Μαρκέλλα Καπλάνη*
Πολλοί από εμάς έχουμε αλληλεπιδράσει ή έχουμε δημιουργήσει δεσμούς με ανθρώπους που αποδεικνύεται ότι αδυνατούν να συμπεριφερθούν συναισθηματικά με οποιονδήποτε τρόπο. Αν και έχει διαπιστωθεί ότι μέρος των ανθρώπων «χωρίς συναισθήματα» πάσχει από «αλεξιθυμία», διαταραχή που δεν επιτρέπει στο άτομο να νιώθει κανένα κυριολεκτικά συναίσθημα, θετικό ή αρνητικό, εξαιτίας μιας δυσλειτουργίας σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου, υπάρχουν και αυτοί που εμφανίζουν ανάλογη συμπεριφορά επειδή έχουν απωθήσει οι ίδιοι το συναίσθημα, χωρίς να αποτελούν κλινικές περιπτώσεις.
Το πρώτο πράγμα που παρατηρεί κάποιος που αλληλεπιδρά με ένα τέτοιο άτομο είναι η κυριαρχία της λογικής στη στάση και τη συμπεριφορά του. Τείνει να αντιμετωπίζει όλα τα ζητήματα της ζωής του πραγματιστικά, ενώ αξιοποιεί έντονα την αναφορική και κυριολεκτική λειτουργία της γλώσσας όταν καλείται να εκφραστεί σε σχέση με αυτά. Βέβαια, αξίζει να σημειώσουμε ότι ένα τέτοιο άτομο, συχνά, φαντάζει αντικοινωνικό δεδομένου ότι, εφόσον δεν μπορεί να έχει καμία επαφή με τα δικά του συναισθήματα, είναι αυτονόητο ότι θα αδυνατεί να κατανοήσει τα συναισθήματα των άλλων, με αποτέλεσμα να προβάλλει προς τα έξω την εικόνα του αδιάφορου και του απερίσκεπτου. Το άτομο αυτό είναι πιθανό να απαξιώνει οποιαδήποτε συναισθηματική έκφραση και να προτιμά να αλληλεπιδρά σε διανοητικό επίπεδο με τους ανθρώπους με τους οποίους συναναστρέφεται. Η διατήρηση κάθε φύσεως σχέσης με ένα άτομο «χωρίς συναισθήματα» είναι αναμφισβήτητα δύσκολη για τους περισσότερους ανθρώπους, διότι κάθε εκδήλωση στοργής και αγάπης από μέρους του στερείται συναισθήματος και φαίνεται να γίνεται υπολογιστικά. Ωστόσο, είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη ότι όσοι λειτουργούν με αυτό τον τρόπο δεν έχουν πρόθεση να βλάψουν κανένα- οι ενέργειές τους είναι αντανάκλαση του φόβου τους απέναντι στο συναίσθημα και έκφανση του αμυντικού μηχανισμού που έχουν δημιουργήσει προκειμένου να προστατέψουν τους εαυτούς τους.
Επιπλέον, είναι καθοριστικό να αντιληφθούμε ότι, εφόσον δεν γίνεται λόγος για κλινική αλεξιθυμία, το άτομο που δεν λειτουργεί συναισθηματικά, έχει την ικανότητα να νιώσει και η επιλογή του να ακολουθήσει τον συγκεκριμένο δρόμο έχει βαθιές ρίζες. Όσοι λαμβάνουν μια τέτοιου τύπου απόφαση έχουν βιώσει ενδεχομένως έντονα αρνητικές συναισθηματικές εμπειρίες στο παρελθόν, τις οποίες δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσουν είτε λόγω ιδιοσυγκρασίας και χαρακτήρα είτε λόγω απουσίας ετοιμότητας. Οι περισσότεροι που νιώθουν ένα αρνητικό συναίσθημα μπορούν να ομολογήσουν ότι πρόκειται για μια δυσάρεστη κατάσταση και είναι ανοιχτοί στο να μιλήσουν για αυτή, γεγονός που συντελεί στην ωρίμανσή τους και την άντληση θετικών στοιχείων από την εμπειρία αυτή. Αντίθετα, ένα άτομο που έχει καταπνίξει τα συναισθήματά του νιώθει τον εσωτερικό του κόσμο να κλονίζεται αδυσώπητα, όταν έρχεται αντιμέτωπο με μια αντίστοιχα ανεπιθύμητη συναισθηματική κατάσταση. Ως αποτέλεσμα, επιλέγει μια απαθή στάση ζωής, μιας και δεν μπορεί να απομονώσει τα αρνητικά συναισθήματα από τα θετικά.
Εάν διατηρείτε επαγγελματική, φιλική ή ερωτική σχέση με ένα άτομο που έχει εκπαιδεύσει τον εαυτό του να απωθεί τα συναισθήματά του, είναι ωφέλιμο να συνειδητοποιήσετε ότι η απάθεια που εισπράττετε από μέρους του δεν αφορά εσάς προσωπικά και ασφαλώς δεν είναι ένδειξη ούτε ότι επιθυμεί να σας προσβάλλει, ούτε ότι σας αντιπαθεί. Απλώς, αδυνατεί να εκφράσει τη συμπάθεια ή την εκτίμηση του στο πρόσωπό σας, καθώς αυτά τα συναισθήματα, όπως και άλλα, είναι για αυτό άγνωστα. Καλό είναι, σε αυτή την περίπτωση, να αναγνωρίσετε τα γνωστικά και συμπεριφορικά μοτίβα της συμπεριφοράς του ατόμου αυτού, έτσι ώστε να προσαρμόσετε αναλόγως τον τρόπο με τον οποίο θα το προσεγγίσετε επικοινωνιακά, εφόσον, ασφαλώς, σας ενδιαφέρει να έχετε μια τέτοιου τύπου επαφή μαζί του. Η επίκληση στο συναίσθημα μπορεί να φαντάζει ικανοποιητική λύση, αλλά δεν μπορεί να είναι επιτυχής και λογικά θα προκαλέσει τα αντίστροφα αποτελέσματα. Γι’ αυτό τον λόγο, είναι μάταιο να επιδιώξετε να αλλάξετε ένα άτομο «χωρίς συναισθήματα», βοηθώντας το να απαλλαγεί από τους φόβους του. Μην επιχειρήσετε να αναλάβετε τέτοια ευθύνη, αφού ένας άνθρωπος μπορεί να βοηθηθεί μόνο εφόσον έχει ο ίδιος αποφασίσει συνειδητά να αλλάξει και όχι επειδή εμφανίστηκε κάποιος στη ζωή του που του φανέρωσε ένα διαφορετικό τρόπο ζωής. Εάν υποθέσουμε ότι η ανάληψη μιας τέτοιας ευθύνης ισοδυναμεί με την επένδυση σε μια δυνητική διαφορετική στάση του ατόμου που επιθυμείτε να αλλάξετε, η κατάληξη που προβλέπεται επιφυλάσσει αποτυχία για αυτό και απογοήτευση για εσάς. Λάβετε υπόψη ότι όσο ευγενές κι αν είναι να στέκεστε αρωγός στην προσπάθεια ενός ανθρώπου να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του, αυτό δεν αποτελεί χρέος σας. Εάν, λοιπόν, δυσκολεύεστε στην επικοινωνία και τη δημιουργία δεσμού με ένα τέτοιο άτομο έχετε κάθε δικαίωμα να αποχωρήσετε από αυτή τη σχέση, όπως κι εκείνο διατηρεί το δικαίωμα να αναζητήσει έναν συνάδελφο, φίλο ή σύντροφο που κυριαρχείται στον ίδιο βαθμό από τη λογική.
*M.A. Κλινικής-Συμβουλευτικής Ψυχολογίας
Pg.Cert. Ειδικής Αγωγής
B.Sc. Ψυχολογίας
Πηγή: http://www.boro.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.