ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ!

Η Δουλεία πρωτοεμφανίζεται με τον πολιτισμό.

Για τους τροφοσυλλέκτες οι σκλάβοι θα ήταν μια ανούσια πολυτέλεια – κάποια στόματα επιπλέον για να τραφούν. Με την ανάπτυξη της γεωργίας, απαντάμε και τις πρώτες εχθροπραξίες, οι ηττημένοι ήταν οι πρώτοι σκλάβοι της ανθρωπότητας.

Η δυτική Δουλεία χρονολογείται 10.000 χρόνια πίσω, στην Μεσοποταμία. Όπου ένας δούλος άξιζε όσο ένας οπωρώνας από φοινικόδεντρα. Αντίστοιχα οι γυναίκες σκλάβες ήταν σεξουαλικά αντικείμενα, που κέρδιζαν την ελευθερία τους μονάχα αν ο αφέντης τους πέθαινε.

Στην Αρχαιότητα οι Έλληνες προτιμούσαν γυναίκες και παιδιά για οικιακούς σκλάβους απ΄ ότι απείθαρχους άνδρες, οι οποίοι θανατώνονταν στο πεδίο της μάχης. Με την ανάπτυξη των πόλεων –κρατών και την εμπορική παραγωγή του βάμβακος η ζήτηση για δούλους εργάτες αυξήθηκε κατακόρυφα, οδηγώντας στην αύξηση των εχθροπραξιών. Τον 5ο αιώνα π.Χ., η Αθήνα είχε περισσότερους σκλάβους απ` ότι ελεύθερους πολίτες.

Κατά τον 5ο αιώνα η κοινωνική διαστρωμάτωση στην Αθήνα είναι: πολίτες, μέτοικοι και δούλοι. 

Πολιτικά δικαιώματα είχαν μόνον οι πολίτες. Οι μέτοικοι ήταν ξένοι που κατοικούσαν στην Αθήνα απασχολούμενοι ως τεχνίτες και έμποροι και δεν είχαν δικαίωμα γαιοκτησίας. Οι τρεις αυτές κατηγορίες δεν αποτελούσαν κοινωνικές τάξεις αλλά νομικές κατηγορίες. Αθηναίος που έχανε τα πολιτικά του δικαιώματα περίπιπτε στην κατάσταση του μετοίκου. Μέτοικος που δεν μπορούσε να πληρώσει τα χρέη του γινόταν δούλος. Δούλος που απελευθερώνονταν γινόταν μέτοικος.

Το Παράδειγμα της Σπάρτης

Στην κοινωνία της Σπάρτης δεν θα διακρίνουμε διαφοροποιήσεις ανά χρονική περίοδο. Έχουμε από τον 7ο αιώνα την διαμόρφωση και την παγίωση της κοινωνικής διαστρωματώσεως. Όταν η φάλαγγα των ομοίων θα κατακτήσει την Μεσσηνία, θα μοιρασθούν τα κατακτημένα εδάφη σε ίσες μερίδες μεταξύ των οπλιτών (ομοίων). Οι κοινωνικές ομάδες που διαμορφώνονται είναι οι όμοιοι, οι περίοικοι και οι είλωτες. Αυτή η τριμερής διαίρεση της κοινωνίας παρέμεινε η ίδια και στους αιώνες που ακολούθησαν. Το χαρακτηριστικό αυτό της ακαμψίας και της ελλείψεως προσαρμογής στις κοινωνικές μεταβολές αποτελεί μία διαφορά του παραδείγματος της Σπάρτης από αυτό των Αθηνών.

Περίοικοι ήταν οι κάτοικοι της Λακωνίας, γύρω από την Σπάρτη, ήταν ελεύθεροι, δίχως πολιτικά δικαιώματα εκτός από κάποιον βαθμό αυτοδιοίκησης. Οι είλωτες ήταν οι παλαιοί κάτοικοι της Μεσσηνίας. Ήταν δημόσιοι δούλοι, χωρίς –φυσικά- πολιτικά δικαιώματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλη η σπαρτιατική πολιτική ήταν βασισμένη στην ασφάλεια έναντι των ειλώτων. 

Πολιτικά δικαιώματα είχε μόνον η τάξη των ομοίων, οι οποίοι ήταν και οι οπλίτες. Στην Σπάρτη λοιπόν οι πολίτες ταυτίζονταν με τους οπλίτες. 

Ελληνιστική περίοδος, μέσα 4ου αιώνα π.Χ.

Το πρώτο κίνημα ενάντια στην ανθρώπινη Δουλεία εμφανίστηκε με την μορφή δύο Εβραϊκών σεχτών, τους Εσσήνους ή Εσσαίους και τους «Θεραπευτές». Οι οποίοι παρίσταναν τους δουλεμπόρους και αγόραζαν δούλους με σκοπό να τους απελευθερώσουν. 

Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία εξαπλώθηκε σε όλη την Μεσογειακή «λεκάνη» και το δουλεμπόριο εκείνη την περίοδο άκμασε. Οι σκλάβοι εκπαιδεύονταν για πάσης φύσεως εργασία, μέχρι και για μονομαχίες μέχρι θανάτου για την διασκέδαση του κοινού, όπως οι μονομάχοι. Στους Ρωμαίους Αυτοκράτορες ανήκαν χιλιάδες σκλάβοι για να ικανοποιούν κάθε τους ιδιοτροπία και ανάγκη. Δουλεύανε ως υπάλληλοι, γραμματείς, ακόμη και ως φοροεισπράκτορες. Άλλοι δούλευαν στα ορυχεία εξόρυξης χρυσού και ασημιού της Αυτοκρατορίας. Οι φυτείες με σκλάβους άνθισαν στην Ρώμη τον 2ο αιώνα π.Χ.

Στην μεσαιωνική Ευρώπη η Εκκλησία αποδεχόταν την Δουλεία, αντιδρούσε μονάχα όταν Χριστιανοί αιχμαλωτίζονταν από «άπιστους». Οι Βίκινγκς εισέβαλλαν στην Βρετάνη από τον 8ο αιώνα μ.Χ. και πουλούσαν του αιχμαλώτους στην αγορά της Κωνσταντινούπολης και της Ισλαμικής Ισπανίας. Ο «Μαύρος Θάνατος» - η πανδημία της πανούκλας – αποδεκάτισε τον ενεργό πληθυσμό της Ευρώπης. Κατ` εκτίμηση την περίοδο εκείνη πέθαναν εξαιτίας της πανούκλας - 75 με 150 εκατομμύρια άνθρωποι(1348-1350). Αυτό το τραγικό γεγονός της ανθρώπινης ιστορίας αύξησε την ζήτηση για νέα εργατικά χέρια, όπου αυτή η ανάγκη καλύφθηκε από το δουλεμπόριο. Τον 16ο αιώνα ο Πάπας Παύλος ο 3ο , προσπάθησε να καταπνίξει την εξάπλωση του Προτεσταντισμού, απειλώντας όσους αφήσουν την Καθολική Εκκλησία με αιχμαλωσία.

Το Διατλαντικό εμπόριο σκλάβων (15ος, 16ος και 17ος αιώνας).

Οι Πορτογάλοι ήταν αυτοί που «εγκαινίασαν» το εμπόριο σκλάβων του Ατλαντικού. Σύντομα ακολούθησαν οι Ισπανοί. Οι κατακτήσεις του Χριστόφορου Κολόμβου στον νέο κόσμο είχε ως αποτέλεσμα να αποδεκατιστούν ολόκληρες φυλές ιθαγενών. Η εργασία των σκλάβων παρήγαγε ζάχαρη, βαμβάκι και καπνά. Οι αποικίες τις Αμερικής χρειαζόντουσαν συνεχώς νέα εργατικά χέρια, με αποτέλεσμα να μεταφέρονται κατά χιλιάδες οι σκλάβοι από την Αφρική στην Αμερική.

Μέχρι τα μέσα του 16ου αιώνα είχαν πατήσει το πόδι τους σε Αμερικάνικο έδαφος σχεδόν 1 εκατομμύριο Αφρικανοί σκλάβοι.

Οι Βρετανοί ήταν οι μεγαλύτεροι έμποροι σκλάβων της περιόδου, αντάλλασσαν προϊόντα που παράγονταν στην Αγγλία με «ζωντανό» εμπόρευμα. Όπου το μεταπωλούσαν στις αποικίες των Πορτογάλων και των Ισπανών. Αυτό το εμπορικό τρίγωνο ήταν ο βασικός παράγοντας της μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης της Μεγάλης Βρετανίας.

Τα πρώτα κινήματα που καταδικάζουν την δουλεία.

Με την αυγή του 18ου αιώνα συναντάμε και τα πρώτα κινήματα που καταδικάζουν την Δουλεία στον δυτικό κόσμο. Το 1804 η Δανία έκρινε το δουλεμπόριο παράνομο. Ακολούθησε η Βρετανία το 1807 και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ένα χρόνο αργότερα, το 1808. Η διεθνής κίνηση ενάντια στην δουλεία δημιουργήθηκε το 1839. Το οικονομικό κλίμα άλλαζε – η βιομηχανική επανάσταση της Μεγάλης Βρετανίας, έχοντας στηριχθεί στα κέρδη από τις παλαιότερες φυτείες δούλων, είχε πλέον ανάγκη από εγχώριους εργάτες.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής

Οι σκλάβοι πολέμησαν στο πλευρό των Αμερικάνων λευκών στον πόλεμο της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας από την Βρετανική κυριαρχία. Δεν κέρδισαν όμως την δικιά τους ελευθερία.

Στον εμφύλιο πόλεμο των Βορείων και Νοτίων το 1861, πολέμησαν και θυσιάστηκαν χιλιάδες μαύροι Αμερικανοί πολίτες. Οι αγώνες τους για ισότητα ενάντια στην μισαλλοδοξία και στον ρατσισμό χρειάστηκαν, όμως, ακόμη πολλές θυσίες και το πέρασμα πολλών ετών, μέχρι να "εναρμονιστεί" η μαύρη κοινότητα στην Αμερικάνικη κοινωνία.

Σήμερα

Στην Ελλάδα του σήμερα απαντάμε "Μανωλάδες", τράφικινγκ, παιδική πορνεία, εργάτες με ισχνό μισθό, χωρίς ασφάλεια και δικαιώματα…

Η σημερινή μέρα ας αποτελέσει "τροφή" για σκέψη και αυτοκριτική. 

Επιμέλεια: Πέτρος Καραϊσκάκης

Πηγή: http://www.stokokkino.gr