Η ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΄40-ΠΡΩΤΟΓΟΝΑ ΟΠΛΑ ΑΛΛΑ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΜΑΧΗΣ!

 Κώστας Γρίβας

Μια από τις πιο επιμένουσες αντιλήψεις για το Έπος του '40 είναι ότι η Ελλάδα ήταν απροετοίμαστη από υλικοτεχνικής υποδομής για να διεξάγει αυτόν τον πόλεμο. Όμως, η άποψη αυτή αγνοεί ένα βασικό αξίωμα της στρατιωτικής επιστήμης. Ότι η στρατιωτική ισχύς είναι ένα σχετικό και όχι απόλυτο μέγεθος και λαμβάνει υπόσταση ανάλογα με μια σειρά από παράγοντες ο πιο βασικός ίσως εκ των οποίων είναι το γεωγραφικό περιβάλλον.
Με γνώμονα λοιπόν το ορεινό και δύσβατο περιβάλλον όπου κλήθηκαν να δράσουν οι Έλληνες στρατιώτες στα βουνά της Πίνδου, η Ελλάδα ήταν πολύ καλά προετοιμασμένη.

Μεταξύ των άλλων, διέθετε σε μεγαλύτερους αριθμούς από τους Ιταλούς ένα κρίσιμης σημασίας οπλικό σύστημα για τα δεδομένα του συγκεκριμένου χώρου μάχης. Το μουλάρι. Πράγματι, αναλογούσαν περίπου δύο μουλάρια ανά πέντε ή έξι Έλληνες στρατιώτες, επιτυγχάνοντας διπλάσια ή και μεγαλύτερη αναλογία από ότι ο Ιταλικός Στρατός.

Το γεγονός αυτό επέτρεπε στις ελληνικές δυνάμεις να επιτυγχάνουν πολύ καλύτερη τακτική κινητικότητα αξιοποιώντας τα δύσβατα ορεινά μονοπάτια. Αξίζει να αναφερθεί ότι την τακτική αξία του μουλαριού εκτίμησε εκ νέου ο Αμερικανικός Στρατός στο Αφγανιστάν το 2001 όταν ανακάλυψε ότι τα οχήματά Humvee, ή ακόμη και αγροτικά φορτηγάκια, δεν ήταν κατάλληλα για τα ορεινά εδάφη που κλήθηκαν να δράσουν οι στρατιώτες της 10ης Ορεινής Μεραρχίας.

Ο Μεταξάς και η Ausftragstaktik

Εν παραλλήλω, ο Ελληνικός Στρατός είχε επενδύσει σε μια αποκεντρωτική φιλοσοφία επιχειρήσεων, διασπώντας τους μεγάλους του σχηματισμούς σε μικρές αυτόνομες ομάδες καθοδηγούμενες από μικρούς ηγήτορες (κατώτερους αξιωματικούς ή και έφεδρους) που επέτυχαν γρήγορη προσαρμογή στα γεωγραφικά δεδομένα της σύγκρουσης, τα οποία δεν ευνοούσαν τη δράση μεγάλων μονάδων.

Το γεγονός αυτό δεν φαίνεται να είναι άσχετο με την στρατιωτική διάνοια του Ιωάννη Μεταξά και την στρατιωτική εκπαίδευση που είχε λάβει ως αξιωματικός στη Γερμανία στην περίφημη Ακαδημία Πολέμου (Kriegsakademie). Εκεί είχε έρθει σε επαφή με τη γερμανική αντίληψη της Auftragstaktik, που στα αγγλικά αναφέρεται ως "Mission Command" και στα ελληνικά ως "Διοίκηση δια της Αποστολής".

Η Auftragstaktik προωθεί την αυτονομία δράσης των κατώτερων ηγητόρων και την ανάληψη πρωτοβουλιών από αυτούς, στα αποτελέσματα των οποίων τα ανώτερα κλιμάκια οφείλουν να προσαρμόζονται αντί να προσπαθούν να επιβάλουν ένα εκ των προτέρων προσδιορισμένο σχέδιο μάχης.

Η Auftragstaktik αποτέλεσε έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες της στρατιωτικής αποτελεσματικότητας του Γερμανικού και πριν από αυτόν του Πρωσικού Στρατού, ενώ υιοθετήθηκε πλήρως και από τον Ισραηλινό Στρατό. Πράγματι, αποτέλεσε το μυστικό υπερόπλο των Ισραηλινών στους πολέμους εναντίον των Αράβων, οι οποίοι ήταν εγκλωβισμένοι σε συγκεντρωτικά, ιεραρχικά και άκαμπτα μοντέλα διοίκησης εν πολέμω.

Η αποκεντρωτική φιλοσοφία επιχειρήσεων εν παραλλήλω με "πρωτόγονα" οπλικά συστήματα, πλην όμως προσαρμοσμένων στα γεωγραφικά δεδομένα του πεδίου της μάχης, με προεξάρχον το μουλάρι, επέτρεψαν στους Έλληνες αξιωματικούς και οπλίτες να αξιοποιήσουν τις πολεμικές τους αρετές και να κατανικήσουν έναν αντίπαλο που κάθε άλλο παρά μαλθακός ήταν. Αυτή η πράγματι τελευταία αντίληψη ήταν πλήρως λανθασμένη καθώς καταδείχθηκε με την τρομακτική σύγκρουση στο ύψωμα 731, η οποία αποτελεί μια από τις πιο σκληρές μάχες του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Διδάγματα για το μέλλον

Ας υποθέσουμε λοιπόν, ότι η Ελλάδα εκείνης της εποχής είχε τη δυνατότητα να δαπανήσει δέκα φορές περισσότερα χρήματα για το στράτευμά της και --ακολουθώντας τη μόδα-- να είχε δημιουργήσει μεγάλους τεθωρακισμένους και μηχανοκίνητους σχηματισμούς, που θα λειτουργούσαν υπό συγκεντρωτική διοίκηση.

Σε αυτήν την περίπτωση, θα διέτρεχε σοβαρό κίνδυνο να εγκλωβίσει τις δυνάμεις αυτές σε μια λάθος γεωγραφία και από πλεονέκτημα να μετατραπούν σε μειονέκτημα. Αυτό έπαθαν οι Σοβιετικοί στις πρώτες φάσεις του Ρωσοφινλανδικού πολέμου το 1939. Τότε ήταν όταν μεγάλες μηχανοκίνητες φάλαγγες του Κόκκινου Στρατού εγκλωβίστηκαν από τους πολυμήχανους Φινλανδούς μέσα σε στενούς δρόμους και οι στρατιώτες τους αφανίστηκαν μέχρι ενός από το δριμύ ψύχος του Φινλανδικού χειμώνα, καθώς και οι Αμερικανοί στον Πόλεμο της Κορέας.

Στη δεύτερη φάση της σύγκρουσης στην κορεατική χερσόνησο το κινεζικό πεζικό, κινούμενο τη νύχτα μέσα από ορεινά μονοπάτια, παρέκαμψε τις βαριές μηχανοκίνητες αμερικανικές φάλαγγες που αργοσέρνονταν ανάμεσα στα βουνά και χτύπησε τις δυνάμεις του ΟΗΕ στα νώτα προκαλώντας πλήρη διάλυση της συνοχής τους.

Η τεχνολογία δεν είναι το παν

Άρα, δεν είναι πάντοτε η υψηλή τεχνολογία αυτή που έχει το πλεονέκτημα σε μια πολεμική αναμέτρηση και δεν νικάει ο πιο ισχυρός αλλά ο πιο προσαρμοσμένος στις ιδιαιτερότητες κάθε σύγκρουσης. Αυτό το δίδαγμα είναι κάτι που θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας και σήμερα που εξετάζουμε (;) το πώς θα ενισχύσουμε τις ελληνικές αμυντικές και αποτρεπτικές ικανότητες έτσι ώστε να αναχαιτίσουμε την διαρκώς εντεινόμενη τουρκική επιθετικότητα και να διασφαλίσουμε την ειρήνη στο ελληνοτουρκικό σύστημα.

Δεν χρειαζόμαστε δηλαδή, κατ’ ανάγκην, πανάκριβα οπλικά συστήματα υψηλής τεχνολογίας από εταιρείες του εξωτερικού αλλά θα πρέπει να αναπτύξουμε ικανότητες προσαρμοσμένες στις γεωγραφικές και άλλες ιδιαιτερότητες του δικού μας χώρου, στις δικές μας δυνατότητες και αδυναμίες. Και μια σχετική προσπάθεια, όπως ο γράφων έχει υποστηρίξει και σε προηγούμενο άρθρο του στο SLpress, δεν μπορεί να εδραστεί παρά μόνο στο θεμελιώδες οπλικό σύστημα, το οποίο είναι μια εγχώρια, εθνική, στρατιωτική σκέψη φτιαγμένη από εμάς για εμάς.

Πηγή: https://slpress.gr/