ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΟΣΩΝ ΔΕΝ ΑΝΗΣΥΧΟΥΝ ΠΟΤΕ!

Τι κρύβεται μέσα στο μυαλό όσων κοιμούνται σαν… πουλάκια, σπανίως ανησυχούν και το στρες φαίνεται να μην τους αγγίζει; Κάνουμε μια... βουτιά στις σκέψεις εκείνων που δεν αφήνουν τη συνεχή ανησυχία να στοιχειώσει τη ζωή τους και αποκαλύπτουμε τα μυστικά τους.

Η ανησυχία είναι ωφέλιμη όταν μας κινητοποιεί να δράσουμε και να βρούμε λύσεις.

Όταν όμως στο μυαλό μας κυριαρχούν τα χειρότερα σενάρια, τότε ξεκινούν τα προβλήματα. «Και αν με απολύσουν και καταλήξω στο δρόμο;», «Και αν δεν πληρώσω το πρόστιμο και βρεθώ χρεωμένος και μπω στη φυλακή;», «Τι θα συμβεί αν…;».

Η υπερβολική ανησυχία, που συνδυάζεται με μπόλικα στοιχεία αβεβαιότητας και καταστροφολογίας, σπανίως ωφελεί.

Οι άνθρωποι που ανησυχούν υπερβολικά συνήθως φοβούνται μια απροσδιόριστη απειλή - ένα αόριστο κακό ενδεχόμενο στο μέλλον. Η συνεχής ανησυχία είναι δυνατόν να επηρεάσει τη ζωή μας και να μας παραλύσει συναισθηματικά.

Μπορούμε, όμως, να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο των παράλογων φόβων παίρνοντας πρώτα απ’ όλα μαθήματα από εκείνους που δεν χάνουν τον ύπνο τους, ούτε τρώνε τα νύχια τους ανησυχώντας για το «τι θα συμβεί αν...».

Ας δούμε, λοιπόν, πώς σκέφτονται.

Εστιάζουν στο παρόν

Μία από τις μεγαλύτερες διαφορές ανάμεσα σε εκείνους που ανησυχούν υπερβολικά και σε όσους δεν αφήνουν την ανησυχία να επηρεάζει τη ζωή τους είναι ότι οι δεύτεροι δεν αναλώνονται σκεπτόμενοι διαρκώς τι θα φέρει το μέλλον. 

Το μυστικό

Μια τεχνική που μπορεί να μας βοηθήσει είναι να σημειώσουμε σε ένα χαρτί ποιο ακριβώς είναι το θέμα που μας ανησυχεί, έτσι ώστε να μην αφήσουμε το μυαλό μας να παρασυρθεί από παράλογες φοβίες που μας απομακρύνουν από το αληθινό πρόβλημα.

Αποστασιοποιούνται 

Οι άνθρωποι που δεν ανησυχούν υπερβολικά όταν έρχονται αντιμέτωποι με ένα πρόβλημα παίρνουν τις αποστάσεις τους, γεγονός που τους επιτρέπει να δουν την κατάσταση πιο αντικειμενικά και με τη συναισθηματική αποστασιοποίηση που είναι απαραίτητη για να βρουν λύσεις. 

Το μυστικό

Ακόμη και αν αυτό φαίνεται δύσκολο για τους… ανήσυχους τύπους, οι ειδικοί τούς προτείνουν να καταγράφουν τα «χειρότερα σενάρια» που περνούν από το μυαλό τους και να βλέπουν κατά πόσον είναι πιθανά. Να αντιμετωπίζουν, δηλαδή, τις ανησυχίες τους όχι ως γεγονότα, αλλά ως υποθέσεις, τις οποίες ελέγχουν για να δουν αν ευσταθούν. Ο τρόπος αυτός αποδυναμώνει τα εφιαλτικά σενάρια και βοηθά να εστιάσουμε στο τρέχον πρόβλημα.

Ανησυχούν, αλλά… αργότερα

Όλοι οι άνθρωποι ανησυχούν - μάλιστα οι γυναίκες φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς από τους άνδρες, ίσως επειδή εξελικτικά ο ρόλος τους είναι να προστατεύουν τα παιδιά από τους πιθανούς κινδύνους. Ωστόσο, η μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε εκείνους που γίνονται έρμαια των φόβων τους και σε όσους διαχειρίζονται αποτελεσματικά τις ανησυχίες τους είναι ότι οι δεύτεροι δεν αναλώνονται στην καταστροφολογία. 

Το μυστικό

Μια καλή στρατηγική για την αντιμετώπιση της υπερβολικής ανησυχίας είναι να ασχοληθούμε με αυτήν… αργότερα. Την ώρα που η ενοχλητική σκέψη εισβάλλει στο μυαλό μας ας συνεχίσουμε με τις δραστηριότητές μας, λέγοντας στον εαυτό μας ότι θα σκεφτούμε τι θα κάνουμε με αυτή μια συγκεκριμένη στιγμή της ημέρας αργότερα. Συχνά, το αποτέλεσμα είναι να την ξεχάσουμε εντελώς. 

Δεν παρασύρονται

Η συνεχής ανησυχία εμπλέκει τα θύματά της σε έναν φαύλο κύκλο αρνητικών σκέψεων, με αποτέλεσμα ένα πρόβλημα που μπορεί να είναι αντιμετωπίσιμο να φαίνεται ανυπέρβλητο, αφού στο μυαλό τους όλα έχουν ήδη πάει στραβά.

Το μυστικό

Καταγράφουμε το πραγματικό πρόβλημα με το οποίο είμαστε αντιμέτωποι στο παρόν, προσπαθώντας να εντοπίσουμε πιθανές λύσεις, τις οποίες και τολμάμε να δοκιμάσουμε ακόμη και αν δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εκ των προτέρων την αποτελεσματικότητά τους. 

Αποδέχονται την αβεβαιότητα

Η αδυναμία να αποδεχθούμε την αβεβαιότητα βρίσκεται στη ρίζα των παράλογων φόβων. Όσοι ανησυχούν υπερβολικά έχουν μια έντονη ανάγκη να γνωρίσουν και να ελέγξουν ό,τι θα τους συμβεί στο μέλλον. Ανησυχώντας για κάθε πιθανό καταστροφικό σενάριο, πιστεύουν ότι μπορούν να προβλέψουν και να αντιμετωπίσουν ό,τι τους επιφυλάσσει το μέλλον και να αποφύγουν τα δυσάρεστα. Το πρόβλημα είναι, όπως εξηγούν οι ειδικοί, ότι αυτή η τακτική δεν είναι αποτελεσματική.

Το μυστικό

Ανησυχώντας για ό,τι μπορεί να πάει στραβά, δεν ξορκίζουμε το κακό. Ενδεχομένως να νιώθουμε πιο ασφαλείς, αλλά αυτό είναι μια πλάνη. Εστιάζοντας σε επικείμενες απειλές, όχι μόνο δεν τις αποτρέπουμε, αλλά στερούμαστε και την απόλαυση της ζωής μας στο παρόν. Ενίοτε, μάλιστα, είναι δυνατόν με αυτόν τον τρόπο και να τις προκαλέσουμε. Για παράδειγμα, αν πηγαίνοντας σε μια συνέντευξη για δουλειά κάνουμε αρνητικές σκέψεις απαξίωσης και γελοιοποίησης του εαυτού μας, γινόμαστε περισσότερο νευρικοί, γεγονός που μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες όσον αφορά την εντύπωση που θα αποκομίσει για εμάς ο πιθανός εργοδότης μας. Ας αναλογιστούμε, λοιπόν, αν είναι δυνατόν να είμαστε σίγουροι για οτιδήποτε στη ζωή. Ας σκεφτούμε αν περιμένουμε «τα χειρότερα» μόνο και μόνο επειδή είναι απρόβλεπτα. Ας προκαλέσουμε τον ίδιο τον φόβο της αβεβαιότητας και θα έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα προόδου. 

Σε αρμονία με τα συναισθήματά τους

Η συνεχής ανησυχία κρατά το μυαλό απασχολημένο και μας αποσπά από τα ίδια μας τα συναισθήματα. Δεν είναι όμως δυνατόν να «σωπάσουμε» τα συναισθήματά μας με αυτόν τον τρόπο. Περιστασιακά τα καταστέλλουμε, αλλά μόλις σταματήσουμε τις καταστροφικές σκέψεις αυτά βρίσκουν ξανά διέξοδο και μας ζητούν να τα διαχειριστούμε. 

Το μυστικό

Όσοι δεν καταστροφολογούν είναι σε αρμονία με τα συναισθήματά τους - θετικά και αρνητικά. Αποδέχονται ότι δεν μπορούν να έχουν διαρκώς τον έλεγχο και ότι τα συναισθήματα που βιώνουν δεν είναι πάντα ξεκάθαρα. Η αλήθεια είναι ότι τα συναισθήματα, όπως και η ίδια η ζωή, είναι μπερδεμένα. Μπορούμε, όμως, να δούμε τα αρνητικά συναισθήματα ως ένα σημάδι ότι η κατάσταση που τα προκαλεί -π.χ. σχέσεις, δουλειά, λογαριασμοί- απαιτεί την προσοχή μας και να λάβουμε τα μέτρα μας. 

Οι σωστές ερωτήσεις

Όταν το μυαλό αρχίζει να κατρακυλά στο μονοπάτι των παράλογων σκέψεων, ας θέσουμε στον εαυτό μας μια σειρά ερωτήσεων που μπορούν να μας επαναφέρουν στον ορθό δρόμο της λογικής: 

1 «Είναι δικό μου πρόβλημα;».

2 «Έχω κάποιο βαθμό ελέγχου της κατάστασης;».

3 «Έχω ήδη κάνει ό,τι μπορώ γι’ αυτό;».

4 «Είναι κάτι που πρόκειται να συμβεί σύντομα; Εάν δεν είναι επικείμενο, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχήσω γι’ αυτό τώρα».

5 «Υπάρχουν αποδείξεις για αυτήν μου τη σκέψη;».

Η εναλλακτική σκέψη

Οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι όσο προσπαθούμε να διώξουμε μια δυσάρεστη σκέψη από το μυαλό μας τόσο αυτή κυριαρχεί στον νου μας.

Αντί, λοιπόν, να προσπαθούμε να μη σκεφτούμε αρνητικά, ας προσπαθήσουμε να κάνουμε έναν εσωτερικό διάλογο, θέτοντας ερωτήσεις που οδηγούν σε εναλλακτικές σκέψεις. Ας αναρωτηθούμε για παράδειγμα: «Πώς θα σκεφτόταν κάποιος άλλος στη θέση μου;», «Τι θα έλεγα σε κάποιον άλλο για να τον βοηθήσω με αυτές τις σκέψεις;», «Πώς θα σκέφτομαι για το ίδιο πράγμα σε μερικά χρόνια;».

Oι κατάλληλες παρέες

Εάν υπάρχει κάποιο πρόσωπο στη ζωή μας που μας αυξάνει τα επίπεδα του στρες και πυροδοτεί τον φαύλο κύκλο της ανησυχίας, καλό είναι να θέσουμε κάποια όρια όσον αφορά τα θέματα που επιτρέπεται να συζητάμε μαζί του.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΕΝΕΔΙΑΤΟΥ, Ψυχολόγος, Μ.Α. Κλινικής Ψυχολογίας,

Πρόεδρος του Δ.Σ. και επιστημονική υπεύθυνη της Ελληνικής Εταιρείας Διαταραχών Διάθεσης «ΜΑΖΙ».

Πηγή: vita.gr