ΠΑΝΤΟΓΝΩΣΤΕΣ ΑΥΤΗ Η ΜΑΣΤΙΓΑ!

Γράφει η Βασιλική Ρούσκα

Παντογνώστη αποκαλούμε τον άνθρωπο που γνωρίζει τα πάντα. Στην προκειμένη περίπτωση ο όρος χρησιμοποιείται με περιπαικτική διάθεση κι όχι στην κυριολεξία του. Οι παντογνώστες είναι μια κατηγορία ανθρώπων που ζουν ανάμεσά μας και προφανώς δεν γνωρίζουν τα πάντα, αλλά αντίθετα, νομίζουν πως γνωρίζουν τα πάντα.
Και αυτό απέχει πολύ από τους ανθρώπους εκείνους που στ’ αλήθεια ξέρουν κάτι, πολλές φορές μάλιστα γνωρίζουν κάτι περισσότερο από εκείνους που νομίζουν ότι ξέρουν περισσότερα από αυτούς. Με άλλα λόγια όλοι έχουμε συναντήσει κάποιον «ξερόλα». Και σίγουρα οι περισσότεροι από εμάς δυσανασχετήσαμε, όχι εξαιτίας της καταιγιστικής εκδήλωσης γνώσεων από αυτόν, αλλά εξαιτίας της ημιμάθειάς του ή της απόλυτης βεβαιότητας στην οποία είναι εγκλωβισμένος. Ο ξερόλας έχει πάντα γνώμη για όλα και διαρκώς θέλει να την εκφράσει και συνήθως αυτό το κάνει με αδέξιο αν όχι άκομψο τρόπο επιδιώκοντας να εντυπωσιάσει, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να γίνεται δικαιολογημένα αιτία αρνητικών σχολίων, ακόμη και περίγελου.

Οι παντογνώστες συχνά δεν αφήνουν περιθώρια διαλόγου αλλά επιδιώκουν συνήθως έναν μακροσκελή μονόλογο στον οποίοι οι ίδιοι είναι πρωταγωνιστές και ο απέναντί τους λειτουργεί ως ακροατήριο, που το μόνο που οφείλει είναι να μένει σιωπηλός σαν παθητικός δέκτης που κατακλύζεται από μεγαλοστομίες και βεβαιότητες παντός τύπου και παντός θέματος (επικαιρότητα, κοινωνία, πολιτική, εκκλησία) χωρίς όμως να βασίζεται σε επιχειρήματα. Η «επιχειρηματολογία» τους αυτή συχνά κορυφώνεται στη φράση «άκου με εμένα, ξέρω εγώ» η οποία κατέχει θέση αξιώματος ή αυθεντίας. Σπανίως ο παντογνώστης αφήνει χρονικά περιθώρια στον «συνομιλητή» του για να αναπτύξει κι εκείνος την άποψή του. Βλέπετε για αυτόν δεν έχει νόημα. Από την άλλη ούτε για τον «συνομιλητή» υπάρχει νόημα ανταπάντησης προς τον παντογνώστη διότι γνωρίζει εκ των προτέρων πως η όποια άποψή του θα πέσει στο κενό. Εύλογα προκύπτει το ερώτημα για το ποια είναι η αιτία μιας τέτοια συνάντησης, εφόσον αυτή δεν είναι ουσιαστική και αμφίδρομη. Ίσως μια τέτοια συνάντηση είναι αποτέλεσμα συγκατάβασης. Ίσως πάλι να είναι μια συνάντηση επιτηδευμένη. Σίγουρα πάντως δεν είναι μια συνάντηση ευχάριστη.

Άνθρωποι που είναι βέβαιοι για την κρίση τους και δεν αφήνουν περιθώρια στην αμφιβολία σίγουρα δεν είναι πολύ κοινωνικοί και σίγουρα δεν γίνονται ιδιαίτερα αγαπητοί από τους άλλους. Από πού ξεκινάει όμως όλη αυτή η βεβαιότητα; Μήπως είναι ένα τρικ γι’ αυτούς ώστε να προβάλουν έντονα τη γνώμη τους; Μήπως είναι η προβολή της μικρής αυτοπεποίθησής τους; Μήπως τελικά δεν είναι τόσο βέβαιοι όσο θέλουν να δείχνουν, αλλά ανασφαλείς που προβάλουν την ατομικότητά τους ως προσόν; Τελικά αυτοί οι παντογνώστες επιτυγχάνουν με τη στάση ζωής τους να χτίζουν καθημερινά τοίχους γύρω από τον εαυτό τους που τους απαγορεύει τη δημιουργία διαλόγου και ουσιαστικής επικοινωνίας, προκαλώντας όχι μόνο αδιαφορία στους άλλους αλλά ακόμη και την απέχθεια. Το να ξέρεις πολλά είναι σίγουρα αξιέπαινο πρώτα απ’ όλα για τον ίδιο σου τον εαυτό, η γνώση άλλωστε είναι δύναμη για αυτόν που τη χρησιμοποιεί σωστά. Σωστή χρήση της γνώσης γίνεται όταν αυτή λειτουργεί ως μέσο διαλόγου ώστε και αυτή να εμπλουτίζεται αφού δεν είναι κάτι στατικό αλλά και να μοιράζεται σε όποιον την αναζητεί. Ας μην λησμονούμε πως οι πιο σοφοί άνθρωποι από την αρχαιότητα ακόμη ήταν εκείνοι που γνώριζαν την αξία του μέτρου (Αριστοτέλης) και που δεν θεώρησαν σε καμία περίπτωση αρκετή τη γνώση που κατείχαν (Σωκράτης).

Πηγή: cityculture.gr