κυρίως τα «σιωπηλά» σπονδυλικά κατάγματα που δεν προκαλούν πόνο και κυρίως επουλώνονται από μόνα τους. Η πραγματική συχνότητα εμφάνισης καταγμάτων του ισχίου είναι 17-22% σε γυναίκες γύρω στα 50 έτη, και 6-11% στους άντρες.1 Ακόμα και οι Γενικοί Χειρουργοί στις ΗΠΑ υπολογίζουν ότι μόνο το 17% των γυναικών (περίπου μία στις έξι) ηλικίας άνω των 50 ετών θα υποστούν κάταγμα ισχίου, ενώ η μέση ηλικία για ένα τέτοιο κάταγμα είναι 82.

Επίσης, τα περισσότερα από αυτά τα κατάγματα ισχίου προκύπτουν από πτώση, και όταν γυναίκες που έπεσαν εξετάστηκαν σε σύγκριση με υγιείς αντίστοιχης ηλικίας, υπήρχε σημαντική ομοιότητα μεταξύ των δύο ομάδων σε οστική πυκνότητα και οστική μάζα, υποδεικνύοντας ότι ίσως είναι υπεύθυνοι άλλοι παράγοντες, όπως η έλλειψη σωματικής άσκησης, η απώλεια μυϊκής δύναμης, η μειωμένη γνωστική λειτουργία ή όραση, χρόνιες ασθένειες και η χρήση φαρμάκων.

Και όσο καταστροφικό και αν είναι ένα κάταγμα ισχίου σε προχωρημένη ηλικία, δεν είναι απαραίτητο να είναι μοιραίο. Παρά το γεγονός ότι το ένα πέμπτο του συνόλου των ηλικιωμένων ασθενών πεθαίνουν μέσα σε ένα χρόνο από κάταγμα ισχίου, δεν είναι σαφές εάν ο θάνατός τους οφείλεται στο κάταγμα ή στη γενική κατάπτωση του οργανισμού.

Μύθος 3: Η ασθένεια των οστών είναι αναπόφευκτη στις μεγαλύτερες ηλικίες, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση

Είναι αλήθεια ότι χάνουμε οστική μάζα καθώς γερνάμε, όπως ακριβώς χάνουμε μυϊκή μάζα. Σύμφωνα με τον Δρ Μπράουν, φτάνουμε στο αποκορύφωμα της οστικής μάζας μας περίπου στην ηλικία μεταξύ 30 και 35, και στη συνέχεια και μέχρι την ηλικία των 80 ετών χάνουμε περίπου το 25 τοις εκατό των οστών μας. Ωστόσο, ακόμη και στη γήρανση τα οστά θα πρέπει να είναι υγιή και ικανά να αυτο-επιδιορθώνονται.

Μια μελέτη που εξέτασε τα οστά από λείψανα καυκάσιων γυναικών που έζησαν μεταξύ 1729 και 1852 και θάφτηκαν κάτω από μία εκκλησία του Λονδίνου –πολλές από αυτές μετά την εμμηνόπαυση κατά το χρόνο θανάτου τους, έδειξαν ότι τα οστά τους ήταν ισχυρότερα και πυκνότερα από εκείνα των περισσότερων σύγχρονων γυναικών, είτε μεγαλύτερων είτε νέων, και ο ρυθμός της οστικής απώλειας στο ισχίο ήταν σημαντικά χαμηλότερος. Επίσης ο Αμερικανός οδοντίατρος Γουέστον Πράις, ο οποίος ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο στις αρχές του 1930 μελετώντας την υγεία και τη διατροφή των παραδοσιακών κοινωνιών, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πολλοί παραδοσιακοί πληθυσμοί απολάμβαναν άριστη υγεία οστών όλη τους τη ζωή.

Σύγχρονα στοιχεία δείχνουν επίσης μια απότομη αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης καταγμάτων του ισχίου κατά το τελευταίο μέρος του 20ου αιώνα. Μελέτες σε γυναίκες στο Νότιγχαμ αλλά και στη Σουηδία διαπίστωσαν ότι αυτή η επίπτωση είχε διπλασιαστεί μεταξύ 1971 και 1981. Αυτό υποδηλώνει ότι υπάρχει κάτι που σχετίζεται με τις αλλαγές που έχουμε κάνει στο σύγχρονο τρόπο ζωής μας στις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, που σκοτώνει τα οστά μας.

Αλλά δεν έχουν όλοι οι πληθυσμοί γυναικών σε όλο τον κόσμο υψηλή συχνότητα εμφάνισης οστεοπόρωσης. Οι γυναίκες των Μάγια στο Μεξικό και τη Γουατεμάλα δεν έχουν σχεδόν καθόλου οστεοπόρωση, αν και φτάνουν σε μέσο όρο ηλικίας τα 80. Ακόμα και στις ΗΠΑ, ορισμένες ομάδες όπως οι Αφροαμερικανίδες, έχουν τη μισή συχνότητα περιστατικών σε σχέση με τις Καυκάσιες στις ΗΠΑ, και η Γιουγκοσλαβία, η Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ έχουν εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά καταγμάτων των οστών λόγω οστεοπόρωσης. Στην Ιαπωνία, τα σπονδυλικά κατάγματα μεταξύ μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών είναι σχεδόν ανύπαρκτα, και τα κατάγματα ισχίου μεταξύ των ηλικιωμένων γυναικών στην Ιαπωνία είναι λιγότερο από το μισό σε σχέση με τις συνομήλικές τους στη Δύση.

Τα αποδεικτικά στοιχεία είναι σαφή ότι δεν πρόκειται απλώς για μια ασθένεια των μεσήλικων γυναικών και των ατόμων ηλικίας άνω των 50. Υπολογίζεται ότι το 30 τοις εκατό των ανδρών θα έχουν ένα κάταγμα που σχετίζεται με την οστεοπόρωση στη διάρκεια της ζωής τους. Επίσης, κατάγματα του αντιβραχίου, τα πιο κοινά κατάγματα στα παιδιά, έχουν αυξηθεί κατά 32% σε αγόρια και 56% σε κορίτσια κατά τα τελευταία 30 χρόνια, ιδίως μεταξύ των υπέρβαρων.

Όλα αυτά δείχνουν ότι η οστεοπόρωση δεν είναι ένα αναπόφευκτο μέρος της γήρανσης ή της εποχής μετά την εμμηνόπαυση, αλλά αντ’ αυτού έχει να κάνει με το σύγχρονο τρόπο ζωής μας.

Μύθος 4: Χαμηλή οστική μάζα ισοδυναμεί με χαμηλή αντοχή των οστών

Η μέτρηση της οστικής μάζας μπορεί να μη σχετίζεται με τον αληθινό κίνδυνο κατάγματος. Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι περίπου οι μισοί από τους ασθενείς που είχαν υποστεί κατάγματα είχαν βαθμολογίες οστικής πυκνότητας πάνω από το διαγνωστικό δείκτη Τ-score(-2.5), που θα πρέπει να σήμαινε ότι τα οστά τους υποτίθεται ότι δεν ήταν σε κίνδυνο.

Οι μελέτες αυτές δείχνουν ότι το ποσοστό εξέλιξης του κύκλου των οστών και τα πολύ χαμηλά επίπεδα των ορμονών όπως η οιστραδιόλη και η δεϋδροεπιανδροστερόνη (DHEA) μπορεί να είναι καλύτερος δείκτης του πραγματικού κίνδυνου κατάγματος από ότι η οστική πυκνότητα. Σε μία μελέτη σε σχεδόν 150.000 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες για ένα χρόνο, οι οποίες είχαν κάνει τον κλασικό έλεγχο οστικής πυκνότητας, εκείνες που βρίσκονταν σε υψηλό κίνδυνο λόγω των παραγόντων κινδύνου είχαν μόνο το 18% οστεοπορωτικών καταγμάτων, δείχνοντας ότι το 82% των ατόμων με καλές βαθμολογίες T-score και δήθεν καλά οστά είχε ένα κάταγμα εκείνο το χρόνο.

Σε μία μελέτη σε 668 γυναίκες, το 47% των καταγμάτων παρατηρήθηκε σε εκείνες με οστική πυκνότητα μεγαλύτερη από -2,5 στο δείκτη Τ-score, το όριο που καθορίζει τη διάγνωση οστεοπόρωσης. Αυτό σημαίνει ότι η οστική πυκνότητα ίσως δεν σχετίζεται με το πόσο γερά είναι τα οστά.

Μύθος 5: Η οστεοπόρωση συνδέεται με χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων και ασβεστίου

Είναι αλήθεια ότι τα οιστρογόνα όντως μεσολαβούν για την απορρόφηση των ιχνοστοιχείων στα οστά και επίσης ότι τα υψηλότερα επίπεδα οιστρογόνων προστατεύουν από απώλεια οστικής μάζας, αλλά το επιχείρημα αυτό προϋποθέτει ότι η φύση έκανε ένα τρομερό λάθος κατά το σχεδιασμό της ανθρώπινης γυναικείας φυσιολογίας και ότι οι γυναίκες έπρεπε να έχουν υψηλά επίπεδα οιστρογόνων και άλλες ορμόνες όλη τους τη ζωή.

Όμως η οστεοπόρωση δεν είναι παγκόσμιο φαινόμενο, και στις αναπτυσσόμενες χώρες όπως το Σουρινάμ στη Νότια Αμερική, η συχνότητα εμφάνισης της οστεοπόρωσης μεταξύ των ηλικιωμένων είναι πολύ χαμηλότερη από ό, τι σε παρόμοιο πληθυσμό των ΗΠΑ, ακόμη και αν οι γηγενείς της Νότιας Αμερικής καταναλώνουν πολύ λιγότερο ασβέστιο στη διατροφή τους και πιθανώς να περάσουν από την εμμηνόπαυση χωρίς θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης. Επίσης, οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά πρόσληψης ασβεστίου έχουν και τα υψηλότερα ποσοστά καταγμάτων ισχίου.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι έχει περισσότερο να κάνει με το πώς το σώμα επεξεργάζεται μια σειρά από θρεπτικά συστατικά και ότι η οστεοπόρωση δεν είναι ένα μεμονωμένο θέμα υγείας, αλλά συνδέεται με πολλούς άλλους παράγοντες προδιάθεσης της νόσου. Σε μία μελέτη ηλικιωμένων γυναικών, για παράδειγμα, η οστεοπόρωση συνδέεται με τη συνολική διατροφή και την ικανότητα του σώματος να αποθηκεύει λίπος και πρωτεΐνη. Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι γυναίκες με οστεοπόρωση είχαν μια τάση προς μεγαλύτερο κίνδυνο υποσιτισμού, είχαν μικρότερη όρεξη και υπέφεραν πιο συχνά από καρδιαγγειακά νοσήματα.

43% λιγότερα κατάγματα ισχίου

Σε άλλη μελέτη, μεταξύ 3,270 υγιών γυναικών με μέσο όρο ηλικιών τα 84 έτη, εκείνες που λάμβαναν 1.2g ασβέστιο και 800IU βιταμίνης D3 είχαν σχεδόν το μισό ποσοστό καταγμάτων του ισχίου, σε σχέση με τις γυναίκες που λάμβαναν κάποιο εικονικό σκεύασμα (placebo).

Δια βίου αναδιαμόρφωση

Τα οστά σε υγιή άτομα είναι μια δυναμική ζωντανή οντότητα που υποβάλλεται σε συνεχή εσωτερική αναδιαμόρφωση. Δύο σετ κυττάρων είναι υπεύθυνα: οι οστεοκλάστες, που βοηθούν στην απομάκρυνση παλαιού φθαρμένου οστού και οι οστεοβλάστες που χρησιμοποιούν ασβέστιο, μαγνήσιο, βόριο και άλλα μέταλλα για τη δημιουργία υγιούς νέου ιστού. Αυτή η διαδικασία, κατά τη διάρκεια αρκετών εβδομάδων, επισκευάζει τα μικροσκοπικά μικρο-κατάγματα που συμβαίνουν κάθε μέρα λόγω της κανονικής καταπόνησης.

Έχουμε επίσης τη δυνατότητα να ξαναχτίσουμε τη χαμένη οστική μάζα, και ακόμη και εκείνοι που έχουν κακή διατροφή ή πάσχουν από κάποια σοβαρή ασθένεια μπορούν να ξαναχτίσουν οστική μάζα από τη στιγμή που θα υιοθετήσουν υγιεινές διατροφικές συνήθειες ακόμη και στην όγδοη δεκαετία της ζωής τους.

Τα οστά σπάνε γιατί έχουν χάσει την ικανότητά τους να επισκευάζουν αυτές τις καθημερινές μικρορωγμές που συμβαίνουν λόγω της φυσιολογικής κίνησης. Το πρόβλημα δεν αφορά ούτε την πυκνότητα ούτε τη δύναμη των οστών, αλλά τη μειωμένη ικανότητά τους να αναδιαμορφώνονται και να αυτο-επιδιορθώνονται σε μεγάλο βαθμό λόγω έλλειψης κατάλληλων θρεπτικών συστατικών και σωματικής δραστηριότητας, χημική υπερφόρτωση από ρύπους στο περιβάλλον, ακόμη και εξαιτίας συνταγογραφούμενων φαρμάκων.

Τα οστά είναι επίσης το κεντρικό αποθετήριο των αποθηκών των μεταλλικών στοιχείων του σώματος, και όταν η κυκλοφορία του αίματος είναι χαμηλή σε θρεπτικά συστατικά όπως το ασβέστιο, το μαγνήσιο και ο φώσφορος, το σώμα αντλεί από αυτήν την αποθήκη, όπως κάνει όταν χρειάζεται ορισμένες ρυθμιστικές ενώσεις για την αποκατάσταση πάρα πολύ υψηλών επιπέδων οξέος στο σώμα με τη βέλτιστη οξεο-αλκαλική ισορροπία.

Κανονικά, αυτή η βραχυπρόθεσμη απώλεια αναγκαίων θρεπτικών αναπληρώνεται από μεταλλικά στοιχεία από μια υγιεινή διατροφή, αλλιώς, τότε το οστό μειώνεται και το αποτέλεσμα είναι η οστεοπόρωση. Υπό το πρίσμα αυτό, λέει ο Δρ Σούζαν Μπράουν, «η οστεοπόρωση είναι πραγματικά το τελικό προϊόν «διαταραχής» της δια βίου προσπάθειας του σώματός μας να διατηρήσει μια κρίσιμη εσωτερική «τάξη»».

Μύθος 6: Όταν χαθεί οστική μάζα, αυτό είναι οριστικό

Τα οστά έχουν την ικανότητα να αυτό-επισκευάζονται ανά πάσα στιγμή στη ζωή, ακόμα και όταν τα επίπεδα των ορμονών δεν είναι υψηλά (εκτός και αν λαμβάνετε διφωσφονικά φάρμακα, τα οποία σταματούν σχεδόν κάθε ανοικοδόμηση των οστών). Μια μελέτη εξετάζοντας τα οστά μιας ομάδας γυναικών ηλικίας μεταξύ 30 και 85 ανακάλυψε σημαντική διαφορά μεταξύ των οστών των γυναικών που ήταν πολύ δραστήριες και εκείνων που δεν ήταν, ανεξάρτητα από την ηλικία τους.

Μια άλλη μελέτη σε γυναίκες ασθενείς σε ένα γηροκομείο με μέσο όρο ηλικίας τα 81 έτη, έδειξε ότι ήταν σε θέση να αυξήσουν την οστική πυκνότητά τους κάνοντας σωματική άσκηση και λαμβάνοντας συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D για τρία χρόνια. Μια γαλλική μελέτη που περιλάμβανε περισσότερες από 3.000 υγιείς γυναίκες με μέση ηλικία τα 84 έτη, έδειξε ότι, μετά από μόλις 18 μήνες, όσες λάμβαναν 1.2g ασβεστίου συν 800 IU βιταμίνης D3 είχαν 42 τοις εκατό λιγότερα κατάγματα ισχίου από την ομάδα ελέγχου στην οποία δόθηκε εικονικό φάρμακο. Η πυκνότητα του μηριαίου οστού (μηρός) οστού στην ομάδα θεραπείας αυξήθηκε κατά 2,7%, ενώ μειώθηκε κατά 4,6% στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.17 Κάνοντας μερικές αλλαγές στον τρόπο ζωής, δεν είναι ποτέ πολύ αργά για να ξαναχτίσετε τα οστά σας.

Τι φταίει που πέφτουμε;

Όταν οι ηλικιωμένοι παθαίνουν κάταγμα ισχίου, κατηγορούνται αυτόματα τα αδύναμα οστά, και όχι η αυξημένη πιθανότητα πτώσης. Οποιαδήποτε από τις κατηγορίες των παρακάτω φαρμάκων μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα σας να υποστείτε μια πτώση που θα οδηγήσει σε κάταγμα:

ηρεμιστικά

βαρβιτουρικά

παυσίπονα

αντιϋπερτασικά

αντιεπιληπτικά

ηρεμιστικά

αντικαταθλιπτικά

Φάρμακα όπως τα Boniva, Fosamax, Aclasta και Actonel έχουν γίνει όλα διεθνή best-sellers κυρίως μεταξύ των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών, της ηλικιακής ομάδας που υποφέρει περισσότερο από οστεοπόρωση, και ακόμα περισσότερο αφού δραματική πτώση των οιστρογόνων λόγω γήρανσης. Αυτά τα φάρμακα κάνουν χρήση ενός χημικού που φέρεται να μιμείται ενώσεις δόμησης οστού που βρίσκονται φυσικά στο σώμα. Ωστόσο, αυτό που κάνουν τα συνήθη φάρμακα για την οστεοπόρωση όπως τα οιστρογόνα, η καλσιτονίνη και η ετιδρονάτη είναι να μικραίνουν τις διαδικασίες του κύκλου ανάπτυξης και ανανέωσης των οστών, εμποδίζοντας τους οστεοκλάστες από το να κάνουν τη δουλειά τους.

Όπως λέει η Δρ Σούζαν Οτ, «Οι βιοψίες οστών από ασθενείς που λαμβάνουν διφωσφονικά παρουσιάζουν 95% μείωση στο ρυθμό σχηματισμού οστών. Τα διφωσφονικά εναποτίθενται στα οστά και συσσωρεύονται για πολλά χρόνια. Είναι πιθανό πολλά χρόνια συνεχούς φαρμακευτικής αγωγής να καθιστούν τα οστά περισσότερο εύθραυστα ή να επηρεάζουν την ικανότητα επισκευής των βλαβών τους. Μετά από πέντε χρόνια, τα ποσοστά καταγμάτων είναι το ίδιο υψηλά στις γυναίκες που συνεχίζουν τη λήψη αλενδρονάτης (Fosamax) όπως και στις γυναίκες που τη σταμάτησαν.»

Και αυτά είναι όσα ανακαλύπτουν τώρα οι γιατροί. Δύο μελέτες έχουν δείξει ότι τα διφωσφονικά αυξάνουν τον κίνδυνο «άτυπων» καταγμάτων – όπως κατάγματα στο μηριαίο οστόκαι υποτροχαντήρια κατάγματα, ή εκείνα στο μηριαίο οστό κάτω από την άρθρωση του ισχίου.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι γυναίκες που παίρνουν διφωσφονικά τακτικά για πέντε χρόνια ή περισσότερο αυξάνουν τον κίνδυνο άτυπων καταγμάτων κατά 2,7 φορές σε σύγκριση με εκείνες που λαμβάνουν το φάρμακο μόνο περιστασιακά ή για λιγότερο από 100 μέρες.

Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι τα φάρμακα προκαλούν «κατάγματα κόπωσης», και ο κίνδυνος εξαφανίζεται μέσα σε ένα έτος από τη διακοπή του φαρμάκου. Σε μια μελέτη 12.777 γυναικών ηλικίας 55 ετών και άνω, 59 υπέστησαν «κάταγμα κόπωσης», και 46 από αυτές λάμβαναν διφωσφονικά εκείνο το διάστημα.

Είναι επίσης γνωστό ότι οι χρήστες του επικίνδυνου αυτού φαρμάκου αναπτύσσουν οστεονέκρωση της γνάθου. Σε αυτό, ο ιστός των οστών αποτυγχάνει να επουλωθεί μετά από εξαγωγή δοντιού, οδηγώντας έτσι σε μόλυνση των οστών και κατάγματα ή χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του νεκρού οστού, όπως φαίνεται σε ασθενείς με καρκίνο που δόθηκε το φάρμακο.

Και αυτό προστίθεται σε όλες τις άλλες παρενέργειες, όπως η κολπική μαρμαρυγή, η υπέρταση, η ανορεξία, οι πόνοι σε οστά και αρθρώσεις, και η αναιμία, τα οποία σας προδιαθέτουν για… οστεοπόρωση.

4 βήματα για να νικήσετε την οστεοπόρωση

Βήμα 1: Αλλάξτε τη διατροφή σας

Καταναλώστε μεγάλη ποικιλία τροφίμων βιολογικής καλλιέργειας, χωρίς επεξεργασία και αποφύγετε τις προμαγειρεμένες τροφές.

Τρώτε πράσινα λαχανικά (αλλά και κόκκινα και κίτρινα), καθώς όλα τα σκούρα πράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι πλούσια σε ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορο, βιταμίνη Κ, φολικό οξύ και άλλα θρεπτικά συστατικά που χτίζουν υγιή οστά: κέιλ (ο βασιλιάς των λαχανικών), σπανάκι, μαρούλι, νεροκάρδαμο, ρόκα, μαϊντανός.

Το αλφάλφα, το λάχανο και το φύκι κελπ είναι πλούσια σε βόριο, ένα μεταλλικό στοιχείο που αποτρέπει την απώλεια ασβεστίου και βελτιώνει την απορρόφηση ασβεστίου και μαγνησίου στο σώμα. Το μπρόκολο περιέχει βιταμίνη Κ και τα ριζώδη λαχανικά (καρότο, πατζάρι, ραπανάκι κλπ), η κολοκύθα και οι γλυκοπατάτες είναι όλα πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία. Εκτός από το ασβέστιο και τη βιταμίνη C, ο μαϊντανός περιέχει μία πρόδρομη ουσία της βιταμίνης D, που βοηθά στην αξιοποίηση του ασβεστίου στη διατροφή σας.

Προτιμήστε αλκαλική διατροφή. Οι τροφές όξινου pH όπως η ζάχαρη, το αλεύρι, τα φασόλια, κάποιοι σπόροι, το ψάρι, το κρέας και τα αβγά εμποδίζουν τη διαμόρφωση των οστών και ενθαρρύνουν την απώλεια οστικής μάζας. Οι τροφές που αλκαλοποιούν περιλαμβάνουν τα φρούτα, τα λαχανικά, τα φύκια, κάποιους καρπούς, τη σάλτσα σόγιας, το αλάτι και το μίσο. Όσο περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία τρώτε, τόσο περισσότερο διατηρείτε αλκαλική ισορροπία στο αίμα σας. Τρώτε ελεύθερα και από τις δύο ομάδες τροφών αλλά βεβαιωθείτε ότι τρώτε πολλά φρούτα και λαχανικά για να εξισσοροπήσετε την κατανάλωση όξινων τροφών.

Καλής ποιότητας πρωτεΐνες. Για πολλά χρόνια οι διατροφολόγοι πίστευαν ότι οι δίαιτες που περιείχαν μεγάλες ποσότητες πρωτεΐνης αποδυνάμωναν τα οστά, αλλά τόσο η βιταμίνη C όσο και η πρωτεΐνη ενεργοποιούν ένζυμα για να σχηματιστεί κολλαγόνο και συνδετικοί ιστοί στα οστά και διατηρούν τα άλατα ασβεστίου. Έρευνα από το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ επιβεβαιώνει ότι, μεταξύ των ηλικιωμένων, εκείνοι με την χαμηλότερη πρόσληψη πρωτεΐνης έχουν τη μεγαλύτερη απώλεια οστικής μάζας, ενώ άλλες μελέτες δείχνουν ότι οι πρωτεΐνούχες δίαιτες όχι μόνο δεν αυξάνουν την απώλεια ασβεστίου, αλλά οδηγούν σε περισσότερους παράγοντες αύξησης οστών στο αίμα. 

Ξηροί καρποί. Οι ξηροί καρποί όπως τα αμύγδαλα, τα φουντούκια, τα καρύδια και τα φυστίκια, περιέχουν βόριο, το μεταλλικό στοιχείο που βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου και την ανάπλαση των οστών.

Φρούτα πλούσια σε βιταμίνη C. Ξεπεράστε τα πορτοκάλια και τα υπόλοιπα κιτροειδή. Τα μούρα (βατόμουρα, μύρτιλα, φράουλες, φραγκοστάφυλλα, κλπ), τα αγριοκέρασα, τα ροδάκινα και τα μήλα, περιέχουν βιταμίνη Cπου βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου.

Αποξηραμένα φρούτα. Τα σύκα, τα βερίκοκα και οι χουρμάδες βοηθούν στην ελάττωση της απώλειας οστικής μάζας.

Σωστά έλαια. Τα έλαια από καρύδι, από λιναρόσπορο και από κολοκυθόσπορο έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες και είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.

Όσπρια και σπόροι. Τα φασόλια σόγιας, οι φακές, ο αρακάς, το καστανό ρύζι και η κινόα είναι όλα πλούσια σε μεταλλικά στοιχεία και πολλά όσπρια περιέχουν ισοφραβόνες, μία φυσική ορμόνη που βοηθά στην ενδυνάμωση των οστών.

Ιχθυέλαια. Αυτά είναι η δεύτερη καλύτερη πηγή βιταμίνης D, μετά τον ήλιο.

Βήμα 2: Λάβετε συμπληρώματα διατροφής

Αν και η συμβατική ιατρική προτρέπει τις γυναίκες να παίρνουν τεράστιες ποσότητες ασβεστίου, τα οστά χρειάζονται και άλλα απαραίτητα μέταλλα όπως μαγνήσιο, πυρίτιο, νάτριο κ.α. Για παράδειγμα, το μαγνήσιο ρυθμίζει τη μεταφορά του ασβεστίου και το πυρίτιο προλαμβάνει την απώλειά του. Οι ακόλουθες προτεινόμενες δόσεις είναι απλώς ενδεικτικές. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας ή ένα πιστοποιημένο θεραπευτή που θα σας συστήσει αυτό που ταιριάζει καλύτερα στον οργανισμό σας.

Επιλέξτε μια καλή πολυβιταμίνη. Βρείτε κάποια που περιέχει μεγάλες ποσότητες βιταμίνης C(τουλάχιστον 1gκαθημερινά) και βιταμίνη Ε (τουλάχιστον 600mg μικτών τοκοφερολών). Και οι δύο αυτές βιταμίνες έχουν αποδειχθεί ευεργετικές κατά της απώλειας οστικής μάζας σε ηλικιωμένους.

Calciumcitrate. Αυτή είναι η πιο απορροφήσιμη μορφή ασβεστίου που συστήνεται από τους περισσότερους διατροφολόγους. (Προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη: 1000=2000mg)

Μαγνήσιο. Κάποιοι ερευνητές θεωρούν την έλλειψη του μαγνησίου παρά του ασβεστίου ως υπαίτια για την οστεοπόρωση, καθώς το μαγνήσιο βοηθά στην ενεργοποίηση του ενζύμου των οστών, αλκαλική φωσφατάση, και προάγει τη διαμόρφωση νέας οστικής μάζας. Σε μία μελέτη σε γυναίκες που λάμβαναν μαγνήσιο η πυκνότητα των οστών αυξήθηκε κατά 11% μετά από μόλις εννέα μήνες (JNutrMed,1991;2: 165-78). (Προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη: 500=600mg)

Βιταμίνη D3. Μόλις 15 λεπτά ηλιοφάνειας στο δέρμα σας καθημερινά θα μπορούσε να παράγει όλη τη βιταμίνη D που χρειάζεστε, ενώ αν δεν έχετε αυτή τη δυνατότητα θα πρέπει να σκεφτείτε να παίρνεται κάποιο συμπλήρωμα διατροφής. Μελέτες έδειξαν μία μείωση κατά 30% των καταγμάτων μεταξύ ηλικιωμένων που λάμβαναν βιταμίνη D(AnnMed,2005;37:278-85). (Προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη: 2000-8000ΙU, ωστόσο κάντε εξετάσεις για να βεβαιωθείτε για την πιθανή έλλειψη πριν τη λάβετε)

Βιταμίνη Κ2. Δεν είναι σημαντική μόνο για την πήξη του αίματος, αλλά επίσης παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των οστών ως σημαντικός παράγοντας για την παραγωγή της οστεοκαλσίνης (πρωτεΐνης των οστών). Μπορεί να βοηθήσει στην ενδυνάμωση των οστών όπως τα διφωσφονικά αλλά χωρίς τις παρενέργειες που έχουν αυτά (JOrthopSci, 2001;6: 487-92). (Προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη: 1000mcg ως μενατετρενόνη ΜΚ-4 ή 1100mcg ως μενακινόνη ΜΚ-7. Αν παίρνετε αντιπηκτική αγωγή, συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν χρησιμοποιήσετε το συμπλήρωμα διατροφής)

Βόριο. Αυτό το ελάχιστα γνωστό μέταλλο προλαμβάνει την απώλεια ασβεστίου αλλά και βοηθά στη μετατροπή της χοληστερόλης σε βιταμίνη D3, που απαιτείται για την απορρόφηση του ασβεστίου. (Προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη: 3-9mg)

Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Εκτός από τα ωμέγα-3 λιπαρά που λαμβάνετε μέσω της τροφής σας, τα συμπληρώματα ωμέγα-3 που μπορείτε να λάβετε από συμπλήρωμα διατροφής από ψάρι ή από φυτική πηγή, προσφέρουν ένα ισχυρό αντίδοτο στη φλεγμονή που υπάρχει στην οστεοπόρωση. (Προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη: τουλάχιστον 1400EPA και 1000DHA)

Silica. Μελέτες αποδεικνύουν ότι το πυρίτιο (silica) μπορεί να τονώσει τα οστά και να αποτρέψει την απώλεια οστικής μάζας (BiolTraceElemRes,2009;128: 239-47). (Προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη: 5-10mg)

Ψευδάργυρος. Πρόκειται για άλλο ένα ιχνοστοιχείο που βοηθά στο «χτίσιμο» γερών οστών. (Προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη: 3οmg)

Βήμα 3: Ασκηθείτε

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι άντρες και οι γυναίκες που ασκούνται τακτικά έχουν πολύ μικρότερο κίνδυνο απώλειας οστικής μάζας καθώς διατηρούν τα οστά τους γερά και επιπλέον αυξάνουν το μυϊκό ιστό (OsteoporosInt,2011; 22:499-505; MMWR,2006; 55: 1221-4).

Τρέξτε. Οι ήπιες μορφές άσκησης όπως το περπάτημα και η ήπια αεροβική άσκηση μπορούν να αποτρέψουν την απώλεια οστικής μάζας, ενώ η πιο έντονες όπως το τρέξιμο, η αεροβική άσκηση, η ασκήσεις με βάρη και το τένις μπορούν να ενδυναμώσουν τα οστά 

Βελτιώστε την ισορροπία σας. Δοκιμάστε να ασκηθείτε στο Τάι τσι, που βελτιώνει τη στάση του σώματος και την ισορροπία και αποτρέπει τις πτώσεις και τα κατάγματα (BMCGeriatr, 2066: 6:6).

Βήμα 4: Μείνετε μακριά από ανθυγιεινές συνήθειες

Περισσότερα από 3 φλιτζάνια καφέ την ημέρα. Τέσσερα ή περισσότερα φλιτζάνια καφέ την ημέρα σας προδιαθέτουν σε μεγαλύτερο κίνδυνο καταγμάτων αν η ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου σας είναι χαμηλή (OsteoporosInt, 2006;17:1055-64), αφού οι πολύ μεγάλες δόσεις καφεΐνης προκαλούν απώλεια μαγνησίου και ασβεστίου. Προτιμήστε το τσάι που περιέχει φλαβονοειδή και φαίνεται να προστατεύει τα συστατικά των οστών (AmJClinNutr,2008;87:175-80).

Υπερβολικό αλκοόλ. Περιορίστε την ποσότητα αλκοόλ που πίνετε καθημερινά, σε 1 ποτήρι την ημέρα, είτε είστε άντρας είτε γυναίκα (AlcoholClinExpRes, 2010;34:869-75; AmJClinNutr,2009;89:1188-96).

Σοκολάτα. Οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας που καταναλώνουν σοκολάτα καθημερινά έχουν λιγότερο δυνατά οστά από εκείνες που καταναλώνουν σοκολάτα μια φορά τη βδομάδα (AmJClinNutr,2008;87:175-80).

Τσιγάρα. Μακράν ο μεγαλύτερος παράγοντας αύξησης του κινδύνου, το κάπνισμα ενός πακέτου τσιγάρων τη μέρα αυξάνει την πιθανότητα οστεοπόρωσης κατά 60%. Τα κατάγματα ισχίου εμφανίζονται συχνότερα σε καπνίστριες, ανεξάρτητα από το σωματικό βάρος, την πρόωρη εμμηνόπαυση ή την φυσική δραστηριότητα. Τα τσιγάρα μειώνουν την οστική πυκνότητα αλλά και τον αριθμό των οστεοβλαστών (JCrosCultGerontol,2005; 20:109-25; Osteopedics, 2010;33:90-5).

Σκεύη μαγειρικής από αλουμίνιο. Το αλουμίνιο μπορεί να συμβάλλει στην οστεοπόρωση καθώς καταστέλλει την παραγωγή ορμονών από τον παραθυρεοειδή.

Υπερβολικό αλάτι. Η υπερβολική χρήση αλατιού στις τροφές μπορεί μακροπρόθεσμα να οδηγήσει σε απώλεια οστικής μάζας μετά την εμμηνόπαυση (EurJClinNutr,1997;51:394-9).

Φθόριο. Σε μία επταετή μελέτη, το φθόριο στο νερό αύξησε τον κίνδυνο κατάγματος ισχίου σε ηλικιωμένους (JAMA, 1992;268:746-8). Το φθόριο έχει επίσης βρεθεί ότι περιορίζει την αλκαλική φωσφατάση και φαίνεται να οδηγεί σε οστική μορφοποίηση χαμηλότερης ποιότητας, ειδική στα οστά του ισχίου.

Συνταγογραφούμενα φάρμακα: Τα κορτικοστεροειδή έχει δειχθεί ότι κάνουν τα οστά αδύναμα και εύθραυστα. Το ίδιο κάνουν και οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων και οι αναστολείς αρωματάσης, οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης και τα αντιπηκτικά που καταστέλλουν τη δράση της βιταμίνης Κ

Ζάχαρη. Ο οδοντίατρος και πρωτοπόρος σε θέματα διατροφής Δρ Γουέστον Πράις ανακάλυψε ότι η οστεοπόρωση εμφανίζεται μόνο σε χώρες όπου η διατροφή περιλαμβάνει ραφιναρισμένες τροφές. Μία δίαιτα που βασίζεται σε επεξεργασμένα τρόφιμα, που επίσης οδηγεί σε ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη, αυξάνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης, καθώς και το μεταβολικό σύνδρομο και την παχυσαρκία. Γι’ αυτό, μαγειρέψτε τα γεύματά σας και μη χρησιμοποιείται έτοιμες συσκευασμένες τροφές (Bone,2004;45:89-115).

Στρες. Τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης στο σώμα καταστέλλουν της σεξουαλικές ορμόνες και αυξάνουν την ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη που αυξάνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης (ILARJ,2004;45:89-11)

Πηγή: Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό HOLISTIC LIFE