ΠΕΣ ΜΟΥ ΤΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑ, ΝΑ ΣΟΥ ΠΩ ΠΟΙΟΣ ΕΙΣΑΙ!

  Του Θάνου Τζήμερου

H ψήφος είναι σφαίρα. Μπορεί να σκοτώσει, μπορεί και να προστατέψει. Όμως, δεν γυρίζει πίσω. Ουδέν λάθος αναγνωρίζεται μετά την απομάκρυνσιν εκ της κάλπης. Συχνά κατηγορούμε τον πολίτη, που χρησιμοποιεί ανεύθυνα την ψήφο του ή απαξιοί να τη χρησιμοποιήσει. Αλλά σπάνια εστιάζουμε στο εκλογικό σύστημα, που τον ωθεί σ΄ αυτή τη συμπεριφορά. Δεν πρόκειται για θέμα τεχνικού χαρακτήρα. Το εκλογικό σύστημα, όχι μόνο καθοδηγεί τη συμπεριφορά του ψηφοφόρου, αλλά διαμορφώνει νοοτροπία και ήθος σε πολίτες και πολιτικούς. Ουσιαστικά, εκπαιδεύει την κοινωνία στο να σκέπτεται και να λειτουργεί με συγκεκριμένο τρόπο, αφήνοντας βαθύ αποτύπωμα στη δημόσια ζωή.

Όταν στον σχεδιασμό της εκλογικής διαδικασίας υπάρχουν δομικά λάθη, το αποτέλεσμα μπορεί να αποβεί εφιαλτικό. Ένα πολύ καλό παράδειγμα είναι οι εκλογές στον ΣΥΡΙΖΑ. Οι "υπεύθυνοι" αποφάσισαν η εκλογή, μετά την παραίτηση Τσίπρα, να γίνει "από τη βάση". Ποια είναι όμως η βάση ενός κόμματος; Προφανώς τα μέλη του, τα υπάρχοντα μέλη, τα ενεργά και ταμειακώς ενήμερα. Ούτε οι ψηφοφόροι, ούτε οι φίλοι, ούτε οι συμπαθούντες. Το ότι όλοι αυτοί δεν αναβάθμισαν τη σχέση τους με κόμμα, προχωρώντας στην εγγραφή τους, ενώ μπορούσαν να το κάνουν, κάτι σημαίνει. Θέλησαν να κρατήσουν μια απόσταση, ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Σεβαστό. Είναι όμως αυτονόητο ότι δεν μπορούν να έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι. Κάποιον που εγγράφεται σε ένα κόμμα την ημέρα της ψηφοφορίας, δίνοντας ένα ποσό μικρότερο από όσο κάνει ένας καφές, μόνο και μόνο για να ψηφίσει, δεν μπορείς να τον ελέγξεις για τίποτε. Ούτε για τον "πρότερο έντιμο βίο", ούτε για τις προθέσεις, ούτε για την ιδεολογική του συγκρότηση. Διαφωνεί κανένας; Θα έπρεπε το δικαίωμα του εκλέγειν να αποκτάται μετά από έξι μήνες τουλάχιστον από την εγγραφή, ενώ το δικαίωμα του εκλέγεσθαι μετά από μεγαλύτερο διάστημα, ας πούμε έναν χρόνο, ώστε να προφτάσει ο φέρελπις αρχηγός να επιδείξει πολιτική δραστηριότητα και να δώσει δείγματα γραφής, για να μπορούν οι ψηφοφόροι να τον κρίνουν.

Κόμματα, που δεν έχουν υιοθετήσει αυτές τις, εκ των ων ουκ άνευ, προϋποθέσεις, δεν σέβονται την ίδια τους την υπόσταση. Περιφρονούν τα υπάρχοντα μέλη τους, εξισώνοντάς τα με οποιονδήποτε τυχοδιώκτη, καιροσκόπο ή κακόβουλο, φαλκιδεύουν την αξία της ψήφου τους, και, επιπλέον, δείχνουν ότι δεν αντιλαμβάνονται πως έξωθεν επιβουλές ή ακόμα και τυχαία συμβάντα μπορούν να επιδράσουν καταλυτικά στο μέλλον τους. Αποκλείεται αντίπαλα κόμματα να κατευθύνουν δικούς τους ψηφοφόρους στη στήριξη υποψηφίων που θεωρούν περισσότερο "του χεριού τους"; Ειδικά όταν πρόκειται για μικρά κόμματα, π.χ. των 2000 μελών, η άλωσή τους είναι πανεύκολη και πάμφθηνη. Αν κάποιος οργανώσει 2000 +1 άτομα και διαθέσει μερικά χιλιάρικα (με €2 ευρώ ψήφισαν στον ΣΥΡΙΖΑ και με €3 στο ΠΑΣΟΚ), πήρε και το κόμμα! Για να παραφράσω το ευφυολόγημα του Γκράουτσο Μαρξ, θα έπρεπε οι σοβαροί φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ (αν υπήρχαν) να αρνηθούν να γίνουν μέλη ενός κόμματος που τους παρέχει αυτή τη δυνατότητα τόσο εύκολα και τόσο απερίσκεπτα.

Οι κωμικοτραγικές εξελίξεις στο συριζαϊκό μόρφωμα απέδειξαν ότι η πολυύμνητη βάση, έτσι όπως την εννοούσε η κομματική ηγεσία, προτίμησε κάποιον τουρίστα, αμερικανοκατέβατο, με "δεξιό" παρελθόν, άδηλες πολιτικές απόψεις και αστικό, καπιταλιστικό lifestyle από τα μπαρουτοκαπνισμένα στελέχη της "δρακογενιάς". Σε τέτοια εκτίμηση τους είχαν; Για να παραφράσω ξανά το ευφυολόγημα του Γκράουτσο Μαρξ, θα έπρεπε τα σοβαρά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ (αν υπήρχαν) να αρνηθούν να γίνουν πρόεδροι ενός κόμματος του οποίου η βάση ψηφίζει τόσο σουρεαλιστικά και ανερμάτιστα.

Είναι προφανές πως η εκλογική διαδικασία επέδρασε καταλυτικά στην ίδια την ύπαρξη του ΣΥΡΙΖΑ. Αν ψήφιζαν μέλη με τουλάχιστον 6μηνη κομματική ιδιότητα, πρόεδρος θα έβγαινε η Αχτσιόγλου και η εξέλιξη του ανεμομαζώματος του Τσίπρα θα ήταν διαφορετική. Ενδεχομένως να κατέληγε πάλι σε διαολοσκόρπισμα, αλλά με άλλον τρόπο και σε άλλον χρόνο.

Το ίδιο ισχύει και για τις εκλογές του ΠΑΣΟΚ. Εάν για να αποκτήσεις το δικαίωμα του εκλέγεσθαι έπρεπε να έχεις τουλάχιστον ένα έτος θητείας στο κόμμα, η αποστασιοποιημένη από τα πασοκικά δρώμενα Διαμαντοπούλου (κατά τη γνώμη μου, η μόνη αξιόλογη σ΄ αυτόν τον περίεργο χώρο που αποκαλείται κεντροαριστερά) δεν θα ήταν υποψήφια, ο Γερουλάνος θα περνούσε στον δεύτερο γύρο και πολύ πιθανόν να ήταν σήμερα πρόεδρος. Το ΠΑΣΟΚ ήταν το πρώτο κόμμα που λανσάρισε αυτή τη στρεβλή αντίληψη για "προσφυγή στη βάση", όταν στις 8 Φεβρουαρίου 2004 πάνω από ένα εκατομμύριο πολίτες ψήφισαν τον Γιώργο Παπανδρέου ως πρόεδρο με το σύνθημα "Άλλαξέ τα όλα". Οι περισσότεροι γράφτηκαν ως κομματικά μέλη εκείνη τη μέρα. Βεβαίως υπήρχε ένα ελαφρυντικό: ο ΓΑΠ ήταν ο μοναδικός υποψήφιος, άρα η όλη διαδικασία ήταν περισσότερο μια επίδειξη δύναμης του ίδιου και της (θεωρούμενης) ανανεωτικής πτέρυγας του κόμματός του, παρά κανονικές εκλογές.

Περιέργως αυτή την τακτική υιοθέτησε και η ΝΔ το 2009 σε κανονικές εκλογές, όταν την προεδρία διεκδικούσαν 4 (αρχικώς) υποψήφιοι. Ο Σαμαράς εξελέγη από τη "βάση" μετά από αλλαγή του καταστατικού και με επιχείρημα το "άνοιγμα" του κόμματος στην κοινωνία. Γιατί; Ήταν κλειστό προηγουμένως; Θεωρούμε αντιδημοκρατικό ένα κόμμα που δεν δίνει το δικαίωμα ψήφου σε όποιον ενεγράφη προ ενός λεπτού; Εάν δεν συνέβαινε αυτό, πρόεδρος θα έβγαινε η Ντόρα Μπακογιάννη. Θα ήταν διαφορετική, όχι μόνο η πορεία της ΝΔ, αλλά και της χώρας, καθώς ο Σαμαράς ήταν ο κατασκευαστής του "αντιμνημονίου", θέση που διατήρησε μέχρι το 2011, "διδάσκοντας" στους παραλοϊσμένους από τη χρεοκοπία Έλληνες, την αντιστροφή της σχέσης αιτίου – αιτιατού: δεν έφερε η χρεοκοπία το μνημόνιο, αλλά το μνημόνιο τη χρεοκοπία! Μάλιστα, τον Μάιο του 2010, με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, διέγραψε την Μπακογιάννη όταν ψήφισε υπέρ της δανειακής σύμβασης και των μέτρων οικονομικής προσαρμογής που τη συνόδευαν. Τον Ιούνιο του 2011 διέγραψε και την αείμνηστη Έλσα Παπαδημητρίου όταν υπερψήφισε το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Προσαρμογής. Κι όταν, αναγκασμένος από την πραγματικότητα, εγκατέλειψε την αντιμνημονιακή γελοιότητα και έκανε στροφή 180ο, ο Τσίπρας βρήκε έτοιμο λαϊκιστικό concept και αφιονισμένο αντιμνημονιακό κοινό. Ήταν θέμα χρόνου να πάρει την εξουσία, με τις γνωστές συνέπειες. Ποια θα ήταν η εξέλιξη της ιστορίας, αν το 2009, στις εσωκομματικές εκλογές της ΝΔ δεν ψήφιζε ο κάθε "είδα φως και μπήκα";

Θα περίμενε κανένας, η σημερινή ΝΔ να έχει διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος και να αποκλείει "αλεξιπτωτιστές" από την εσωκομματική εκλογική διαδικασία. Κι όμως! Σύμφωνα με το σημερινό, νέο καταστατικό, δικαίωμα εκλέγειν έχει ένα μέλος με μόλις 15 μέρες κομματική θητεία. Δεδομένου ότι μεταξύ της παραίτησης ενός προέδρου και της εκλογής νέου, το διάστημα που περνάει είναι αρκετά μεγαλύτερο, ουσιαστικά και το σημερινό καταστατικό δεν διαφέρει από αυτό του 2009: δίνει το δικαίωμα ψήφου σε ανθρώπους που ενεγράφησαν ως μέλη μόνο και μόνο για να ψηφίσουν για αρχηγό.

Το ουσιαστικό, λοιπόν, ερώτημα είναι: πώς κόμματα με τόσο ευτελείς και ανεύθυνες εσωκομματικές αρχές μπορούν να μεταγγίσουν σοβαρότητα και υπευθυνότητα στην κοινωνία; Όταν δεν προστατεύουν τον ίδιο τους τον οργανισμό, πώς μπορούν να προστατεύσουν τη χώρα από διάβρωση και άλωση μέσω της εκλογικής διαδικασίας; Όταν αποδέχονται ως εκλογείς για τον πρόεδρό τους, τόσο πρόσφατους "συντρόφους", γιατί να μην αποδεχθούν ως εκλογείς για την κυβέρνηση της χώρας, ανθρώπους από κάθε γωνιά της γης, ακόμα κι από έθνη απροκάλυπτα εχθρικά απέναντί μας, που συμπλήρωσαν απλώς 5 χρόνια διαμονής επί ελληνικού εδάφους; (Θα προσέθετα και το: πώς χρεοκοπημένα κόμματα, των οποίων το πρωτογενές χρέος – χωρίς τους τόκους - αυξάνεται κάθε χρόνο, μπορούν να ανατάξουν την Οικονομία μας, αλλά σήμερα περιορίζομαι σε εκλογικά θέματα.)

Το πρόβλημα του ακατάλληλου εκλογικού συστήματος διογκώνεται στις εθνικές και στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Το υπάρχον πλαίσιο δημιουργεί πόλωση και φανατισμό που δηλητηριάζουν το σύνολο της κοινωνίας, μετατρέπουν τους πολίτες σε πελάτες και τορπιλίζουν εις το διηνεκές κάθε προσπάθεια εθνικής ενότητας. Βεβαίως, οι μπαμπούλες του δικομματισμού το υπερασπίζονται, παρουσιάζοντας ως αντιφατικά δύο ζητούμενα, την αντιπροσωπευτικότητα και την κυβερνησιμότητα, ενώ δεν είναι. Κάλλιστα μπορούν να συνυπάρχουν και μάλιστα η αντιπροσωπευτικότητα να ενισχύει την κυβερνησιμότητα. Όμως χρειάζεται μεταρρύθμιση όλης της εκλογικής φιλοσοφίας που εδώ και χιλιάδες χρόνια έχει ως βασικό δομικό υλικό τις κομματικές παρατάξεις και ως κυρίαρχη εκλογική μεθοδολογία την έως εσχάτων σύγκρουσή τους. Σήμερα, με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας και του διαδικτύου, θα μπορούσε να εφαρμοστεί μια μορφή άμεσης δημοκρατίας, με κόμματα διαφορετικού χαρακτήρα ή και εντελώς χωρίς κόμματα, που θα άλλαζε την ποιότητα ολόκληρης της Πολιτείας μας. Ένα παρόμοιο σύστημα έχουν οι Ελβετοί, και έχει καταστήσει τη Δημοκρατία τους τη σταθερότερη και ταυτόχρονα την αντιπροσωπευτικότερη στον κόσμο. Σε επόμενο άρθρο θα αναλύσω το γιατί το εκλογικό σύστημα που χρησιμοποιούμε οδηγεί νομοτελειακά σε ευτελισμό της πολιτικής, σε "ανάδειξη" πολιτικών όλο και χαμηλότερου επιπέδου και συνακόλουθα σε εθνική παρακμή, και πώς θα μπορούσε αυτό να αλλάξει.

Σήμερα θα περιοριστώ στο εκλογικό σύστημα που έχω προτείνει από το 2012, για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. (Βεβαίως, οι μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται στην Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι περισσότερες από τον τρόπο εκλογής, με σημαντικότερη από αυτές την απεξάρτηση της ΤΑ από την κυβερνητική πατρωνία και ως προς τις δικαιοδοσίες και ως προς τους πόρους, αλλά γι’ αυτά έχω αρθρογραφήσει αναλυτικά στη διάρκεια της θητείας μου στην Περιφέρεια Αττικής.)

Η Τοπική Αυτοδιοίκηση διαχειρίζεται θέματα της καθημερινότητας των πολιτικών. Δεν υπάρχει "αριστερή" και "δεξιά" καθαριότητα, "συντηρητική" ή "προοδευτική" επισκευή λακκούβας. Όμως τα κόμματα, ως καρκινικοί όγκοι, μόλυναν και την ΤΑ για να κυριαρχούν απόλυτα στη ζωή των πολιτών και για να την χρησιμοποιούν ως φυτώριο στελεχών τους. Ως αποτέλεσμα, η ΤΑ είναι περισσότερο διεφθαρμένη, σπάταλη και αναποτελεσματική από την κεντρική εξουσία. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει με το εξής εκλογικό σύστημα:

1. Οι δήμαρχοι/περιφερειάρχες θα εκλέγονται από κοινό ψηφοδέλτιο, στο οποίο ο πολίτης θα έχει τη δυνατότητα, αν θέλει, να "σταυρώσει" δύο υποψηφίους, ως πρώτη και δεύτερη επιλογή. Αντί για σταυρό, μπροστά από το όνομα του υποψηφίου θα μπαίνει ο αριθμός 1 ή 2. Γίνονται δύο καταμετρήσεις. Αρχικά, των αριθμών 1 και αναδεικνύονται οι δύο πρώτοι. Στη δεύτερη καταμέτρηση, προστίθενται στους δύο πρώτους, οι "σταυροί" (δηλαδή οι αριθμοί 2) που πήραν ως δεύτερη επιλογή στα ψηφοδέλτια των υπόλοιπων, από την τρίτη θέση και κάτω. Έτσι αναδεικνύεται ο νικητής από την πρώτη Κυριακή. Είναι πιθανόν, ο πρώτος της αρχικής καταμέτρησης να χάσει τελικά τις εκλογές, αν ο δεύτερος, όντας περισσότερο συναινετικός, επιλεγεί ως δεύτερη επιλογή από σημαντικά περισσότερους ψηφοφόρους των άλλων υποψηφίων. Το όφελος δεν είναι μόνο το ότι γλυτώνουμε τις δεύτερες εκλογές και το κόστος τους. Το κυριότερο είναι πως αλλάζει άρδην η στρατηγική και η συμπεριφορά των υποψηφίων, συνακόλουθα και των πολιτών. Σήμερα, ειδικά όταν κάποιοι υποψήφιοι ψαρεύουν στην ίδια δεξαμενή, ο προεκλογικός αγώνας στην ΤΑ γίνεται περισσότερο με χτυπήματα κάτω από τη μέση, τα οποία τραυματίζουν βαριά τις προσωπικές σχέσεις των υποψηφίων, καθιστώντας ιδιαίτερα δύσκολη τη μετεκλογική συνεργασία τους. Με το καινούργιο σύστημα, κάθε υποψήφιος θα προσπαθεί να είναι φιλικός προς τους άλλους υποψηφίους και συμπαθής στους ψηφοφόρους τους ώστε να τον προτιμήσουν ως δεύτερη επιλογή. Τα κόμματα, επίσης, όσο ακόμα έχουν αυτό το "χούι" (ελπίζω κάποια στιγμή να το κόψουν) θα μπορούν να εκφράζουν την υποστήριξή τους σε περισσότερους από έναν υποψηφίους, χωρίς κάποιος να χαρακτηρίζεται "αντάρτης". Και η προτίμηση του πολίτη θα αποτυπώνεται πιστότερα. Δεν θα αντιμετωπίζει προβλήματα του τύπου: θέλω να ψηφίσω τον Χ για σύμβουλο, αλλά κατεβαίνει με τον Ψ για δήμαρχο που "πήρε χρίσμα" από το Ζ κόμμα, που δεν το συμπαθώ. Ή, θέλω να ψηφίσω τους Α και Β για συμβούλους αλλά είναι σε διαφορετικούς συνδυασμούς. Ή, το χειρότερο: με εκφράζει ο Α υποψήφιος, όμως, επειδή δεν στηρίζεται από μεγάλο κόμμα, αν τον ψηφίσω μπορεί να βγει ο Γ, που απεχθάνομαι πολύ. Ας ψηφίσω τον Β, που απεχθάνομαι λιγότερο.

2. Oι σύμβουλοι θα εκλέγονται από ενιαίο ψηφοδέλτιο, στο οποίο, αν θέλουν, μπορούν να δηλώσουν είτε τον υποψήφιο δήμαρχο/περιφερειάρχη στον οποίον πρόσκεινται, είτε να κατέβουν ως ανεξάρτητοι. Δηλαδή το ψηφοδέλτιο θα έχει τρεις κάθετες στήλες, και οριζόντιες, όσες οι υποψήφιοι. (Ναι, θα προκύψουν "μακρυνάρια" ψηφοδέλτια. Και λοιπόν;) Στο πρώτο "κελί" θα μπαίνει ο σταυρός, χωρίς σειρά επιλογής. Στο δεύτερο, θα είναι το όνομα του υποψηφίου συμβούλου, και στο τρίτο, είτε το επώνυμο ενός υποψηφίου δημάρχου είτε η λέξη "ανεξάρτητος". Έτσι, θα διευκολυνθούν να συμμετάσχουν στα κοινά, σοβαροί άνθρωποι της τοπικής κοινωνίας, που βγάζουν σπυριά στην ιδέα ότι πρέπει να ενταχθούν σώνει και καλά σε κάποια παράταξη, με αντιπάλους φίλους συμπολίτες τους, που ανήκουν σε άλλη παράταξη, και ότι αυτές οι παρατάξεις το πιθανότερο είναι να "καπελωθούν" από κόμματα, προσδίδοντας κομματική ιδιότητα εμμέσως και στους ίδιους, παρότι δεν έχουν. Επιστήμονες και επαγγελματίες με έντονη δραστηριότητα στην τοπική κοινωνία, ευρείας αποδοχής, και με υπερκομματικό ακροατήριο, δηλαδή αυτοί που θα θέλαμε να συμμετέχουν στην αυτοδιοίκηση, με το ισχύον σύστημα ουσιαστικά αποτρέπονται. Με αυτό που προτείνω, ενθαρρύνονται.

3. Για να αποκλειστούν γραφικοί, θα πρέπει, για να ανακηρυχθεί κάποιος υποψήφιος δήμαρχος, να έχει συγκεντρώσει τις υπογραφές του 0,5% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους πολιτών. Σε μία πόλη δηλαδή 50.000 ψηφοφόρων, να τον προτείνουν ως δήμαρχο οι 250. Ο σύμβουλος θα πρέπει να έχει συγκεντρώσει το 0,1%. Για την Περιφέρεια τα ποσοστά μπορεί να είναι μικρότερα ή ο απόλυτος αριθμός φιξαρισμένος π.χ. 500 υπογραφές για τον περιφερειάρχη και 70 για τον σύμβουλο.

Έτσι, στο Δημοτικό/Περιφερειακό Συμβούλιο που θα προκύψει, ο αιρετός άρχων θα έχει προκύψει με συναινετικές διαδικασίες, έξω από το κομματικό μαντρί, και θα πρέπει να συνεργαστεί με εκλεγμένες προσωπικότητες της τοπικής κοινωνίας που δεν θα κάνουν αντιπολίτευση για την αντιπολίτευση αλλά και δεν θα κάνουν τα στραβά μάτια σε ρουσφέτια ή σε απευθείας αναθέσεις σε ημέτερους. Δεν είναι αυτό το υλικό καλύτερο από τους "στρατευμένους" που προσπαθούν να επεκτείνουν την τοξικότητα της κεντρικής πολιτικής σκηνής στην ΤΑ και ισχυρίζονται ότι "αλλιώς μαζεύουν τα σκουπίδια οι μνημονιακοί και αλλιώς οι αντιμνημονιακοί";

Όμως, κανένα εκλογικό σύστημα δεν αγγίζει ένα άλλο θέμα, κεφαλαιώδους σημασίας: την επάρκεια των υποψηφίων για τη θέση που διεκδικούν. Μία από τις μεγαλύτερες διαστροφές της Δημοκρατίας είναι ότι όλοι κάνουν για όλα. Αναφέρομαι όχι στον "ιδεολογικό" προσανατολισμό των υποψηφίων, αλλά αυστηρά στη διοικητική τους ικανότητα. Το ισχύον, μολονότι ανόητο, επιχείρημα είναι ότι ο ψηφοφόρος θα κρίνει. Με ποια κριτήρια, όταν τους περισσότερους υποψηφίους οι εκλογείς δεν τους γνωρίζουν ούτε κατ’ όνομα; Αλλά και να τους ήξεραν προσωπικά, πώς θα κρίνουν την επάρκειά τους για τον πολιτικό τους ρόλο; Κάποιος μπορεί να είναι π.χ. εξαιρετικός γιατρός, φιλάνθρωπος και πολύ αγαπητός στους πολίτες. Δεν σημαίνει ότι μπορεί να γίνει και καλός δήμαρχος. Οι γνώσεις του για τα πολλά και σύνθετα θέματα, εκτός της επιστήμης του, που θα κληθεί να αντιμετωπίσει και, κυρίως, οι διοικητικές του ικανότητες (και μάλιστα στο νεοελληνικό διοικητικό ναρκοπέδιο) είναι μια εντελώς διαφορετική υπόθεση. Με κάποιον τρόπο πρέπει να αποδείξει ότι τις διαθέτει. Δεν θα μάθει "στου κασίδη το κεφάλι". Πολλώ δε μάλλον, κάποιος υποψήφιος που υπήρξε παιδιόθεν ανεπάγγελτος, αλλά προστατευμένος από τους μηχανισμούς της εξουσίας. Ένα σχετικό άρθρο (Πόσα κοτόπουλα σφάζεις την ώρα;), που λειτουργεί και ως κουίζ για υποψηφίους και ψηφοφόρους, έγραψα εδώ το 2014, όταν συμμετείχα για πρώτη φορά σε αυτοδιοικητικές εκλογές. Διαβάστε το, δυστυχώς παραμένει επίκαιρο.

Το ίδιο ισχύει και για τις εθνικές εκλογές. Είναι απαράδεκτο να ψηφίζουμε με βάση τις προθέσεις κάποιου, όπως μας τις παρουσιάζει εντελώς επιγραμματικά και αόριστα, ούτε καν ο ίδιος αλλά το επικοινωνιακό του επιτελείο. Θα δεχόσουν να σε εγχειρίσει κάποιος που δεν έχει πιάσει ποτέ στα χέρια του νυστέρι, αλλά διαφημίζεται ως εξπέρ, με τοποθετήσεις του τύπου: "go back ανεύρυσμα, εγώ θα σε καταργήσω με μια τομή, ένα ράμμα;" Ή κάποιος άλλος, εξίσου "πεπειραμένος" με τον πρώτο, που απλώς έτυχε να γεννηθεί σε οικογένεια μεγαλογιατρών; Θεωρείς ότι η μετατροπή του χρεοκοπημένου Οθωμανοσοβιετιστάν της παρακμής μας σε ένα σύγχρονο, σοβαρό, παραγωγικό, αξιοκρατικό κράτος είναι ευκολότερο εγχείρημα από μια χειρουργική επέμβαση;

Ο αντίλογος, διατυπωμένος από τα ακαδημαϊκά παπαγαλάκια του συστήματος, επικεντρώνεται στο με ποια κριτήρια κάποιοι θα αποκλείονται και ποιος θα ορίσει αυτά τα κριτήρια. Ας συμφωνήσουμε στο ότι είναι αναγκαίο να υπάρχουν κριτήρια και τον μηχανισμό είναι εύκολο να τον βρούμε. Το ουσιαστικό πρόβλημα σ΄ αυτή τη μεταρρύθμιση της Δημοκρατίας είναι ότι πρέπει να ξεκινήσει από ψηλά. Όμως κανένα σύστημα εξουσίας δεν θα αποφασίσει ποτέ αυτοβούλως, χωρίς τεράστια λαϊκή πίεση, να περιστείλει τις εξουσίες του, υιοθετώντας έναν μηχανισμό αξιολόγησης των πολιτικών, και πριν και μετά την εκλογή, στον οποίο η λαϊκή ετυμηγορία δεν θα είναι κολυμπήθρα του Σιλωάμ για κάθε ανίκανο, ανεύθυνο και διεφθαρμένο.

Συνηθίζουμε να κατηγορούμε – και καλά κάνουμε – τους επαγγελματίες πολιτικούς, έχοντας κατά νου όσους βρήκαν στην πολιτική ένα καταφύγιο βιοπορισμού, ανίκανοι όντες για οτιδήποτε άλλο. Όμως, η πολιτική, ακόμα και σε αυτοδιοικητικό επίπεδο, είναι ένα πολύ απαιτητικό επάγγελμα, που θα έπρεπε να το αναλαμβάνουν επαγγελματίες managers, άνθρωποι που θα έχουν περάσει από σαράντα κύματα εκπαίδευσης και εξετάσεων, έχοντας αποδείξει περίτρανα ότι διαθέτουν μια σειρά από ικανότητες, ανάμεσα στις οποίες οι γνώσεις, η ευφυΐα, η αντίληψη, η κρίση, η προβλεπτικότητα, το ήθος, η δημιουργικότητα, η σύνθεση και φυσικά, το διοικείν, θα είχαν πρωτεύοντα ρόλο.

Μέχρι να το πετύχουμε αυτό, ας σκεφτούμε πόσο υγιέστερη θα ήταν η αυτοδιοικητική ζωή εάν ίσχυε έστω το εκλογικό σύστημα που προτείνω. Χάρηκα που την διπλή, ταξινομική ψήφο, την ηλεκτρονική ψηφοφορία, και το ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στους δύο βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, που έχει μαλλιάσει η γλώσσα μου να τα υποστηρίζω από το 2012, τα υιοθέτησε ο Υπουργός Εσωτερικών στις προτάσεις του στην ΚΕΔΕ. Λυπήθηκα όμως που δεν τόλμησε να προχωρήσει στην ουσιαστική ρήξη με την φατριοκρατία και να προτείνει την εκλογή δημάρχων και συμβούλων όχι από παραταξιακά αλλά από ανεξάρτητα ψηφοδέλτια. Και λυπήθηκα ακόμα περισσότερο που εξήγγειλε ακόμα μία woke διαστροφή, μετά την ποσόστωση των γυναικών: την ποσόστωση για υποψηφίους κάτω των 30 ετών. Άντε να βάλουμε και ποσόστωση για παχύσαρκους, ΑμεΑ, ΛΟΑΤΚΙ, Ρομά, απεξαρτημένους, αποφυλακισμένους, μουσλίμ, άνεργους, για να φτιάξουμε το τέλεια αντιπροσωπευτικό δημοκρατικό ψηφοδέλτιο όπως το ονειρεύεται η παράνοια του δικαιωματισμού.

Το μέγα πρόβλημα της Δημοκρατίας σήμερα είναι η τεράστια απόσταση ανάμεσα στα εξαιρετικά πολύπλοκα ζητήματα της δημόσιας ζωής και στην εγκληματική απλοϊκότητα που διέπει τους απαρχαιωμένους μηχανισμούς με τους οποίους προσπαθούμε να τα διαχειριστούμε. Θεοποιήσαμε ένα μοντέλο διοίκησης, που έφτιαξαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι, για τις ανάγκες και τα μεγέθη της εποχής τους, και επιμένουμε να το χρησιμοποιούμε σχεδόν δυόμισυ χιλιάδες χρόνια μετά, παρά την κραυγαλέα ακαταλληλότητα και τις βαρύτατες παρενέργειές του. Πρέπει να αλλάξουμε τεχνολογική πλατφόρμα. Φαντάζεστε στην εποχή των δορυφόρων να επιμέναμε στην επικοινωνία με ταχυδρομικά περιστέρια και να προσπαθούσαμε να την βελτιώσουμε εκπαιδεύοντάς τα να πετούν πιο γρήγορα; Όσοι διεκδικούν από τους πολίτες την εντολή να αναλάβουν τις τύχες τους στα χέρια τους, οφείλουν να καταθέτουν στην κρίση των πολιτών κάτι περισσότερο από χαμόγελα, οικογενειακές φωτογραφίες και αόριστα slogans, ακριβώς όπως ένας αρχιτέκτονας καταθέτει σε έναν διαγωνισμό σχέδια, κόστος, χρονοδιάγραμμα, για να αναλάβει το έργο. Και από κάποιου είδους εξετάσεις θα έπρεπε να περνάνε, ανεξαρτήτως, ξαναλέω, από τον πολιτικό τους προσανατολισμό. Ας αρχίσουμε να αποδεχόμαστε την αναγκαιότητα αυτού του πράγματος, και τρόποι, συνεπικουρούσης της τεχνολογίας, υπάρχουν πολλοί. Θα επανέλθω στο θέμα, σύντομα.

*Ο Θάνος Τζήμερος είναι επιχειρηματίας, πρώην πρόεδρος της "Δημιουργίας Ξανά"

Πηγή: https://www.capital.gr