ΛΑΓΑΝΑ, Η ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΑΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ!

ΑΠΟ IRAKLIS3

Το πα­ρα­δο­σια­κό έθιμο της λα­γά­νας παί­ζει πρω­τα­γω­νι­στι­κό ρόλο στο νη­στί­σι­μο τρα­πέ­ζι της Κα­θα­ράς Δευ­τέ­ρας. Η λα­γά­να είναι άζυ­μος άρτος, που ση­μαί­νει ότι πα­ρα­σκευά­ζε­ται χωρίς προ­ζύ­μι και φαί­νε­ται ότι χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­κε από τους Ισ­ραη­λί­τες κατά τη νύχτα της Εξό­δου τους από την Αί­γυ­πτο, υπό την κα­θο­δή­γη­ση του Μωυσή.
Έκτο­τε, επι­βαλ­λό­ταν από το Μω­σαϊ­κό Νόμο για όλες τις ημέ­ρες της εορ­τής του Πάσχα, μέχρι που ο Χρι­στός στο τε­λευ­ταίο του Πάσχα ευ­λό­γη­σε τον έν­ζυ­μο άρτο.

Η λέξη προ­έρ­χε­ται από το λά­γα­νο που θα πει ψωμί, χωρίς να βγά­ζει τρίμ­μα­τα, εκεί­νο που ζύ­μω­ναν οι αρ­χαί­οι Έλ­λη­νες με στα­ρά­λευ­ρο και ζά­χα­ρη και γί­νο­νταν σχε­τι­κά γλυκό, κάτι σαν το ση­με­ρι­νό κέικ.

Η ιστο­ρία της λα­γά­νας δια­τρέ­χει όλη τη δια­τρο­φι­κή πα­ρά­δο­ση από την αρ­χαιό­τη­τα μέχρι σή­με­ρα. Ο Αρι­στο­φά­νης στις “Εκ­κλη­σιά­ζου­σες” λέει “Λα­γά­να πέτ­τε­ται”, ενώ ο Ορά­τιος στα κεί­με­νά του, ανα­φέ­ρει τη λα­γά­να ως “Το γλύ­κι­σμα των φτω­χών”.

Οι αρ­χαί­οι Έλ­λη­νες το προ­τι­μού­σαν πολύ και το είχαν σαν εκλε­κτό φα­γώ­σι­μο σε λαϊ­κές γιορ­τές και σε άλλα έθιμά τους.

Το έθιμο της λα­γά­νας πα­ρέ­μει­νε αναλ­λοί­ω­το ανά τους αιώ­νες και συ­νη­θί­ζε­ται να πα­ρα­σκευά­ζε­ται με με­ρά­κι από τον αρ­το­ποιό της γει­το­νιάς, τρα­γα­νή λα­χτα­ρι­στή και σου­σα­μέ­νια και να κα­τα­να­λώ­νε­ται κατά την Κα­θα­ρά Δευ­τέ­ρα, την Πρω­το­νή­στι­μη Δευ­τέ­ρα της Σα­ρα­κο­στής. Γιατί η συ­γκε­κρι­μέ­νη Δευ­τέ­ρα λέ­γε­ται “Κα­θα­ρά”; Η ονο­μα­σία προ­ήλ­θε από τη συ­νή­θεια που είχαν οι νοι­κο­κυ­ρές το πρωί της ημέ­ρας αυτής, να πλέ­νουν με ζεστό νερό και στά­χτη όλα τα μα­γει­ρι­κά σκεύη, ως “ημέρα κά­θαρ­σης”. Στη συ­νέ­χεια τα κρε­μού­σαν στη θέση τους, όπου και πα­ρέ­με­ναν μέχρι τη λήξη της νη­στεί­ας. Επί­σης, κατά την ημέρα αυτή εξέρ­χο­νταν όλοι οι­κο­γε­νεια­κώς στην ύπαι­θρο και έστρω­ναν κάτω στη γη και έτρω­γαν νη­στί­σι­μα φα­γη­τά όπως χαλβά, ελιές, τα­ρα­μά και -φυ­σι­κά- λα­γά­να.

Πηγή: https://atexnos.gr