Από τα μεγαλύτερα λάθη που έγιναν τα χρόνια της βίαιης προσαρμογής της οικονομίας και της κοινωνίας είναι ότι δεν δόθηκε στους πολίτες η αίσθηση ότι πέρα από τη λιτότητα και τον πόνο, υπήρχαν και επιτυχίες στο πρόγραμμα.
Οι θυσίες και οι αδικίες θα μπορούσαν να αμβλυνθούν σε ένα βαθμό με την προσεκτική αναβάθμιση υπηρεσιών που γίνονταν ολοένα και πιο κρίσιμες όσο επιδεινωνόταν το κλίμα στην οικονομία. Αλλά αντί να εφαρμόζονται μεταρρυθμίσεις ως αντιστάθμισμα των δυσκολιών που αντιμετώπιζαν οι πολίτες, παρουσιάζονταν ως άλλη μια τιμωρία.
Οι κυβερνήσεις των τελευταίων τεσσάρων χρόνων φάνηκαν ανίκανες να υποστηρίξουν οτιδήποτε θετικό του προγράμματος, ενώ τα άλλα κόμματα έβρισκαν ελεύθερο πεδίο για να παρουσιάζουν κάθε αλλαγή σαν καταστροφή, συμβάλλοντας έτσι σε ένα κλίμα αβεβαιότητας και απαισιοδοξίας. Σε αυτό συνέβαλαν και οι εταίροι μας, με δηλώσεις και πρακτικές που άφηναν ανοιχτό το ενδεχόμενο η Ελλάδα να βρεθεί έκπτωτη από το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα. Οπως αναμενόταν, αυτό απέτρεπε επενδύσεις από Ελληνες και ξένους και υπονόμευε και την κατανάλωση, οδηγώντας σε ακόμη χειρότερες συνέπειες την οικονομία και την κοινωνία.
Η λιτότητα είχε από μόνη της σκληρές συνέπειες, οι οποίες μετριούνται σε χαμένα εισοδήματα και υψηλή ανεργία. Η απαισιοδοξία, όμως, επιδείνωσε όλες τις αρνητικές συνέπειες της κρίσης: στέρησε χρήμα από την αγορά και ενθάρρυνε την αντίσταση σε κάθε μεταρρύθμιση.
Τις τελευταίες μέρες, βλέπουμε μια προσπάθεια να αλλάξει το κλίμα, να φανεί ότι η κρίση τελείωσε και ότι η Ελλάδα κάνει άλματα προς την ομαλότητα. Το πρωτογενές πλεόνασμα και ο δανεισμός από την αγορά γεννούν την ελπίδα ότι θα λήξει η σκληρή κηδεμονία των πιστωτών μας, θα μπει χρήμα στην πραγματική οικονομία και η χώρα θα ανακάμψει. Αυτά τα γεγονότα, μαζί με διάφορες ενθαρρυντικές δηλώσεις ξένων αξιωματούχων και εντύπων, παίζουν θετικότατο ρόλο στη βελτίωση του κλίματος. Είναι το πολυπόθητο φως στην άκρη της σήραγγας – και κάποιες φορές μόνο η αίσθηση ότι υπάρχει φως μάς οδηγεί προς αυτό. Είναι αποδεδειγμένο στην ιατρική ότι ένα φαρμακολογικώς αδρανές υλικό μπορεί να έχει θετικό αποτέλεσμα όταν γεννά την ελπίδα στην καρδιά του ασθενούς. Ονομάστηκε «η επίδραση πλασέμπο». ΄Ισως η πιο εμβληματική της εκδοχή στο διάστημα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους ήταν η δήλωση του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, πως η Τράπεζα θα έκανε «ό,τι χρειαστεί» για να στηρίξει υπερχρεωμένες χώρες, καθησυχάζοντας έτσι τις αγορές και επιτρέποντας σε χώρες όπως η Ιταλία να συνεχίσουν να δανείζονται.
Μελέτες που θα εξετάσουν την ελληνική κρίση και τις συνέπειες του προγράμματος προσαρμογής θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν την επίδραση του αντιθέτου του πλασέμπο–το δηλητήριο της τιμωρίας ενός λαού, της απομόνωσης και της απαισιοδοξίας. Για να φθάσουμε στο τέλος της κρίσης, όμως, δεν αρκεί μόνο το υποκατάστατο της ελπίδας. Προκειμένου να μην οδηγηθούμε σε μεγαλύτερη απαισιοδοξία, επιβάλλεται να δούμε όχι μόνον οικονομική ανάκαμψη, αλλά και βελτίωση στην καθημερινότητά μας, με καλές κρατικές υπηρεσίες, αξιόπιστα μέσα μαζικής μεταφοράς και με αίσθηση δικαιοσύνης.
Πηγή: Εφημερίδα ''ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ'' - 18.4.2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.