Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΚΡΟΚΟΡΙΝΘΟΥ: ΕΝΑ ΟΧΥΡΟ ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ!

 By Ιωάννης Περγαντής

Άποψη του κάστρου, με λήψη προς τα βόρεια και τον Κορινθιακό κόλπο. Πηγή Εικόνας: wikipedia.org

Του Γιάννη Περγαντή,

Κτισμένο στην κορυφή ενός ψηλού βουνού στη βόρεια Πελοπόννησο, το κάστρο του Ακροκόρινθου παραμένει ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα αρχαίας στρατιωτικής αρχιτεκτονικής. Κυριαρχώντας πάνω από την αρχαία πόλη της Κορίνθου, αυτό το επιβλητικό οχυρό έχει γίνει μάρτυρας της ανόδου και της πτώσης των πολιτισμών, προστατεύοντας την πόλη σε αμέτρητα ιστορικά γεγονότα από την αρχαιότητα μέχρι τον Μεσαίωνα. Με την κυρίαρχη θέση του, τη στρατηγική του σημασία και την αρχιτεκτονική του μεγαλοπρέπεια, το κάστρο του Ακροκόρινθου έχει αποτελέσει ανά τους αιώνες σημείο ενδιαφέροντος όχι μόνο για την Κόρινθο, αλλά και για άλλες δυνάμεις, οι οποίες έχουν προσπαθήσει αρκετές φορές να φέρουν υπό την κυριαρχία τους αυτό το ακατάκτητο και απόρθητο οχυρό.

Η τοποθεσία του επέτρεψε τον έλεγχο σημαντικών χερσαίων και θαλάσσιων διαδρόμων που συνέδεαν την κεντρική Ελλάδα με την Πελοπόννησο. Ως εκ τούτου, ο Ακροκόρινθος αποτέλεσε σημείο στρατηγικής σημασίας για τη στρατιωτική ισχύ καθ’ όλη την αρχαιότητα. Η θέση του επιτρέπει επίσης την προστασία της πόλης της Κορίνθου, η οποία ήταν ένα πλούσιο και ισχυρό εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο. Λόγω της στρατηγικής της αξίας, ο Ακροκόρινθος υπήρξε τόπος συνεχούς κατοίκησης και οχυρωτικών έργων από την πρώιμη ελληνική περίοδο μέχρι τη Βυζαντινή και Οθωμανική εποχή.

Το κάστρο του Ακροκορίνθου. Πηγή Εικόνας: wikipedia.org / Δικαιώματα Χρήσης Εικόνας: ΜΜ

Η ιστορία του Ακροκόρινθου, ως οχυρωμένου χώρου, χρονολογείται από την προϊστορική περίοδο, με αποδείξεις ανθρώπινης δραστηριότητας στον λόφο ήδη από τη Νεολιθική εποχή (περίπου 3000 π.Χ.). Ωστόσο, δεν ήταν παρά με την άνοδο της πόλης-κράτους της Κορίνθου που ο Ακροκόρινθος άρχισε να αποκτά την ισχυρή στρατιωτική και θρησκευτική του σημασία. Τον 7ο αιώνα π.Χ., η Κόρινθος αναδείχθηκε σε μία από τις πιο ισχυρές και πλούσιες πόλεις-κράτη στην Ελλάδα. Η επιτυχία της πόλης οφειλόταν στην ευνοϊκή της θέση, στα σταυροδρόμια των εμπορικών δρόμων ξηράς και θάλασσας και στην κυριαρχία της στην παραγωγή αγγείων. Ο λόφος του Ακροκόρινθου θεωρήθηκε ιδανικό σημείο για την κατασκευή ενός οχυρού που θα προστάτευε αυτόν τον πλούτο και τη δύναμη. Τα πρώιμα οχυρωματικά έργα αποτελούνταν από τείχη που χτίστηκαν σύμφωνα με τις φυσικές γραμμές του λόφου, και το οχυρό εξελίχθηκε σταδιακά σε μία σύγχρονη στρατιωτική βάση.

Η θρησκευτική σημασία του Ακροκόρινθου ήταν επίσης σημαντική κατά την περίοδο αυτή. Στην κορυφή του λόφου, χτίστηκε ο ναός της Αφροδίτης, ο οποίος αποτέλεσε ένα από τα πιο σημαντικά θρησκευτικά κέντρα της αρχαίας Κορίνθου. Ο ναός φιλοξενούσε μια μεγάλη και διάσημη αναπαράσταση της Αφροδίτης, της θεάς της αγάπης, και έπαιξε κεντρικό ρόλο στη θρησκευτική και πολιτιστική ζωή της πόλης. Αυτή η σύνδεση στρατιωτικής άμυνας και θρησκευτικής δραστηριότητας ενίσχυσε τη στρατηγική και συμβολική σημασία του Ακροκόρινθου.

Κατά τον 5ο και 4ο αιώνα π.Χ., ο Ακροκόρινθος έφτασε στο αποκορύφωμα της σημασίας του ως στρατιωτικό οχυρό και θρησκευτικός χώρος. Τα τείχη ενισχύθηκαν και κατασκευάστηκαν μεγάλες επιφάνειες από ογκώδεις πέτρες, σε στυλ που θύμιζε τα «Κυκλώπεια» τείχη που είχαν κατασκευαστεί από τους Μυκηναίους. Αυτά τα τείχη, σχεδιασμένα να είναι σχεδόν αδιάβλητα, περιέβαλλαν το οχυρό και προστάτευαν τους κατοίκους του από εισβολείς.

Ο ναός του Απόλλωνα στην Αρχαία Κόρινθο με τον Ακροκόρινθο στο βάθος. Πηγή Εικόνας: wikipedia.org / Δικαιώματα Χρήσης Εικόνας: elveoflight

Τον 5ο αιώνα π.Χ., ο ρόλος της Κορίνθου στον Πελοποννησιακό Πόλεμο μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών ανέδειξε ακόμη περισσότερο τη σημασία του Ακροκόρινθου. Ως μέλος της Πελοποννησιακής Συμμαχίας και ισχυρός σύμμαχος της Σπάρτης, η Κόρινθος βασιζόταν στο οχυρό ως βασικό αμυντικό σημείο. Οι φυσικές αμυντικές δυνατότητες του λόφου, σε συνδυασμό με τα τείχη και τους πύργους στην κορυφή του, καθιστούσαν τον Ακροκόρινθο ένα σχεδόν ακατάκτητο οχυρό. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το οχυρό προσέφερε ασφαλές καταφύγιο για τους πολίτες και τους στρατιώτες της Κορίνθου.

Μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, η άνοδος της Μακεδονικής δύναμης υπό τον Φίλιππο Β’ και τον γιο του, τον Μέγα Αλέξανδρο, σήμανε μια νέα εποχή για την περιοχή, καθώς η ευνοϊκή του θέση αποτελούσε για τους Μακεδόνες «μήλο της έριδος». Παρά την πτώση της Κορίνθου ως ανεξάρτητη πόλη-κράτος, ο Ακροκόρινθος παρέμεινε ένα σύμβολο ισχύος και πολύτιμος στρατηγικός στόχος. Κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους, το κάστρο ενισχύθηκε και διευρύνθηκε. Οι Μακεδόνες και αργότερα οι Πτολεμαίοι, που διατήρησαν επιρροή στην περιοχή, αναγνώρισαν την αξία του Ακροκόρινθου ως αμυντικό οχυρό και επένδυσαν στην ενίσχυση των τειχών της.

Η Ρωμαϊκή κατάκτηση της Κορίνθου το 146 π.Χ. οδήγησε στην καταστροφή μεγάλου μέρους της πόλης, αλλά ο Ακροκόρινθος παρέμεινε ένας σημαντικός στρατιωτικός και διοικητικός χώρος. Το 44 π.Χ., ο Ιούλιος Καίσαρας ανασυγκρότησε την Κόρινθο ως ρωμαϊκή αποικία, και το κάστρο απέκτησε εκ νέου σημασία ως ισχυρό οχυρό για τους Ρωμαίους. Κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής εποχής, ο Ακροκόρινθος είδε την κατασκευή νέων κτηρίων, μεταξύ των οποίων και ένας ναός αφιερωμένος στον Ρωμαίο αυτοκράτορα, που αντικατέστησε τον Ναό της Αφροδίτης. Οι Ρωμαίοι κατασκεύασαν επίσης υδραγωγεία, δεξαμενές και άλλες υποδομές για να υποστηρίξουν τον αυξανόμενο πληθυσμό της πόλης.

Η πύλη του κάστρου όπως διαμορφώθηκε τη Βυζαντινή περίοδο. Πηγή Εικόνας: wikipedia.org / Δικαιώματα Χρήσης Εικόνας: Γεώργιος Ε. Κορωναίος

Κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής περιόδου, ο Ακροκόρινθος συνέχισε να είναι έντονα οχυρωμένος. Τον 6ο αιώνα μ.Χ., ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α’ ενίσχυσε τα τείχη του κάστρου και πρόσθεσε νέα αμυντικά χαρακτηριστικά, διασφαλίζοντας ότι παρέμενε σημαντικό οχυρό για την αυτοκρατορία. Το κάστρο έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην άμυνα της περιοχής απέναντι σε επιθέσεις από Σλάβους και Άραβες. Κατά τη διάρκεια των Σταυροφοριών τον 12ο και 13ο αιώνα, ο Ακροκόρινθος ελέγχθηκε από διάφορες δυνάμεις των Σταυροφόρων. Το κάστρο καταλήφθηκε από τους Φράγκους μετά την Τέταρτη Σταυροφορία και χρησιμοποιήθηκε ως οχυρό για την Λατινική Αυτοκρατορία. Οι Σταυροφόροι έκαναν πρόσθετες τροποποιήσεις στο κάστρο, ενισχύοντας τα τείχη και τους πύργους του για να αντέξουν τις επιθέσεις. Οι Βενετοί και αργότερα οι Οθωμανοί επίσης κατέλαβαν το κάστρο κατά την κατοχή της Ελλάδας από τους Οθωμανούς, με κάθε εξουσία να προσθέτει τα δικά της στοιχεία στην οχύρωσή του.

Το κάστρο του Ακροκόρινθου είναι όχι μόνο ένα μνημείο της αρχαίας στρατιωτικής ισχύος, αλλά και ένα σύμβολο της ανθεκτικότητας και της προσαρμοστικότητας των πολιτισμών που το κατοίκησαν. Από τις πρώτες του οχυρώσεις στην ελληνική περίοδο μέχρι τον ρόλο του ως βυζαντινό και οθωμανικό οχυρό, ο Ακροκόρινθος στέκεται ως σύμβολο της στρατηγικής σημασίας της περιοχής καθ’ όλη την ιστορία.

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑAcrocorinth, kastra.eu, διαθέσιμο εδώ

Acrocorinth, ancientcorinth.net, διαθέσιμο εδώ

Ακροκόρινθος, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ

Κάστρο Ακροκορίνθου, odysseus.culture.gr, διαθέσιμο εδώ

Πηγή: https://gr.pravoslavie.ru