«ΑΛΑΜΠΑΜΑ»!

ΕΝΑ ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΙΚΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ!

Επιμέλεια: Ελένη Σοφού

Με αφορμή την δολοφονία του Αφροαμερικανού George Floyd από αστυνομικό, στις 25 Μαΐου 2020 στο Powderhorn, μια γειτονιά κοντά στο κέντρο της Minneapolis, σας παρουσιάζω το ποίημα «Αλαμπάμα» του Κώστα Βάρναλη που το έγραψε στις 15 Σεπτεμβρίου 1958 στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός, όπου ο ποιητής νοσηλευόταν για επτά μήνες περίπου. 

Το ποίημα γράφτηκε όταν ο Βάρναλης στις 2 Σεπτεμβρίου 1958 διάβασε στην εφημερίδα «Αυγή» την ακόλουθη σύντομη είδηση: Στο Μontgomery της πολιτείας Αlabama ένας αστυνομικός δολοφόνησε μέσα σε τηλεφωνικό θάλαμο έναν νεαρό νέγρο είκοσι ετών. Ο αστυνομικός ισχυρίστηκε ότι ο νεαρός Gus Forest παρενοχλούσε ...από τηλεφώνου με χυδαίες εκφράσεις μια παντρεμένη λευκή κάτοικο του Montgomery. 

Ο επικεφαλής της Αστυνομίας δήλωσε στους δημοσιογράφους: «Επρόκειτο για δικαιολογημένη ενέργεια». Με αφορμή αυτό το γεγονός, ο ποιητής θυμάται ένα από τα τραγικότερα φαινόμενα ωμής ρατσιστικής βίας που συγκλόνισε την παγκόσμια κοινή γνώμη, που δημοσιεύτηκε στον Τύπο τρία χρόνια νωρίτερα. 

Ένα απόγευμα τον Αύγουστο του 1955 σε χωριό Money του Μississippi, ο 14χρονος Αφροαμερικανός Emmett Louis Till δολοφονείται άγρια όταν μαζί με τα ξαδέλφια του πήγαν να πάρουν γλυκά από το παντοπωλείο του χωριού και ο Emmett, πληρώνοντας έκανε ένα κολακευτικό σχόλιο στην όμορφη, αλλά λευκή Carolyn και έφυγε σφυρίζοντας. Το ποίημα δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αυγή στις 21 Σεπτεμβρίου 1958.

«Αλαμπάμα»

Άμα ο Θεός αμόλησεν τους άξιους πρωτόπλαστους

απ' το στενόν παράδεισο, κι όλης της γης την άπλα

τους χάρισε βασίλειό τους, Αμέρικα - Ιγγλιτέρα,

την πύρινη ρομφαία του τους έδωσε κι: - «Αμέτι»!

Με της ρομφαίας μου τη φωτιά με της ρομφαίας την κόψη

στη Γης να διαφεντεύετε το Δίκιο, την Ειρήνη!

***

Λαός δεν έμεινε λευκός ή κίτρινος ή μαύρος

που να μη χάρηκε βαθιά στα κόκκαλα το Δίκιο

κα να μην τρώγει και αίματα και μ' ίδρο την μπουκιά του

και που να μην πεθαίνει αυτός να ζει τ' αφεντικό του.

***

Ένα νεγράκι, Εμμερυ Τιλλ, κατράμι των αιώνων,

εσφύριξε σε μια λευκή νεράιδα που περνούσε

κ' ευτύς του κόψαν τ' απαυτά να μην ξανασφυρίξει

παράδειγμα και μάθημα για κάθε Τιλλ του κόσμου.

Με μαύρα γράμματα σε ήλιου και φεγγαριού το δίσκο

Εμμερυ Τιλλ εγράψανε να βλέπουν να φοβούνται

άσπροι, μαύροι και κίτρινοι να μην ποτέ σφυρίξουν

μα να φιλούν ευλαβικά την άγιαν άλυσό τος.

***

Και να τώρα ξανάγραψεν η Θεά Δικαιοσύνη

δεύτερο μαύρον όνομα και σ' ήλιο και φεγγάρι

Γκυ Φόστερ, δεκαφτά χρονών, μαύρος κι αυτός μιας μαύρης

μοναχοπαίδι, στήριγμα κ' ελπίδα της φυλής του

τι μίλησε σε μια λευκή από να δρόμο σ' άλλο.

Και τότε ο άγγελος φρουρός της Παξ Αμερικάνα

του φύτεψε μιαν πιστολιά στο μαύρο του κροτάφι

για να σωθούν ολ' οι λαοί κίτρινοι, μαύροι κι άσπροι.

***

Προσπέφτουμε στα γόνατα για να προσευχηθούμε

να κόβει μέρες μας ο Θεός και να σας δίνει χρόνους

ξεσοϊσμένοι Θούληδες κι αισχροί Νεοκοσμίτες

να δώσετε μιαν πιστολιά σ' όλης της Γης το μαύρο

κροτάφι, μάιδε να σφυράει και μάιδε να μιλάει!

***

«Για ιδέστε τον αμάραντο σε τι γκρεμό κρατιέται

τον τρων τα λάφια και ψοφούν, τ' αρκούδια και μερώνουν

να χε τον φάει κ' η μάνα μας να μη μας εγεννούσε».

Οχι!... Μ' αυτά τα χέρια μας στα βάθη της αβύσσου,

να τους γκρεμοτσακίσουμε τους Δράκοντες του κόσμου!

ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ

«Ευαγγελισμός» 15/9/58

Πηγή:« Ο άγνωστος Βάρναλης και 19 αδημοσίευτα ποιήματά του» Ηρακλής Κακάβανης