Σκέψη: Από τη μια μεριά έχουμε τη σκέψη εκείνη για την καθημερινότητά μας, τη δουλειά μας, και που πρέπει να χρησιμοποιείται με φροντίδα, με λογική και σύνεση και από την άλλη εκείνη τη σκέψη που δεν έχει καμιά απολύτως σκοπιμότητα.
Αν δεν ξέρουμε αυτά τα δύο περί σκέψης, δεν μπορούμε να καταλάβουμε κάτι πολύ πιο βαθύ από αυτό που μπορεί να αγγίξει η σκέψη. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να καταλάβουμε όλη την πολύπλοκη δομή του τι είναι σκέψη, πώς η σκέψη βάζει όρους σε όλες μας τις πράξεις. Και με το να καταλάβουμε όλα αυτά, ίσως συναντήσουμε κάτι που η σκέψη δεν έχει ποτέ ανακαλύψει, κάτι στο οποίο η σκέψη δεν μπορεί να ανοίξει την πόρτα .
Γιατί η σκέψη έχει γίνει τόσο σημαντική στη ζωή μας – σαν σκέψη εννοώντας τις ιδέες, τις αντιδράσεις, τις συσσωρευμένες αναμνήσεις μέσα στα εγκεφαλικά κύτταρα. Ίσως πολλοί από σας ούτε καν έχετε κάνει μια τέτοια ερώτηση ποτέ, ή κι αν την έχετε κάνει, θα είπατε «είναι πολύ μικρής σημασίας – αυτό που είναι σημαντικό είναι το συναίσθημα». Αλλά δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορεί κανείς να ξεχωρίσει αυτά τα δύο. Αν η σκέψη δεν δώσει συνέχεια στο συναίσθημα, πεθαίνει πολύ γρήγορα. Γιατί, λοιπόν, στην καθημερινή ζωή μας, τη μονότονη, βαρετή και φοβισμένη ζωή μας, έχει πάρει η σκέψη τόσο υπέρμετρη σημασία; Ρωτήστε τον εαυτό σας, όπως ρωτάω κι εγώ τον εαυτό μου – γιατί κάποιος είναι σκλάβος της σκέψης; - της πονηρής, της έξυπνης σκέψης που μπορεί να οργανώνει, που μπορεί και κινεί τόσα πράγματα, που έχει επινοήσει τόσα πολλά, που έχει προξενήσει τόσους πολλούς πολέμους, που έχει δημιουργήσει τόσο πολύ φόβο, τόσο πολύ άγχος, που πάντα φτιάχνει εικόνες και κυνηγάει την ίδια της την ουρά – η σκέψη που έχει ικανοποιηθεί από τις απολαύσεις του χτες κι έχει δώσει συνέχεια σ’αυτές τις απολαύσεις στο παρόν και το μέλλον, η σκέψη που είναι πάντα ενεργητική, φλύαρη, κινητική, δημιουργική, αφαιρετική, αθροιστική, υποθετική.
Οι ιδέες έχουν γίνει για μας πολύ πιο σημαντικές από τις πράξεις – ιδέες που έχουν εκφραστεί τόσο έξυπνα στα βιβλία από διανοούμενους κάθε είδους. Όσο πιο πανούργες και πολυμήχανες είναι τόσο πιο πολύ τις λατρεύουμε καθώς και τα βιβλία που τις περιέχουν. Είμαστε αυτά τα βιβλία, είμαστε αυτές οι ιδέες, τόσο πολύ εξαρτιόμαστε από αυτές. Μια ζωή συζητάμε για ιδέες και ιδανικά και συνέχεια δίνουμε διαλεκτικά απόψεις. Κάθε θρησκεία έχει το δικό της δόγμα, τη δικιά της συνταγή, το δικό της οικοδόμημα για να φτάσει τους θεούς, και όταν ερευνούμε για την αρχή της σκέψης, αμφισβητούμε τη σπουδαιότητα όλου αυτού του οικοδομήματος των ιδεών. Έχουμε χωρίσει την ιδέα από την πράξη γιατί η ιδέα είναι πάντα αποτέλεσμα του παρελθόντος ενώ η πράξη είναι πάντα στο παρόν – δηλαδή το να ζεις είναι πάντα στο παρόν. Φοβόμαστε να ζήσουμε και αυτός είναι ο λόγος που το παρελθόν, οι ιδέες, έχουν γίνει τόσο σημαντικές για μας. Είναι στ’αλήθεια εκπληκτικά ενδιαφέρον να προσέξει κανείς τη διαδικασία της σκέψης, να παρακολουθήσει τον τρόπο που σκέφτεται, από πού πηγάζει η αντίδραση αυτή που ονομάζουμε σκέψη. Προφανώς από τη μνήμη. Αλλά υπάρχει αρχή στη σκέψη; Αν υπάρχει, μπορούμε να βρούμε την αρχή της – δηλαδή την αρχή της μνήμης, γιατί αν δεν είχαμε μνήμη δεν θα είχαμε καθόλου σκέψη;
Έχουμε δει πως η σκέψη διατηρεί και δίνει συνέχεια σε μια ευχαρίστηση που είχαμε χτες και πως η σκέψη επίσης συντηρεί το αντίθετο της ευχαρίστησης που είναι ο φόβος και ο πόνος, έτσι αυτός που έχει την εμπειρία που είναι αυτός που σκέφτεται, είναι η ευχαρίστηση και ο πόνος, και επίσης, είναι η οντότητα που τρέφει την ευχαρίστηση και τον πόνο. Αυτός που σκέφτεται, ξεχωρίζει την ευχαρίστηση από τον πόνο. Δεν βλέπει ότι μέσα στην ίδια την απαίτηση για ευχαρίστηση προσκαλεί τον πόνο και τον φόβο. Η σκέψη πάντα απαιτεί ευχαρίστηση στις ανθρώπινες σχέσεις και καλύπτει αυτή την ευχαρίστηση με διάφορες λέξεις, όπως αφοσοίωση, πίστη, βοήθεια, παροχή, υποστήριξη, υπηρεσία. Αναρωτιέμαι γιατί θέλουμε να υπηρετούμε. Τι σημαίνουν όλες αυτές οι λέξεις, βοηθώ, προσφέρω, υπηρετώ; Ένα λουλούδι γεμάτο ομορφιά, φως και μοναχικότητα λέει «προσφέρω, βοηθώ, υπηρετώ»; Το κάνει. Και επειδή δεν προσπαθεί να κάνει τίποτα καλύπτει όλη τη γη.
Η σκέψη είναι τόσο πονηρή, τόσο έξυπνη που παραποιεί το καθετί όπως αυτή θέλει. Η σκέψη, μέσα από την απαίτησή της για ευχαρίστηση , φέρνει τις δεσμεύσεις που κουβαλάει. Η σκέψη είναι αυτή που γεννά τη δυαδικότητα σε όλες τις σκέψεις μας. Υπάρχει βία μέσα μας που μας δίνει ευχαρίστηση, αλλά υπάρχει και η επιθυμία για ειρήνη, η επιθυμία του να’σαι καλός κι ευγενικός. Αυτό είναι που συμβαίνει συνέχεια σε όλη μας τη ζωή. Η σκέψη όχι μόνο σημιουργεί αυτή τη δυαδικότητα μέσα μας, αυτή την αντίφαση, αλλά συσσωρεύει και αμέτρητες αναμνήσεις ευχαρίστησης και πόνου, κι από αυτές τις αναμνήσεις ξαναγεννιέται. Έτσι, η σκέψη είναι το παρελθόν, η σκέψη είναι πάντα παλιά. Επειδή κάθε πρόκληση αντιμετωπίζεται με βάση το παρελθόν – ενώ η πρόκληση είναι πάντα καινούρια – η δική μας αντιμετώπιση της πρόκλησης θα είναι πάντα ολοκληρωτικά ανεπαρκής και θα δημιουργεί αντίφαση, σύγκρουση, και όλη τη μιζέρια και τη λύπη που κληρονομούμε από αυτό. Ο μικρός μας εγκέφαλος βρίσκεται σε σύγκρουση οτιδήποτε και να κάνει. Είτε τρέφει υψηλές επιδιώξεις είτε μιμείται είτε συμβιβάζεται είτε καταπνίγει, εξιδανικεύει, παίρνει ναρκωτικά για να διευρυνθεί – οτιδήποτε και να κάνει – είναι σε μια κατάσταση σύγκρουσης και θα δημιουργηθεί σύγκρουση.
Αυτοί που σκέφτονται πολύ, είναι πολύ υλιστές γιατί η σκέψη είναι κάτο το υλικό. Η σκέψη που λειτουργεί μέσα σε ένα ορισμένο πρότυπο γίνεται ύλη. Υπάρχει η ενέργεια και υπάρχει η ύλη. Αυτό είναι όλη η ζωή. Μπορεί να νομίζουμε ότι η σκέψη δεν είναι κάτι το υλικό, αλλά είναι. Η σκέψη είναι ύλη, όπως και η ιδεολογία. Όπου υπάρχει ενέργεια γίνεται ύλη. Η ύλη και η ενέργεια αλληλοσυνδέονται. Δεν μπορεί να υπάρξει το ένα χωρίς το άλλο, και όσο πιο πολύ αρμονία υπάρχει μεταξύ τους, τόσο πιο ενεργά είναι τα εγκεφαλικά κύτταρα. Η σκέψη έχει στήσει αυτό το μοντέλο της ευχαρίστησης, του πόνου, του φόβου και λειτουργεί μέσα του εδώ και χιλιάδες χρόνια και δεν μπορεί να σπάσει αυτό το μοντέλο αφού η ίδια το έχει δημιουργήσει.
Η σκέψη δεν μπορεί να δει ένα καινούριο γεγονός. Μπορεί αυτό να γίνει κατανοητό από τη σκέψη αργότερα, λεκτικά, αλλά η κατανόηση ενός καινούριου γεγονότος δεν είναι πραγματικότητα για τη σκέψη. Η σκέψη δεν μπορεί ποτέ να λύσει ένα ψυχολογικό πρόβλημα. Η σκέψη δεν είναι ποτέ καινούρια όσο έξυπνη και να’ναι, όσο πονηρή, όσο πολυμαθής, όποια και να’ναι η δομή που έχει δημιουργήσει μέσω της επιστήμης, μέσω ηλεκτρονικών εγκεφάλων, μέσω εξαναγκασμού ή ανάγκης, και άρα δεν μπορεί ποτέ να απαντήσει σε οποιοδήποτε μεγάλο και πραγματικά σημαντικό ερώτημα. Ο «παλιός» εγκέφαλος δεν μπορεί αν δώσει λύση στο τεράστιο πρόβλημα της ζωής. Η σκέψη εξαπατά, γιατί μπορεί να εφεύρει το οτιδήποτε και να βλέπει πράγματα που δεν υπάρχουν, μπορεί να μας ξεγελάσει με τα πιο εκπληκτικά κόλπα και άρα δεν μπορούμε να την εμπιστευόμαστε. Αλλά αν καταλάβεις όλη τη δομή του πώς σκέφτεσαι, γιατί σκέφτεσαι, τις λέξεις που χρησιμοποιείς, τον τρόπο συμπεριφοράς σου στην καθημερινή σου ζωή, τον τρόπο με τον οποίο μιλάς στους ανθρώπους, τον τρόπο με τον οποίο φέρεσαι στους ανθρώπους, τον τρόπο που περπατάς, τον τρόπο που τρως – αν κατανοήσεις όλα αυτά τα πράγματα τότε το μυαλό σου δεν θα σε παραπλανήσει, γιατί τότε δεν υπάρχει τίποτα να παραπλανηθεί. Ο νους τότε δεν είναι κάτι που απαιτεί, που υποδουλώνει. Γίνεται απρόσμενα σιωπηλός, ευπροσάρμοστος, ευαίσθητος, μοναχικός και σ’αυτή την κατάσταση δεν υπάρχει εξαπάτηση ή τίποτα άλλο παρόμοιο. Έχετε παρατηρήσει ποτέ ότι όταν είσαστε σε μια κατάσταση απόλυτης προσοχής, ο παρατηρητής, αυτός που σκέφτεται, το κέντρο, το «εγώ», σταματάει να υπάρχει; Σ’αυτή την κατάσταση η σκέψη αρχίζει να σβήνει μέχρι να εξαφανιστεί.
Αν κάποιος θέλει να δει κάτι πολύ καθαρά, πρέπει το μυαλό του να είναι πολύ ήρεμο, χωρίς προκατάληψη, φλυαρία, συζήτηση, εικόνες – όλα αυτά πρέπει να μπουν στην άκρη για να «δει». Και μόνο μέσα σε σιωπή είναι που μπορείτε να παρακολουθήσετε την αρχή της σκέψης – όχι όταν ψάχνετε, όταν κάνετε ερωτήσεις, περιμένοντας για μια απάντηση. Έτσι, λοιπόν, μόνο όταν είστε εντελώς σιωπηλός, όταν όλο σας το «είναι» είναι εντελώς σιωπηλό, και έχοντας αναρωτηθεί για το «ποια είναι η αρχή της σκέψης», τότε μόνο θα αρχίσετε να βλέπετε, μέσα απ’αυτή τη σιωπή, πώς παίρνει μορφή η σκέψη. Όταν υπάρχει η συνείδηση του πώς γεννιέται η σκέψη, τότε δεν υπάρχει ανάγκη να ελέγξεις τη σκέψη. Ξοδεύουμε πάρα πολύ χρόνο και πάρα πολύ ενέργεια σ’όλη τη ζωή μας, όχι μόνο στο σχολείο, προσπαθώντας να ελέγξουμε τη σκέψη μας – «Αυτή είναι κακή σκέψη, πρέπει να την απωθήσω». Υπάρχει μια συνεχής μάχη μεταξύ της μιας και της άλλης σκέψης, της μιας επιθυμίας και της άλλης, της μιας απόλαυσης που υπερισχύει όλων των άλλων. Αλλά όταν υπάρχει συνείδηση της αρχής της σκέψης, τότε δεν υπάρχουν αντιφάσεις στη σκέψη.
Όταν ακούσετε μια δήλωση όπως «Η σκέψη είναι πάντα παλιά» ή «Ο χρόνος είναι πόνος», η σκέψη αρχίζει να τη μεταφράζει και να την ερμηνεύει. Αλλά η μετάφραση και η ερμηνεία αυτή βασίζεται στη γνώση και την εμπειρία του χτες, έτσι λοιπόν θα ερμηνεύετε μονότονα σύμφωνα με τη διαμόρφωση. Αλλά αν κοιτάξετε αυτές τις φράσεις και δεν τις ερμηνεύσετε, αλλά απλά τους δώσετε την πλήρη φροντίδα σας (όχι τη συγκέντρωσή σας) θα ανακαλύψετε ότι δεν υπάρχει ούτε παρατηρητής ούτε παρατηρούμενο, ούτε σκεφτόμενος ούτε σκέψη. Μην πείτε «ποιο άρχισε πρώτα;» Είναι ένα έξυπνο επιχείρημα που δεν οδηγεί πουθενά. Μπορείτε να παρατηρήσετε στον εαυτό σας ότι όσο δεν υπάρχει σκέψη –που δε σημαίνει μια κατάσταση αμνησίας ή κενού – όσο δεν υπάρχει σκέψη που να παράγεται από τη μνήμη, την εμπειρία ή τη γνώση, που ανήκουν όλες στο παρελθόν, δεν υπάρχει καθόλου σκεφτόμενος. Αυτό δεν είναι καμιά φιλοσοφική ή μυστικιστική υπόθεση. Ασχολούμαστε με πραγματικά γεγονότα, και θα βεβαιωθείτε ότι, αν έχετε προχωρήσει μέχρι εδώ στο ταξίδι, θα αντιδράσετε σε μια πρόκληση, όχι με τον παλιό εγκέφαλο, αλλά με έναν εντελώς καινούριο.
¨Η Απελευθέρωση από το γνωστό¨ - Κρισναμούρτι
Αν δεν ξέρουμε αυτά τα δύο περί σκέψης, δεν μπορούμε να καταλάβουμε κάτι πολύ πιο βαθύ από αυτό που μπορεί να αγγίξει η σκέψη. Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να καταλάβουμε όλη την πολύπλοκη δομή του τι είναι σκέψη, πώς η σκέψη βάζει όρους σε όλες μας τις πράξεις. Και με το να καταλάβουμε όλα αυτά, ίσως συναντήσουμε κάτι που η σκέψη δεν έχει ποτέ ανακαλύψει, κάτι στο οποίο η σκέψη δεν μπορεί να ανοίξει την πόρτα .
Γιατί η σκέψη έχει γίνει τόσο σημαντική στη ζωή μας – σαν σκέψη εννοώντας τις ιδέες, τις αντιδράσεις, τις συσσωρευμένες αναμνήσεις μέσα στα εγκεφαλικά κύτταρα. Ίσως πολλοί από σας ούτε καν έχετε κάνει μια τέτοια ερώτηση ποτέ, ή κι αν την έχετε κάνει, θα είπατε «είναι πολύ μικρής σημασίας – αυτό που είναι σημαντικό είναι το συναίσθημα». Αλλά δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορεί κανείς να ξεχωρίσει αυτά τα δύο. Αν η σκέψη δεν δώσει συνέχεια στο συναίσθημα, πεθαίνει πολύ γρήγορα. Γιατί, λοιπόν, στην καθημερινή ζωή μας, τη μονότονη, βαρετή και φοβισμένη ζωή μας, έχει πάρει η σκέψη τόσο υπέρμετρη σημασία; Ρωτήστε τον εαυτό σας, όπως ρωτάω κι εγώ τον εαυτό μου – γιατί κάποιος είναι σκλάβος της σκέψης; - της πονηρής, της έξυπνης σκέψης που μπορεί να οργανώνει, που μπορεί και κινεί τόσα πράγματα, που έχει επινοήσει τόσα πολλά, που έχει προξενήσει τόσους πολλούς πολέμους, που έχει δημιουργήσει τόσο πολύ φόβο, τόσο πολύ άγχος, που πάντα φτιάχνει εικόνες και κυνηγάει την ίδια της την ουρά – η σκέψη που έχει ικανοποιηθεί από τις απολαύσεις του χτες κι έχει δώσει συνέχεια σ’αυτές τις απολαύσεις στο παρόν και το μέλλον, η σκέψη που είναι πάντα ενεργητική, φλύαρη, κινητική, δημιουργική, αφαιρετική, αθροιστική, υποθετική.
Οι ιδέες έχουν γίνει για μας πολύ πιο σημαντικές από τις πράξεις – ιδέες που έχουν εκφραστεί τόσο έξυπνα στα βιβλία από διανοούμενους κάθε είδους. Όσο πιο πανούργες και πολυμήχανες είναι τόσο πιο πολύ τις λατρεύουμε καθώς και τα βιβλία που τις περιέχουν. Είμαστε αυτά τα βιβλία, είμαστε αυτές οι ιδέες, τόσο πολύ εξαρτιόμαστε από αυτές. Μια ζωή συζητάμε για ιδέες και ιδανικά και συνέχεια δίνουμε διαλεκτικά απόψεις. Κάθε θρησκεία έχει το δικό της δόγμα, τη δικιά της συνταγή, το δικό της οικοδόμημα για να φτάσει τους θεούς, και όταν ερευνούμε για την αρχή της σκέψης, αμφισβητούμε τη σπουδαιότητα όλου αυτού του οικοδομήματος των ιδεών. Έχουμε χωρίσει την ιδέα από την πράξη γιατί η ιδέα είναι πάντα αποτέλεσμα του παρελθόντος ενώ η πράξη είναι πάντα στο παρόν – δηλαδή το να ζεις είναι πάντα στο παρόν. Φοβόμαστε να ζήσουμε και αυτός είναι ο λόγος που το παρελθόν, οι ιδέες, έχουν γίνει τόσο σημαντικές για μας. Είναι στ’αλήθεια εκπληκτικά ενδιαφέρον να προσέξει κανείς τη διαδικασία της σκέψης, να παρακολουθήσει τον τρόπο που σκέφτεται, από πού πηγάζει η αντίδραση αυτή που ονομάζουμε σκέψη. Προφανώς από τη μνήμη. Αλλά υπάρχει αρχή στη σκέψη; Αν υπάρχει, μπορούμε να βρούμε την αρχή της – δηλαδή την αρχή της μνήμης, γιατί αν δεν είχαμε μνήμη δεν θα είχαμε καθόλου σκέψη;
Έχουμε δει πως η σκέψη διατηρεί και δίνει συνέχεια σε μια ευχαρίστηση που είχαμε χτες και πως η σκέψη επίσης συντηρεί το αντίθετο της ευχαρίστησης που είναι ο φόβος και ο πόνος, έτσι αυτός που έχει την εμπειρία που είναι αυτός που σκέφτεται, είναι η ευχαρίστηση και ο πόνος, και επίσης, είναι η οντότητα που τρέφει την ευχαρίστηση και τον πόνο. Αυτός που σκέφτεται, ξεχωρίζει την ευχαρίστηση από τον πόνο. Δεν βλέπει ότι μέσα στην ίδια την απαίτηση για ευχαρίστηση προσκαλεί τον πόνο και τον φόβο. Η σκέψη πάντα απαιτεί ευχαρίστηση στις ανθρώπινες σχέσεις και καλύπτει αυτή την ευχαρίστηση με διάφορες λέξεις, όπως αφοσοίωση, πίστη, βοήθεια, παροχή, υποστήριξη, υπηρεσία. Αναρωτιέμαι γιατί θέλουμε να υπηρετούμε. Τι σημαίνουν όλες αυτές οι λέξεις, βοηθώ, προσφέρω, υπηρετώ; Ένα λουλούδι γεμάτο ομορφιά, φως και μοναχικότητα λέει «προσφέρω, βοηθώ, υπηρετώ»; Το κάνει. Και επειδή δεν προσπαθεί να κάνει τίποτα καλύπτει όλη τη γη.
Η σκέψη είναι τόσο πονηρή, τόσο έξυπνη που παραποιεί το καθετί όπως αυτή θέλει. Η σκέψη, μέσα από την απαίτησή της για ευχαρίστηση , φέρνει τις δεσμεύσεις που κουβαλάει. Η σκέψη είναι αυτή που γεννά τη δυαδικότητα σε όλες τις σκέψεις μας. Υπάρχει βία μέσα μας που μας δίνει ευχαρίστηση, αλλά υπάρχει και η επιθυμία για ειρήνη, η επιθυμία του να’σαι καλός κι ευγενικός. Αυτό είναι που συμβαίνει συνέχεια σε όλη μας τη ζωή. Η σκέψη όχι μόνο σημιουργεί αυτή τη δυαδικότητα μέσα μας, αυτή την αντίφαση, αλλά συσσωρεύει και αμέτρητες αναμνήσεις ευχαρίστησης και πόνου, κι από αυτές τις αναμνήσεις ξαναγεννιέται. Έτσι, η σκέψη είναι το παρελθόν, η σκέψη είναι πάντα παλιά. Επειδή κάθε πρόκληση αντιμετωπίζεται με βάση το παρελθόν – ενώ η πρόκληση είναι πάντα καινούρια – η δική μας αντιμετώπιση της πρόκλησης θα είναι πάντα ολοκληρωτικά ανεπαρκής και θα δημιουργεί αντίφαση, σύγκρουση, και όλη τη μιζέρια και τη λύπη που κληρονομούμε από αυτό. Ο μικρός μας εγκέφαλος βρίσκεται σε σύγκρουση οτιδήποτε και να κάνει. Είτε τρέφει υψηλές επιδιώξεις είτε μιμείται είτε συμβιβάζεται είτε καταπνίγει, εξιδανικεύει, παίρνει ναρκωτικά για να διευρυνθεί – οτιδήποτε και να κάνει – είναι σε μια κατάσταση σύγκρουσης και θα δημιουργηθεί σύγκρουση.
Αυτοί που σκέφτονται πολύ, είναι πολύ υλιστές γιατί η σκέψη είναι κάτο το υλικό. Η σκέψη που λειτουργεί μέσα σε ένα ορισμένο πρότυπο γίνεται ύλη. Υπάρχει η ενέργεια και υπάρχει η ύλη. Αυτό είναι όλη η ζωή. Μπορεί να νομίζουμε ότι η σκέψη δεν είναι κάτι το υλικό, αλλά είναι. Η σκέψη είναι ύλη, όπως και η ιδεολογία. Όπου υπάρχει ενέργεια γίνεται ύλη. Η ύλη και η ενέργεια αλληλοσυνδέονται. Δεν μπορεί να υπάρξει το ένα χωρίς το άλλο, και όσο πιο πολύ αρμονία υπάρχει μεταξύ τους, τόσο πιο ενεργά είναι τα εγκεφαλικά κύτταρα. Η σκέψη έχει στήσει αυτό το μοντέλο της ευχαρίστησης, του πόνου, του φόβου και λειτουργεί μέσα του εδώ και χιλιάδες χρόνια και δεν μπορεί να σπάσει αυτό το μοντέλο αφού η ίδια το έχει δημιουργήσει.
Η σκέψη δεν μπορεί να δει ένα καινούριο γεγονός. Μπορεί αυτό να γίνει κατανοητό από τη σκέψη αργότερα, λεκτικά, αλλά η κατανόηση ενός καινούριου γεγονότος δεν είναι πραγματικότητα για τη σκέψη. Η σκέψη δεν μπορεί ποτέ να λύσει ένα ψυχολογικό πρόβλημα. Η σκέψη δεν είναι ποτέ καινούρια όσο έξυπνη και να’ναι, όσο πονηρή, όσο πολυμαθής, όποια και να’ναι η δομή που έχει δημιουργήσει μέσω της επιστήμης, μέσω ηλεκτρονικών εγκεφάλων, μέσω εξαναγκασμού ή ανάγκης, και άρα δεν μπορεί ποτέ να απαντήσει σε οποιοδήποτε μεγάλο και πραγματικά σημαντικό ερώτημα. Ο «παλιός» εγκέφαλος δεν μπορεί αν δώσει λύση στο τεράστιο πρόβλημα της ζωής. Η σκέψη εξαπατά, γιατί μπορεί να εφεύρει το οτιδήποτε και να βλέπει πράγματα που δεν υπάρχουν, μπορεί να μας ξεγελάσει με τα πιο εκπληκτικά κόλπα και άρα δεν μπορούμε να την εμπιστευόμαστε. Αλλά αν καταλάβεις όλη τη δομή του πώς σκέφτεσαι, γιατί σκέφτεσαι, τις λέξεις που χρησιμοποιείς, τον τρόπο συμπεριφοράς σου στην καθημερινή σου ζωή, τον τρόπο με τον οποίο μιλάς στους ανθρώπους, τον τρόπο με τον οποίο φέρεσαι στους ανθρώπους, τον τρόπο που περπατάς, τον τρόπο που τρως – αν κατανοήσεις όλα αυτά τα πράγματα τότε το μυαλό σου δεν θα σε παραπλανήσει, γιατί τότε δεν υπάρχει τίποτα να παραπλανηθεί. Ο νους τότε δεν είναι κάτι που απαιτεί, που υποδουλώνει. Γίνεται απρόσμενα σιωπηλός, ευπροσάρμοστος, ευαίσθητος, μοναχικός και σ’αυτή την κατάσταση δεν υπάρχει εξαπάτηση ή τίποτα άλλο παρόμοιο. Έχετε παρατηρήσει ποτέ ότι όταν είσαστε σε μια κατάσταση απόλυτης προσοχής, ο παρατηρητής, αυτός που σκέφτεται, το κέντρο, το «εγώ», σταματάει να υπάρχει; Σ’αυτή την κατάσταση η σκέψη αρχίζει να σβήνει μέχρι να εξαφανιστεί.
Αν κάποιος θέλει να δει κάτι πολύ καθαρά, πρέπει το μυαλό του να είναι πολύ ήρεμο, χωρίς προκατάληψη, φλυαρία, συζήτηση, εικόνες – όλα αυτά πρέπει να μπουν στην άκρη για να «δει». Και μόνο μέσα σε σιωπή είναι που μπορείτε να παρακολουθήσετε την αρχή της σκέψης – όχι όταν ψάχνετε, όταν κάνετε ερωτήσεις, περιμένοντας για μια απάντηση. Έτσι, λοιπόν, μόνο όταν είστε εντελώς σιωπηλός, όταν όλο σας το «είναι» είναι εντελώς σιωπηλό, και έχοντας αναρωτηθεί για το «ποια είναι η αρχή της σκέψης», τότε μόνο θα αρχίσετε να βλέπετε, μέσα απ’αυτή τη σιωπή, πώς παίρνει μορφή η σκέψη. Όταν υπάρχει η συνείδηση του πώς γεννιέται η σκέψη, τότε δεν υπάρχει ανάγκη να ελέγξεις τη σκέψη. Ξοδεύουμε πάρα πολύ χρόνο και πάρα πολύ ενέργεια σ’όλη τη ζωή μας, όχι μόνο στο σχολείο, προσπαθώντας να ελέγξουμε τη σκέψη μας – «Αυτή είναι κακή σκέψη, πρέπει να την απωθήσω». Υπάρχει μια συνεχής μάχη μεταξύ της μιας και της άλλης σκέψης, της μιας επιθυμίας και της άλλης, της μιας απόλαυσης που υπερισχύει όλων των άλλων. Αλλά όταν υπάρχει συνείδηση της αρχής της σκέψης, τότε δεν υπάρχουν αντιφάσεις στη σκέψη.
Όταν ακούσετε μια δήλωση όπως «Η σκέψη είναι πάντα παλιά» ή «Ο χρόνος είναι πόνος», η σκέψη αρχίζει να τη μεταφράζει και να την ερμηνεύει. Αλλά η μετάφραση και η ερμηνεία αυτή βασίζεται στη γνώση και την εμπειρία του χτες, έτσι λοιπόν θα ερμηνεύετε μονότονα σύμφωνα με τη διαμόρφωση. Αλλά αν κοιτάξετε αυτές τις φράσεις και δεν τις ερμηνεύσετε, αλλά απλά τους δώσετε την πλήρη φροντίδα σας (όχι τη συγκέντρωσή σας) θα ανακαλύψετε ότι δεν υπάρχει ούτε παρατηρητής ούτε παρατηρούμενο, ούτε σκεφτόμενος ούτε σκέψη. Μην πείτε «ποιο άρχισε πρώτα;» Είναι ένα έξυπνο επιχείρημα που δεν οδηγεί πουθενά. Μπορείτε να παρατηρήσετε στον εαυτό σας ότι όσο δεν υπάρχει σκέψη –που δε σημαίνει μια κατάσταση αμνησίας ή κενού – όσο δεν υπάρχει σκέψη που να παράγεται από τη μνήμη, την εμπειρία ή τη γνώση, που ανήκουν όλες στο παρελθόν, δεν υπάρχει καθόλου σκεφτόμενος. Αυτό δεν είναι καμιά φιλοσοφική ή μυστικιστική υπόθεση. Ασχολούμαστε με πραγματικά γεγονότα, και θα βεβαιωθείτε ότι, αν έχετε προχωρήσει μέχρι εδώ στο ταξίδι, θα αντιδράσετε σε μια πρόκληση, όχι με τον παλιό εγκέφαλο, αλλά με έναν εντελώς καινούριο.
¨Η Απελευθέρωση από το γνωστό¨ - Κρισναμούρτι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.