Του Ιωάννη Γ. Ρούσση*
Στα πρώτα τροχαία ατυχήματα η διερεύνηση και στοιχειώδης προανάκριση για ανεύρεση των «αιτιών» της πρόκλησης αυτών ήταν πρόχειρη, γιατί δεν υπήρχαν ειδικές Υπηρεσίες Τροχαίας με ειδικευμένους υπαλλήλους και εφοδιασμένες με ειδικά όργανα.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το πρώτο ατύχημα στη οδό Συγγρού που αποδόθηκε στον «αέρα»1 καθώς και η καταγραφή που έκανε Ενωμοτάρχης της παλιάς εποχής, όταν στον τόπο του ατυχήματος που μετρούσε με τα βήματα και γνώριζε μόνο το χαντάκι αλλά δεν ήξερε πως λεγόταν το οδόστρωμα που βρήκε το κεφάλι του θύματος, κλώτσησε το κεφάλι και έπεσε στο χαντάκι, λέγοντας την χαρακτηριστική φράση στο γραμματέα του «γράψε ρε, στο χαντάκι».
Μετά το 1955, ύστερα από εκπαίδευση ορισμένων Αξιωματικών της τότε Χωροφυλακής και Αστυνομίας Πόλεων στις ΗΠΑ, ιδρύθηκαν τα Τμήματα Οδικών Τροχαίων Ατυχημάτων και εκδόθηκαν οι πρώτες εγκύκλιοι και τα σχετικά βιβλία. Εκ των πρωτοπόρων ήταν ο Συνταγματάρχης ε.α. της τότε Χωροφυλακής Σπύρος ΓΕΩΡΓΟΥΣΗΣ, που με τα κλασικό σύγγραμμα του «Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ» έδωσε από το 1956 μεγάλη ώθηση στην επιστημονική ανάλυση και διερεύνηση του Τροχαίου Ατυχήματος στην χώρας μας. Σημαντικότατη όμως είναι και η προσφορά του Διονύσιου Αντ. ΚΑΛΑΝΤΖΗ Αντιστράτηγου ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας με το σύγγραμμά του «ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ-ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΡΟΧΑΙΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ-ΨΥΦΙΑΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ» στο οποίο αναλύονται και παρουσιάζονται με θεωρητικό και πρακτικό τρόπο, όλα τα θέματα που τίθενται σήμερα για ανάλυση, τεκμηρίωση και διερεύνηση του Τροχαίου Ατυχήματος με τα πλέον σύγχρονα επιστημονικά μέσα.
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα σε αυτά, για να αναλυθεί και να διερευνηθεί ένα τροχαίο ατύχημα πρέπει επισταμένως πρώτα, με τεχνικά μέσα και επιστημονικές γνώσεις από τον προανακριτικό υπάλληλο που επιλαμβάνεται της προανάκρισης, να αναλυθούν οι τρεις βασικοί παράγοντες που το δημιουργούν και το επηρεάζουν. Οι παράγοντες αυτοί που είναι διεθνώς παραδεδεγμένοι είναι: η οδός, το όχημα και ο άνθρωπος.
Στον παράγοντα «οδός» συμπεριλαμβάνονται τα κατασκευάσματα του δρόμου, όπως στηθαία ασφαλείας, στύλοι, οδικός ηλεκτροφωτισμός, σήμανση, γέφυρες κ.α., στο «όχημα» ο έλεγχος του συστήματος, ενώ στον παράγοντα «άνθρωπος» συμπεριλαμβάνεται ο οδηγός, ο πεζός, ο επιβάτης (χρήστες).
Περαιτέρω πρέπει να αναλυθούν και τα «αίτια» που προκαλούν τον κάθε παράγοντα που είναι:
Σήμερα υπάρχουν προγράμματα (software) ηλεκτρονικών υπολογιστών από τα απλά υπολογιστικά μέχρι τα σύγχρονα εξελιγμένα νέας γενιάς και εξομοιωτές που αναλύουν επιστημονικά με ακρίβεια ένα τροχαίο ατύχημα, αποδεικνύουν την ακρίβεια ή ανακρίβεια των καταθέσεων των μαρτύρων και καταλήγουν ακόμα και στην υπαιτιότητα.
Σήμερα χρησιμοποιούνται εξελιγμένα προγράμματα τρίτης γενιάς.
Τέτοια προγράμματα, ενώ τα χρησιμοποιούν οι ξένες προηγμένες Αστυνομίες και τα αποδέχονται οι Δικαστικές Αρχές, δυστυχώς στη χώρα μας όχι μόνο δεν τα χρησιμοποιούν αλλά ούτε καν τα γνωρίζουν.
Εκτός του ότι οι Έλληνες Αστυνομικοί που επιλαμβάνονται της προανάκρισης του τροχαίου ατυχήματος δεν έχουν εφοδιασθεί με σύγχρονα προγράμματα και ούτε έχουν εκπαιδευτεί για να γνωρίζουν την αξία των αντικειμενικών και εκμεταλλεύσιμων ιχνών στον τόπο του ατυχήματος, δυσκολεύονται για το που και τι ευρήματα θα αναζητήσουν, τι θα περιγράψουν, τι θα μετρήσουν, ποια και πως θα τα φωτογραφίσουν και τέλος πως θα τα περιγράψουν.
Σε κάθε επιστημονική-τεχνική ανάλυση των συνθηκών του ατυχήματος πρέπει να αναζητηθούν, αξιολογηθούν και ερμηνευτούν:
Οι Δικαστές δεν βρίσκονται στον τόπο του ατυχήματος και η γνώμη που θα σχηματίσουν για να απονέμουν σωστά την Δικαιοσύνη θα εξαρτηθεί από τα στοιχεία που θα παρουσιάσει η Δικογραφία και ιδιαίτερα η Έκθεση Αυτοψίας και το Σχεδιάγραμμα της Τροχαίας. Το έργο αυτό κατά την Προανάκριση δεν είναι το «κλείσιμο» της Δικογραφίας αλλά η πλήρης επιστημονική-τεχνική ανάλυση και αξιολόγηση των «παραγόντων», «αιτιών» και των «συνθηκών» αυτού με τρόπο ώστε να δίνονται απαντήσεις αναλυτικά και με σαφήνεια στα ερωτήματα: τι, πότε, που, ποιος, πως και γιατί, δηλαδή τι έγινε, που έγινε, ποιος ο υπαίτιος, σε ποιο βαθμός, πως έγινε και για ποιο λόγο έγινε. Ο επιλαμβανόμενος Ανακριτικός Υπάλληλος εκτός από τους Νόμους της Πολιτείας που τέθηκαν για την ασφαλή και άνετη κυκλοφορία, όπως οι διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας που πρέπει να τηρεί κάθε οδηγός και ειδικά πριν το ατύχημα πρέπει να γνωρίζει και τους αιώνιους και αναλλοίωτους Νόμους της Φυσικής που καθορίζουν τις κινήσεις γενικά του αυτοκινήτου, την ταχύτητα, την ακινητοποίηση, τους ελιγμούς προκειμένου να είναι σε θέσει να ερμηνεύει την συμπεριφορά του πριν και μετά το ατύχημα.
1 «Κυκλών ήτο, στρόβιλος ήτο, σιμούν ήτο, ανυψώθη με νεφέλας κονιορτού, με ορμήν ακατάσχετον, με βροντήν και θόρυβον σατανικόν, επέρασε από την Λεωφόρον Συγγρού προχθές, συνέλαβεν εις την πορείαν του ένα ανθρώπινον όν, το έρριψε κατά γης, το συνέθλιψε, το αιματοκύλισε, το άφησε νεκρόν και παρήλθε. Ξωπίσω άλλος κυκλών, άλλος στρόβιλος, άλλο σιμούν, επέρασε και αυτό επάνω από το σφαδάζον σώμα, το απεκομμάτισε και παρήλθε και αυτό. Θεομηνία δεν ήτο! Δυο αυτοκίνητα ήσαν!»-Από το φύλλο της εφημερίδας «Ακρόπολις» Τρίτη 6 Μαρτίου 1907
2 Η «Αρχή της συνετούς οδήγησης» προστατεύει πρώτιστα και κυρίως το ανεκτίμητο αγαθό της ζωής, της υγείας και της περιουσίας και δευτερευόντως το αγαθό της εύρυθμης και άνετης κυκλοφορίας και ο καθένας που μετέχει στην οδική κυκλοφορία οφείλει να ρυθμίζει ανά πάσα στιγμή την κίνησή του κατά τρόπο ώστε να αποφευχθεί η εμπλοκή αυτού ή των λοιπών χρηστών σε ατύχημα, που μπορεί να προκληθεί είτε από αμέλεια, απερισκεψία, αδεξιότητα, μηχανική βλάβη ή από άλλη αιτία.
*Υποστράτηγος ε.α. Ελληνικής Αστυνομίας
McS Διασφάλισης Ποιότητας (Quality Control)
Αναλυτής Οδικών Τροχαίων Ατυχημάτων
τηλ. 6944918012-email:jgroussis@gmail.com
Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το πρώτο ατύχημα στη οδό Συγγρού που αποδόθηκε στον «αέρα»1 καθώς και η καταγραφή που έκανε Ενωμοτάρχης της παλιάς εποχής, όταν στον τόπο του ατυχήματος που μετρούσε με τα βήματα και γνώριζε μόνο το χαντάκι αλλά δεν ήξερε πως λεγόταν το οδόστρωμα που βρήκε το κεφάλι του θύματος, κλώτσησε το κεφάλι και έπεσε στο χαντάκι, λέγοντας την χαρακτηριστική φράση στο γραμματέα του «γράψε ρε, στο χαντάκι».
Μετά το 1955, ύστερα από εκπαίδευση ορισμένων Αξιωματικών της τότε Χωροφυλακής και Αστυνομίας Πόλεων στις ΗΠΑ, ιδρύθηκαν τα Τμήματα Οδικών Τροχαίων Ατυχημάτων και εκδόθηκαν οι πρώτες εγκύκλιοι και τα σχετικά βιβλία. Εκ των πρωτοπόρων ήταν ο Συνταγματάρχης ε.α. της τότε Χωροφυλακής Σπύρος ΓΕΩΡΓΟΥΣΗΣ, που με τα κλασικό σύγγραμμα του «Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ» έδωσε από το 1956 μεγάλη ώθηση στην επιστημονική ανάλυση και διερεύνηση του Τροχαίου Ατυχήματος στην χώρας μας. Σημαντικότατη όμως είναι και η προσφορά του Διονύσιου Αντ. ΚΑΛΑΝΤΖΗ Αντιστράτηγου ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας με το σύγγραμμά του «ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ-ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΡΟΧΑΙΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ-ΨΥΦΙΑΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ» στο οποίο αναλύονται και παρουσιάζονται με θεωρητικό και πρακτικό τρόπο, όλα τα θέματα που τίθενται σήμερα για ανάλυση, τεκμηρίωση και διερεύνηση του Τροχαίου Ατυχήματος με τα πλέον σύγχρονα επιστημονικά μέσα.
Σύμφωνα με τα αναφερόμενα σε αυτά, για να αναλυθεί και να διερευνηθεί ένα τροχαίο ατύχημα πρέπει επισταμένως πρώτα, με τεχνικά μέσα και επιστημονικές γνώσεις από τον προανακριτικό υπάλληλο που επιλαμβάνεται της προανάκρισης, να αναλυθούν οι τρεις βασικοί παράγοντες που το δημιουργούν και το επηρεάζουν. Οι παράγοντες αυτοί που είναι διεθνώς παραδεδεγμένοι είναι: η οδός, το όχημα και ο άνθρωπος.
Στον παράγοντα «οδός» συμπεριλαμβάνονται τα κατασκευάσματα του δρόμου, όπως στηθαία ασφαλείας, στύλοι, οδικός ηλεκτροφωτισμός, σήμανση, γέφυρες κ.α., στο «όχημα» ο έλεγχος του συστήματος, ενώ στον παράγοντα «άνθρωπος» συμπεριλαμβάνεται ο οδηγός, ο πεζός, ο επιβάτης (χρήστες).
Περαιτέρω πρέπει να αναλυθούν και τα «αίτια» που προκαλούν τον κάθε παράγοντα που είναι:
- «τα αρχικά» αυτά δηλαδή που προϋπάρχουν του ατυχήματος και οφείλονται κυρίως σε αδιαφορία των Κρατικών Υπηρεσιών, των Δευτεροβάθμιων ή Πρωτοβάθμιων Υπηρεσιών Αυτοδιοίκησης όπως η μη κατασκευή σύγχρονων οδών, η μη σωστή εκπαίδευση των υποψηφίων οδηγών, η μη ενημέρωση των άλλων χρηστών επιβατηγών ή πεζών κ.α.
- «τα έμμεσα», που έχουν δημιουργηθεί πριν από το ατύχημα και οφείλονται στην ασυνέπεια των αρμοδίων για την συντήρηση των υπαρχόντων οδικών έργων, από την μη συνεχή μετεκπαίδευση –ενημέρωση των υπαρχόντων οδηγών, από την συνεχή ενημέρωση των επιβατών και πεζών και την μη συνεχή συντήρηση των οχημάτων και
- «τα άμεσα» που οφείλονται αποκλειστικά στους οδηγούς και δημιουργούνται ελάχιστα δευτερόλεπτα ή χιλιοστά του δευτερολέπτου πριν το ατύχημα. Ενδεικτικά αναφέρονται η υπερβολική ταχύτητα, η μη σωστή κίνηση στην οδό, η παραβίαση της προτεραιότητας, η απόσπαση της προσοχής των οδηγών κ.α. Τα άμεσα αίτια, παίζουν τον πρωταρχικό ρόλο στη σωστή ανάλυση- διερεύνηση του ατυχήματος και στη δίκαιη απόδοση της Δικαιοσύνης, για αυτό η αντιμετώπιση των οδικών ατυχημάτων είναι μια ιδιαίτερα πολύπλοκη διαδικασία, δεδομένου ότι είναι πολλοί οι παράγοντες που τα δημιουργούν και τα αίτια τα προκαλούν και τα επηρεάζουν.
Σήμερα υπάρχουν προγράμματα (software) ηλεκτρονικών υπολογιστών από τα απλά υπολογιστικά μέχρι τα σύγχρονα εξελιγμένα νέας γενιάς και εξομοιωτές που αναλύουν επιστημονικά με ακρίβεια ένα τροχαίο ατύχημα, αποδεικνύουν την ακρίβεια ή ανακρίβεια των καταθέσεων των μαρτύρων και καταλήγουν ακόμα και στην υπαιτιότητα.
Σήμερα χρησιμοποιούνται εξελιγμένα προγράμματα τρίτης γενιάς.
Τέτοια προγράμματα, ενώ τα χρησιμοποιούν οι ξένες προηγμένες Αστυνομίες και τα αποδέχονται οι Δικαστικές Αρχές, δυστυχώς στη χώρα μας όχι μόνο δεν τα χρησιμοποιούν αλλά ούτε καν τα γνωρίζουν.
Εκτός του ότι οι Έλληνες Αστυνομικοί που επιλαμβάνονται της προανάκρισης του τροχαίου ατυχήματος δεν έχουν εφοδιασθεί με σύγχρονα προγράμματα και ούτε έχουν εκπαιδευτεί για να γνωρίζουν την αξία των αντικειμενικών και εκμεταλλεύσιμων ιχνών στον τόπο του ατυχήματος, δυσκολεύονται για το που και τι ευρήματα θα αναζητήσουν, τι θα περιγράψουν, τι θα μετρήσουν, ποια και πως θα τα φωτογραφίσουν και τέλος πως θα τα περιγράψουν.
Σε κάθε επιστημονική-τεχνική ανάλυση των συνθηκών του ατυχήματος πρέπει να αναζητηθούν, αξιολογηθούν και ερμηνευτούν:
- Οι νόμοι της Φυσικής, που διέπουν το όχημα στη κίνηση, στην τροχοπέδηση, στη στροφή του τιμονιού, στις συγκρούσεις, στην ακινητοποίηση κ.λ.π.
- Οι ψυχοσωματικοί νόμοι, που διέπουν τον οδηγό κατά την οδήγηση (αντίδραση, χρόνος αντίδρασης, απόσταση αντίδρασης, κούραση οδηγού, οδήγηση νύκτα, οδήγηση με δυσμενείς καιρικές συνθήκες κ.λ.π.) και τον πεζό (ύψος πεζού, βάρος πεζού, αρτιμέλεια, ταχύτητα πεζού, όραση , ηλικία πεζού κ.λ.π.)
- Οι νόμοι της Πολιτείας, που τέθηκαν χάριν του Δημοσίου συμφέροντος (αρθ 12-44 Κ.Ο.Κ.)
Οι Δικαστές δεν βρίσκονται στον τόπο του ατυχήματος και η γνώμη που θα σχηματίσουν για να απονέμουν σωστά την Δικαιοσύνη θα εξαρτηθεί από τα στοιχεία που θα παρουσιάσει η Δικογραφία και ιδιαίτερα η Έκθεση Αυτοψίας και το Σχεδιάγραμμα της Τροχαίας. Το έργο αυτό κατά την Προανάκριση δεν είναι το «κλείσιμο» της Δικογραφίας αλλά η πλήρης επιστημονική-τεχνική ανάλυση και αξιολόγηση των «παραγόντων», «αιτιών» και των «συνθηκών» αυτού με τρόπο ώστε να δίνονται απαντήσεις αναλυτικά και με σαφήνεια στα ερωτήματα: τι, πότε, που, ποιος, πως και γιατί, δηλαδή τι έγινε, που έγινε, ποιος ο υπαίτιος, σε ποιο βαθμός, πως έγινε και για ποιο λόγο έγινε. Ο επιλαμβανόμενος Ανακριτικός Υπάλληλος εκτός από τους Νόμους της Πολιτείας που τέθηκαν για την ασφαλή και άνετη κυκλοφορία, όπως οι διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας που πρέπει να τηρεί κάθε οδηγός και ειδικά πριν το ατύχημα πρέπει να γνωρίζει και τους αιώνιους και αναλλοίωτους Νόμους της Φυσικής που καθορίζουν τις κινήσεις γενικά του αυτοκινήτου, την ταχύτητα, την ακινητοποίηση, τους ελιγμούς προκειμένου να είναι σε θέσει να ερμηνεύει την συμπεριφορά του πριν και μετά το ατύχημα.
1 «Κυκλών ήτο, στρόβιλος ήτο, σιμούν ήτο, ανυψώθη με νεφέλας κονιορτού, με ορμήν ακατάσχετον, με βροντήν και θόρυβον σατανικόν, επέρασε από την Λεωφόρον Συγγρού προχθές, συνέλαβεν εις την πορείαν του ένα ανθρώπινον όν, το έρριψε κατά γης, το συνέθλιψε, το αιματοκύλισε, το άφησε νεκρόν και παρήλθε. Ξωπίσω άλλος κυκλών, άλλος στρόβιλος, άλλο σιμούν, επέρασε και αυτό επάνω από το σφαδάζον σώμα, το απεκομμάτισε και παρήλθε και αυτό. Θεομηνία δεν ήτο! Δυο αυτοκίνητα ήσαν!»-Από το φύλλο της εφημερίδας «Ακρόπολις» Τρίτη 6 Μαρτίου 1907
2 Η «Αρχή της συνετούς οδήγησης» προστατεύει πρώτιστα και κυρίως το ανεκτίμητο αγαθό της ζωής, της υγείας και της περιουσίας και δευτερευόντως το αγαθό της εύρυθμης και άνετης κυκλοφορίας και ο καθένας που μετέχει στην οδική κυκλοφορία οφείλει να ρυθμίζει ανά πάσα στιγμή την κίνησή του κατά τρόπο ώστε να αποφευχθεί η εμπλοκή αυτού ή των λοιπών χρηστών σε ατύχημα, που μπορεί να προκληθεί είτε από αμέλεια, απερισκεψία, αδεξιότητα, μηχανική βλάβη ή από άλλη αιτία.
*Υποστράτηγος ε.α. Ελληνικής Αστυνομίας
McS Διασφάλισης Ποιότητας (Quality Control)
Αναλυτής Οδικών Τροχαίων Ατυχημάτων
τηλ. 6944918012-email:jgroussis@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.