ΠΕΡΙ ΣΙΩΠΗΛΩΝ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΩΝ!

 

 ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

Στα χρόνια παντοδυναμίας του ΠΑΣΟΚ, πριν από 30 και πλέον έτη, μια ρητορική εκ μέρους της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης μιλούσε για τη δύναμη της σιωπηλής πλειοψηφίας. Στηριζόταν στην ιδέα ότι η ευρεία μεσαία τάξη δεν κατέβαινε στο πεζοδρόμιο, δεν φωνασκούσε, δεν προκαλούσε.
Κοινώς, κοιτούσε τη δουλειά της. Βέβαια, οι εκλογές της δεκαετίας του 1980 είχαν δείξει ότι η σιωπηλή πλειοψηφία ήταν ένα απολύτως σχετικό μέγεθος και η εμπειρία έκτοτε, διεθνώς, έχει οδηγήσει εκ των πραγμάτων σε πιο σύνθετες και επιφυλακτικές αναγνώσεις και ερμηνείες του κοινωνικού σώματος.
Ωστόσο, ο όρος «σιωπηλή πλειοψηφία» (που ιστορικά θριάμβευσε με τη μεγάλη νίκη του Ντε Γκωλ μετά τον Μάη του ’68) ξανακούστηκε στην πρόσφατη μαζική διαδήλωση στη Βαρκελώνη υπέρ της ενιαίας Ισπανίας. Ορισμένοι θέλησαν να επισημάνουν μια σταδιακή επανασυσπείρωση της Ευρώπης της κοινής λογικής, αλλά ακόμη και όσοι υπογραμμίζουν αυτήν την τάση (αν βεβαίως ευσταθεί) διατηρούν και εκείνοι χαμηλούς τόνους. Οσοι νοσταλγούν την Ευρώπη του «παλιού κόσμου», νοσταλγούν και εκείνες τις ευδιάκριτες κοινωνικές συντεταγμένες, που λίγο-πολύ, και με όλες τις διακυμάνσεις και αποχρώσεις, στήριζαν και τροφοδοτούσαν το «οικοδόμημα».
Αχνοφαίνεται, χωρίς αμφιβολία, η ευρωπαϊκή τάση για αντίλογο στα κύματα λαϊκισμού, ανυπακοής και απόστασης από την αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Σαφώς υπάρχει διάχυτη επίγνωση ότι απαιτείται νέο όραμα, και όσα επιχειρεί να διαδώσει ο Εμανουέλ Μακρόν, ως ζηλωτής μιας νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής, απηχούν αυτήν ακριβώς την αγωνία και ανάγκη. Αλλά η καθημερινή εμπειρία σε όλες ανεξαιρέτως τις ευρωπαϊκές χώρες, από την Ελλάδα ώς το Ηνωμένο Βασίλειο και από την Ισπανία ώς την Πολωνία, δείχνει ότι τα τελευταία χρόνια κάθε προσπάθεια κοινωνικής ακτινογράφησης και πρόγνωσης της κινητικότητας των πολιτών έχει μικρές πιθανότητες εγκυρότητας ή έστω διατρέχει διαρκώς τον σοβαρό κίνδυνο να είναι παραπλανητική. Από την άλλη, οι δημοκρατίες λειτουργούν και με κρίσιμες σχετικές πλειοψηφίες, όπως έδειξε και η επανεκλογή της Μέρκελ. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές κοινωνίες παραμένουν σε διαδικασία μετασχηματισμού και η αναταραχή στην Καταλωνία (και η κρίση στη Βρετανία) το υπογραμμίζουν, σε αναμονή των εκλογών στην Αυστρία.
Αν η Ελλάδα μπορέσει στις προσεχείς εκλογές να δικαιώσει τη θεωρία της σιωπηλής πλειοψηφίας, μένει να το δούμε. Επειτα από χρόνια υπερίσχυσης των θεωριών συνωμοσιών και της κουλτούρας του θύματος, ενδέχεται η ελληνική κοινωνία να αναδείξει τη σχετική πλειοψηφία, την κρίσιμη δηλαδή μάζα που θα κρατήσει τη χώρα πάνω από τον αφρό.

Πηγή: kathimerini.gr