Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΥΠΕΡΒΑΙΝΕΙ ΤΟΝ ΤΡΑΜΠ!

Φωτ. AP

Ευρυδίκη Μπερσή

Το πλέον ανησυχητικό στα γεγονότα της Τετάρτης δεν είναι το πόσο εύκολα αφέθηκαν οι ακροδεξιοί οπαδοί του Τραμπ να κάνουν περίπατο στο Καπιτώλιο παρότι είχαν δηλώσει ανοικτά ότι ήθελαν να παρεμποδίσουν την ανάληψη της εξουσίας από τον Μπάιντεν, να εξολοθρεύσουν όσους «έκλεψαν» τις εκλογές, παρότι έστησαν κρεμάλα έξω από την έδρα του Κογκρέσου και αναζητούσαν την Δημοκρατική πρόεδρο της βουλής Νάνσι Πελόζι στο γραφείο της έχοντας έτοιμες τις χειροπέδες για να πιάσουν ομήρους και παρότι είχαν ήδη επιχειρήσει κάτι ανάλογο στο καπιτώλιο του Μίτσιγκαν. 

Το πιο τρομακτικό δεν είναι ούτε καν ότι σε όλα αυτά τους εμψύχωσε και τους ενθάρρυνε ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Πριν τις σκηνές που παρακολούθησε όλη η ανθρωπότητα καθηλωμένη στις οθόνες, ο Τραμπ είχε απευθυνθεί στο πλήθος, είχε επαναλάβει ότι κέρδισε τις εκλογές (τις οποίες έχασε με διαφορά 7 εκατομμυρίων ψήφων), τους προέτρεψε να επιδείξουν πυγμή γιατί «με την αδυναμία δεν θα πάρετε ποτέ πίσω τη χώρα» και επέμεινε να στοχοποιεί τους Δημοκρατικούς και τα μέσα ενημέρωσης. 

Η ιερή αγανάκτηση που εξέφραζε ο ντοπαρισμένος από τα λόγια του Τραμπ όχλος στους διαδρόμους του Καπιτωλίου είναι η ληξιαρχική πράξη γέννησης του αμερικανικού φασιστικού κινήματος, που κυοφορείται εδώ και τουλάχιστον μια πενταετία. Όπως όλα τα φασιστικά κινήματα, προϋποθέτει αναφορά σε έναν ηγέτη, εν προκειμένω τον Τραμπ- αλλά δεν θα εκλείψει αν εκλείψει αυτός. Και αυτό είναι το πιο τρομακτικό. Παρακολουθούμε κάτι που έχει βαθύτερες ρίζες από τον ίδιο τον Τραμπ και δεν θα εξαφανιστεί ακόμη και αν αυτός εξαφανιστεί. 

Η αμερικανική ελίτ συμβιβάστηκε με την εκπροσώπηση από έναν ρατσιστή γελωτοποιό όπως ο απερχόμενος πρόεδρος προκειμένου να συνεχίσει να αυξάνει ανενόχλητη τα κέρδη της. Ο Τραμπ δεν θα είχε ανεβεί στην εξουσία, ούτε θα είχε επιβιώσει σε αυτήν χωρίς την συγκατάθεση των ισχυρών ιδιοκτητών μέσων ενημέρωσης και των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, που τα πήγαν περίφημα χάρη στις περικοπές φορολογίας και την κατάργηση της εργασιακής και περιβαλλοντικής νομοθεσίας που εκείνος επέβαλε. Στην ομιλία πριν την έφοδο ο Τραμπ ανέφερε και αυτά τα «επιτεύγματα» – αν και στην πραγματικότητα δεν μιλούσε στα πλήθη που τον άκουγαν (αυτά ενθουσιάστηκαν με άλλα σημεία της ομιλίας), η υπενθύμιση απευθυνόταν στο κομμάτι της ελίτ που τον στήριξε. 

Εδώ βρίσκεται το επικίνδυνο σημείο. 'Ηδη πριν από την ανήκουστη εισβολή των οπαδών του στο Καπιτώλιο, το πολιτικό στυλ του Τραμπ είχε αποξενώσει τόσο μεγάλο κομμάτι ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων ώστε το κόμμα να χάσει τον έλεγχο της βουλής, της γερουσίας και την προεδρία. Με τους όρους του παραδοσιακού πολιτικού παιχνιδιού, ο Τραμπ έχει αποτύχει. Ενώ το 2016 οι ρεπουμπλικανοί ήλεγχαν και τους τρεις θεσμούς, στο εξής δεν θα ελέγχουν κανέναν.

Επιπλέον, την τετραετία που μόλις ξεκινά, δρομολογούνται διεργασίες που θα καταστήσουν ακόμη πιο δύσκολη, σχεδόν αδύνατη, την επιστροφή των ρεπουμπλικανών στην εξουσία σε ομοσπονδιακό επίπεδο με ομαλό τρόπο: Δημογραφικές αλλαγές αλλά και μεταρρυθμίσεις στον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών, εγγραφή αποκλεισμένων ψηφοφόρων των χαμηλότερων στρωμάτων στους εκλογικούς καταλόγους, κινήματα που διευρύνουν την εκλογική συμμετοχή. Προάγγελος των αλλαγών είναι αυτό που συνέβη στην μέχρι πρότινος ρεπουμπλικανική πολιτεία της Τζώρτζια, η οποία πέρασε στο Δημοκρατικό κόμμα μετά από συστηματική πολιτική δουλειά βάσης που εκτόξευσε την συμμετοχή των μαύρων ψηφοφόρων στην εκλογική διαδικασία. 

Μετά το φιάσκο, το κατεστημένο του ρεπουμπλικανικού κόμματος, με εκπροσώπους όπως την Λιζ Τσέινι, κόρη του πρώην αντιπροέδρου, θα προσπαθήσει να ανακτήσει τον έλεγχο του κόμματος, όμως η συγκυρία δεν προσφέρεται για επιστροφή στην «πολιτική όπως συνήθως». Μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού έχει εξαγριωθεί με την καθήλωση των εισοδημάτων, που παραμένουν στα επίπεδα της δεκαετίας του 1970, και έχει δεχθεί το τελειωτικό πλήγμα από την οικονομική κρίση που προξένησε ο κορωνοϊός. Τίποτα από όσα λένε οι παραδοσιακοί ρεπουμπλικανοί πολιτικοί δεν μπορεί να συγκριθεί με την απήχηση που έχει σε μια μερίδα του εκλογικού σώματος ο απλουστευμένος, χαμερπής και δηλητηριώδης λόγος του Τραμπ. 'Ετσι, όσες όψιμες καταδίκες και αν ακούγονται από την πλευρά του ρεπουμπλικανικού κόμματος για την απόπειρα κατάλυσης των θεσμών από τον Τραμπ, παραμένει εξαιρετικά πιθανό να διαπιστώσει το κόμμα ότι η μόνη περίπτωση να επανέλθει στα πράγματα είναι να ολοκληρώσει την στροφή του προς τον ακροδεξιό λαϊκισμό. 

Επιπλέον, για τα πιο αδηφάγα κομμάτια της αμερικανικής οικονομικής ελίτ, το δέλεαρ της προετοιμασίας μιας πραγματικής εκτροπής αυξάνεται. Ο ίδιος ο Τζο Μπάιντεν και ο κύκλος των παλαιών στελεχών της κυβέρνησης Ομπάμα που τον περιστοιχίζει είναι σε γενικές γραμμές αβλαβής για τα κατεστημένα συμφέροντα, έχοντας συνάψει εδώ και δεκαετίες ειρήνη με την Γουόλ Στριτ και με τους εκπροσώπους του κλάδου των ασφαλειών, της ενέργειας, της πολεμικής βιομηχανίας κλπ. Αλλά η βάση του δημοκρατικού κόμματος πιέζει συστηματικά για ριζοσπαστικές αλλαγές όπως η δημιουργία δημόσιου συστήματος υγείας, η ενεργειακή μετάβαση, η κατοχύρωση εργασιακών δικαιωμάτων, η συρρίκνωση του προϋπολογισμού του Πενταγώνου, οι περιορισμοί στο πολιτικό χρήμα, η μεταρρύθμιση της αστυνόμευσης, το τέλος του συστημικού ρατσισμού και πολλά άλλα. 

Ο Μπάιντεν δεν πρόκειται να προχωρήσει σε τομές σε όλα τα παραπάνω ζητήματα, αλλά είναι βέβαιο ότι οι πιέσεις αυτές θα βρουν κάποια έκφραση στην πολιτική του. Η αμερικανική ελίτ μπορεί να κατανοήσει ότι οι στιγμές είναι κρίσιμες και ότι ένα σύγχρονο «new deal», δηλαδή ένα νέο, δικαιότερο κοινωνικό συμβόλαιο, θα αποτελέσει μεν πλήγμα για τα συμφέροντά της, αλλά θα κατοχυρώσει έναν βαθμό σταθερότητας του συστήματος. 'Η, εναλλακτικά, μπορεί να επιλέξει την οδό του ζόφου, ενισχύοντας την προπαγάνδα του παραλόγου και συντηρώντας «ζεστό» τον φασιστικό στρατό που θα μπορούσε να στηρίξει την επόμενη προσπάθεια εκτροπής. Για τους ρεπουμπλικανούς πολιτικούς -και τους χρηματοδότες τους- που δηλώνουν αηδιασμένοι από τον Τραμπ, οι επιλογές είναι σαφείς.

Πηγή: https://www.kathimerini.gr/