Ο ΓΑΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ!

Γιώργος Τόλιας, Θεολόγος

Στο άρθρο της , στους New York Times, με τίτλο “The happy marriage is the me marriage” (η ο ευτυχισμένος γάμος είναι ο γάμος που έχει κέντρο εμένα), η δημοσιογράφος Tera Parker Pope, επηρεασμένη από πανεπιστημιακές έρευνες, περιγράφει πολύ εύστοχα την μετατόπιση της έννοιας του γάμου που συμβαίνει στην εποχή μας, σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες.
Υποστηρίζει ότι η μοντέρνα κατανόηση του γάμου προσπερνά την παραδοσιακή αντίληψη της ένωσης δύο ανθρώπων, με σκοπό την δημιουργία και την προστασία της οικογένειας, και δίνει την θέση της σε μια εντελώς διαφορετική αντίληψη που βλέπει τον γάμο ως μια σεξουαλική συμφωνία που αφορά την ικανοποίηση των συμβαλλόμενων μελών. Με άλλα λόγια κάποτε ο γάμος αναζητούσε, ακόμη και με ανορθόδοξους τρόπους, την υποταγή του ατομικού “εγώ” στο συλλογικό “εμείς” . Στην εποχή μας, όμως, επιτυχημένοι γάμοι είναι αυτοί που φέρνουν ικανοποίηση στο άτομο, εκπληρώνοντας τα όνειρα του και τις επιθυμίες του. Για αιώνες ο γάμος φαινόταν ένας οικονομικός και κοινωνικός θεσμός στον οποίο οι συναισθηματικές ανάγκες του ατόμου ήταν σε δεύτερη προτεραιότητα και σημασία προκειμένου να αναζητηθεί το συμφέρον του γάμου.

Στην μοντέρνα αντίληψη όμως, όλοι οι άνθρωποι ψάχνουν για συντρόφους που θα μεταμορφώσουν την ζωή τους, κάνοντας την περισσότερο ενδιαφέρουσα και επιτυχημένη. Αυτή η μετατόπιση του περιεχομένου του θεσμού του γάμου αποτελεί την επιτομή της σύγχρονης σκέψης και βασικό επιχείρημα για τους περισσότερους ανθρώπους που επιλέγουν να ενωθούν με τα δεσμά του γάμου (Ετεροφυλόφιλοι και Ομοφυλόφιλοι). Η εκπλήρωση των ατομικών αναγκών και επιδιώξεων είναι ο σημαντικότερος λόγος που θα ενώσει δύο ανθρώπους και η επαρκής αιτία που θα τους χωρίσει και θα διασπάσει ένα γάμο.

Αντίθετα, στην Χριστιανική κατανόηση η ευτυχία του άλλου και το συλλογικό συμφέρον προηγείται του ατομικού. Η θυσία αποτελεί ύψιστη αξία και το έτερον ήμισυ, εκ φύσεως δεν μπορεί να αποτελέσει το μέσον για την επίτευξη των ατομικών στόχων και την ικανοποίηση της ανάγκης για καθιέρωση της σεξουαλικής ταυτότητας. 

Ο στόχος μας στο υπόλοιπο της ομιλίας είναι να επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε δύο από τα βασικότερα χαρακτηριστικά για τον θεσμό του Γάμου που αναδεικνύονται μέσα από την Αγία Γραφή. Το πρώτο χαρακτηριστικό αφορά τον ετεροκεντρικό χαρακτήρα του Γάμου και το δεύτερο την συμπληρωματική λειτουργία του Γάμου. Ας ξεκινήσουμε όμως με τον χαρακτήρα του Γάμου.

Γάμος: ο χαρακτήρας της ετεροκεντρικότητας

Στο πρώτο βιβλίο της Αγίας Γραφής , στο δεύτερο κεφάλαιο διαβάζουμε:

Γι’ αυτόν το λόγο θα εγκαταλείπει ο άντρας τον πατέρα του και τη μητέρα του και θα ενώνεται με τη γυναίκα του· θα γίνονται ένας άνθρωπος.

Γεν 2:24

Στα εδάφια αυτά έχουμε την πράξη του άντρα να αφήσει τους γονείς του και την απόφαση να προσκολληθεί στην γυναίκα του. Ο Θεός εμφανίζεται να είναι ο δημιουργός και ο μάρτυρας του πρώτου γάμου. Το σκηνικό που περιγράφεται στα εδάφια αποκαλύπτει ότι στην ένωση μεταξύ του άντρα και της γυναίκας υπάρχει χαρακτήρας διαθήκης. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της διαθηκικής ένωσης είναι το στοιχείο της αφοσίωσης και της δέσμευσης στον απόλυτο βαθμό προς τον/την σύντροφο.

Οι δύο που γίνονται μια σάρκα.

Ο ετεροκεντρικός χαρακτήρας της διαθηκικής ένωσης είναι πολύ διαφορετικός σε σύγκριση με τις σχέσεις καταναλωτικού χαρακτήρα στις οποίες διεξάγονται συναλλαγές με όρους. Για παράδειγμα η σχέση που αναπτύσσεται με τον προμηθευτή ενός προϊόντος είναι βασισμένη στην παραγωγή του προϊόντος που παράγει και σταματάει την στιγμή του τέλους της παραγωγής του συγκεκριμένου προϊόντος. Αντίθετα όμως με τις σχέσεις καταναλωτικού χαρακτήρα, οι σχέσεις που έχουν διαθηκικό χαρακτήρα δεν βασίζονται στο είδος της συναλλαγής μεταξύ των συμβαλλόμενων μελών. 

Οι υποσχέσεις του γάμου τελούνται στο έδαφος μιας απόφασης που γίνεται στο παρόν και δεν λαμβάνει υπόψιν μελλοντικές συνθήκες και συναισθήματα. Γάμος τελικά, δεν είναι το να πεις σε κάποιον ότι τον αγαπάς και ότι αισθάνεσαι όμορφα για αυτόν αλλά ότι υπόσχεσαι πιστότητα σε εκείνον/εκείνη ανεξάρτητα από τα συναισθήματα που θα έχεις στο μέλλον.

Βασική επιδίωξη αποτελεί η ευτυχία του “άλλου” προσώπου και αυτή συντελείται μέσα σε ένα περιβάλλον δέσμευσης και αφοσίωσης. Το “έτερον ήμισυ” συνεπώς δεν είναι σε καμία περίπτωση ένα είδους μέσου για την προσωπική ευτυχία.

Στο πλαίσιο της συζυγικής ένωσης υπάρχει η πρόκληση για παράδοση της επιδίωξης της ατομικής ευτυχίας αφού πιο σημαντική αξία από την προσωπική ευτυχία είναι η σχέση και ο γάμος. Η πρόκληση συνεπώς, μέσα στο πλαίσιο του γάμου, είναι να καλλιεργηθεί δια της θυσίας ένας ετεροκεντρικός χαρακτήρας.

Η Αγία γραφή, βέβαια, μας ενημερώνει και για την φύση της λειτουργίας του γάμου που συντελείται πάνω στην αρχή της συμπληρωματικότητας.

Γάμος: Η γιορτή της συμπληρωματικότητας

Στο βιβλίο της Γένεσης, στο πρώτο κεφάλαιο, επίσης εντοπίζουμε την πρώτη αναφορά του άντρα και της γυναίκας που συνδέεται με την πρώτη αναφορά στην έννοια της ανθρωπότητας. Διαβάζουμε στο εδάφιο της Γένεσης 1:27:

Δημιούργησε, λοιπόν, ο Θεός τον άνθρωπο σύμφωνα με τη δική του την εικόνα, «κατ’ εικόνα Θεού» τον δημιούργησε, τους δημιούργησε άντρα και γυναίκα.

Αυτό σημαίνει ότι η αρσενικότητα και η θηλυκότητα δεν είναι τυχαία ως προς τον ορισμό της ανθρωπότητας αλλά αντίθετα αποτελεί θεμελιακή ταυτότητα. Ο Θεός δεν μας δημιουργεί σε μια ουδέτερη κατάσταση γένους για να μας διαφοροποιήσει αργότερα αλλά αντίθετα από την αρχή είμαστε άντρας και γυναίκα.

Στο πρώτο κεφάλαιο της γένεσης εντοπίζουμε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές της Αγίας Γραφής. Η ιστορία του κόσμου αρχίζει στο πρώτο κεφάλαιο της Γένεσης και τελειώνει στο τελευταίο βιβλίο της Αγίας Γραφής, την Αποκάλυψη, με την συνάντηση του ουρανού και της γης. 

Από την αρχή διαβάζουμε ότι ο Θεός στην δημιουργία, ένωσε ανόμοια πράγματα όπως τον ουρανό και την γη, την θάλασσα με την ξηρά, τα φυτά και τα ζώα προκειμένου να συσταθεί ένα είδος αλληλοσυμπληρωματικής συνεργασίας που θα συντελούσε στην ολοκληρωμένη λειτουργία της δημιουργίας. Η ίδια αρχή φαίνεται να εδραιώνεται στο δεύτερο κεφάλαιο της Γένεσης όπου ο άντρας και η γυναίκα εργάζονται συμπληρωματικά στα πλαίσια του γάμου και αντικατοπτρίζουν με αυτό τον τρόπο την δόξα του Θεού.

Από την αρχή της ιστορίας της ανθρωπότητας λοιπόν ο Θεός ευλογεί την ένωση ενός άντρα με μια γυναίκα και αυτό είναι κάτι που επιβεβαιώνεται και στην Καινή Διαθήκη. Όπου ο Χριστός έρχεται να ελευθερώσει τους ρόλους του άντρα και της γυναίκας από διαστρεβλωμένες αντιλήψεις που επικράτησαν την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης. Καθώς παρακολουθούμε την διδασκαλία του Χριστού για τον άντρα και την γυναίκα στην καινή διαθήκη, συνειδητοποιούμε ότι συντελείται μια αναδημιουργική πράξη επαναφοράς της αρχικής πρόθεσης του Θεού να ενώσει έναν άντρα με μια γυναίκα και να αξιοποιήσει τις συμπληρωματικές τους ικανότητες.

Η γιορτή αυτής της συμπληρωματικότητας εκφράζεται με πολλούς τρόπους στην Αγία Γραφή, ένας εκ των οποίων φανερώνεται από τα πρώτα εδάφια του βιβλίου της Γένεσης στο οποίο υπάρχει η ευλογία που σχετίζεται με την απόκτηση απογόνων.

Τους ευλόγησε και τους είπε: “Να κάνετε πολλά παιδιά, ώστε να πολλαπλασιαστείτε, να γεμίσετε τη γη και να κυριαρχήσετε σ’ αυτήν.” Και σε αυτό το σημείο, γίνεται σαφές ότι το όμορφο δώρο της νέας ζωής είναι κάτι που μπορεί να το φέρουν εις πέρας ένας άντρας και μια γυναίκα μαζί. Κανένα από τα δύο γένη / φύλα δεν έχει όλα τα επαρκή χαρακτηριστικά για να φέρει ζωή από μόνο του. Τα φυσικά χαρακτηριστικά του άντρα και της γυναίκας, όπως και οι δυνάμεις τους αποτελούν το αναγκαίο περιβάλλον μέσα στο οποίο τα παιδιά έρχονται σε επαφή με την έννοια άνθρωπος στο σύνολο της.

Η Αγία Γραφή συνεπώς είναι πολύ ξεκάθαρη σχετικά με τον χαρακτήρα του θεσμού του γάμου αλλά επίσης και αναφορικά με τον τρόπο λειτουργίας του!

Ευαγγέλιο: Η αλήθεια που αλλάζει εμάς!

Ποια θα πρέπει όμως να είναι η σχέση μας με ανθρώπους που ενδεχομένως να διαφωνούμε για το ζήτημα του θεσμού του γάμου; Νομίζω ότι η ζωή του Χριστού απαντά κατάλληλα σε αυτό το ερώτημα και ταυτόχρονα αποτελεί την πηγή έμπνευσης για τους Χριστιανούς.

Στο ευαγγέλιο παρατηρούμε ότι ο Χριστός ποτέ δεν ειρωνεύτηκε, προσέβαλε η ντράπηκε την συναναστροφή με κάποιον άνθρωπο του οποίου η σεξουαλική ηθική δεν ήταν σύμφωνη με τα δική Του οπτική.

Στο ευαγγέλιο σύμφωνα με τον Ιωάννη 8 για παράδειγμα βλέπουμε οτι κάλεσε την γυναίκα να αναθεωρήσει την σεξουαλική της ηθική αφού πρώτα την διαβεβαίωσε για την αποδοχή Του!

Διαβάζουμε στα εδάφια του Ευαγγελίου του Ιωάννη:

…έμεινε μόνος ο Ιησούς και η γυναίκα στη μέση. 10Τότε σηκώθηκε όρθιος ο Ιησούς και τη ρώτησε: «Γυναίκα, πού είναι οι κατήγοροί σου; Κανένας δε σε καταδίκασε;» 11«Κανένας, Κύριε», απάντησε εκείνη. «Ούτε εγώ σε καταδικάζω», της είπε ο Ιησούς· «πήγαινε, κι από ’δω και πέρα μην αμαρτάνεις πια»

Δυστυχώς, εμείς οι Χριστιανοί στις ημέρες μας, τείνουμε πολλές φορές να αντιστρέφουμε την σειρά της ακόλουθης πρότασης:

«Ούτε εγώ σε καταδικάζω», «πήγαινε, κι από ’δω και πέρα μην αμαρτάνεις πια»

Απαιτούμε την αλλαγή άλλων ανθρώπων πριν τους αποδεχτούμε και αυτή η συμπεριφορά προκαλεί την απαξίωση του Χριστιανικού μηνύματος.

Τι σημαίνει όμως για τους χριστιανούς να αποδεχτούν αυτούς με τους οποίους ενδεχομένως να διαφωνούν;

Σημαίνει ότι είμαστε στηριγμένοι στις πεποιθήσεις μας αλλά ταυτόχρονα υπηρετούμε ακόμη και όλους όσοι έχουν διαφορετική άποψη από την δική μας.

Σημαίνει ότι αυτό για το οποίο θα πρέπει να χαρακτηρίζονται οι χριστιανοί δεν είναι από την ικανότητα να “βάζουν στην θέση τους” τους ανθρώπους με τους οποίους διαφωνούν αλλά από την επιθυμία να “μπουν στην θέση” ακόμη και των ανθρώπων με τους οποίους διαφωνούν!

Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να το συνειδητοποιήσουμε καθώς τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν οι φωνές των εκπροσώπων της ομοφυλοφιλικής κοινότητας που υποστηρίζουν οτι αντιλαμβάνονται την παρουσία της Εκκλησίας μόνο τις στιγμές που εξαπολύει κατηγορίες εναντίον τους.

Προσευχή μας ας είναι η παρουσία των Χριστιανών πρωτίστως να ταυτίζεται με την αποδοχή των ανθρώπων που έχουν αντίθετη άποψη και με την διεξαγωγή ενός διαλόγου που ακούει με προσοχή την αντίθετη άποψη και μετά τοποθετείται!

Πηγή:http://imagodei.gr