File Photo: Οι παίκτες της εθνικής ομάδας Τουρκίας χαιρετούν στρατιωτικά κατά τη διάρκεια των προκριματικών για το Euro 2020 στο ματς με την εθνική Αλβανίας στην έδρα τους, Κωνσταντινούπολη, Τουρκία. EPA, ERDEM SAHIN
Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΥΓΕΡΟΥ
Ο στρατιωτικός χαιρετισμός Τούρκων αθλητών, που εξαπλώθηκε ταχύτατα, εξέπληξε πολλούς διεθνώς, αλλά δεν θα έπρεπε.
Εξεπλάγησαν όσοι πριν 10 χρόνια αποκαλούσαν τον Ερντογάν “ισλαμοδημοκράτη”, κατά το χριστιανοδημοκράτης. Ήταν η εποχή που η Δύση τον θεωρούσε ανανεωτή και εκφραστή ενός φιλοδυτικού προσανατολισμού, ο οποίος μπορούσε να λειτουργήσει ως πρότυπο για τον μουσουλμανικό κόσμο. Από τότε, βεβαίως, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Ο εθνικισμός-επεκτατισμός έχει αναζωπυρωθεί σε ακραίο βαθμό, σαρώνοντας την τουρκική κοινωνία. Το εάν εκδηλώνεται με στρατιωτικό χαιρετισμό ή με άλλη μορφή έχει δευτερεύουσα σημασία. Οι εθνικιστικές-επεκτατικές ακρότητες της Τουρκίας προκαλούν εντύπωση μόνο σε όσους την “διαβάζουν” σαν να είναι μία έστω και ιδιότυπη ευρωπαϊκή χώρα. Πολλοί εξ αυτών, μάλιστα, θεωρούν ότι όλες αυτές οι εκδηλώσεις ακραίου εθνικισμού είναι διατεταγμένες από το καθεστώς. Η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Ο εθνικισμός-επεκτατισμός αναδύεται και από το τουρκικό κράτος, αλλά και από την ίδια την τουρκική κοινωνία, επειδή είναι στο “γονίδιο” τους, ως αποτέλεσμα του τρόπου που συγκροτήθηκαν ιστορικά. Οι Οθωμανοί ήταν φυλές που είχαν ως “τρόπο παραγωγής” την κατάκτηση. Γι’ αυτό κι όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία έπαψε να επεκτείνεται και να κατακτά περιήλθε σε παρακμή. Η ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας ως ιδιότυπου εθνικού κράτους ήταν στις αρχές του 20ου αιώνα ο μοναδικός τρόπος για να αποφευχθεί η παντελής διάλυση της Αυτοκρατορίας. Η υπό τον Κεμάλ ομάδα των αξιωματικών που ίδρυσε τη σύγχρονη Τουρκία την σφράγισε ανεξίτηλα. Μπορεί επιφανειακά η Τουρκική Δημοκρατία να οικοδομήθηκε κατ’ αντιδιαστολή προς την οθωμανική παράδοση, αλλά ποτέ και πουθενά παραδοσιακές αντιλήψεις και ριζωμένες νοοτροπίες δεν καταργούνται με διατάγματα. Ο Κεμάλ, άλλωστε, είχε υποκαταστήσει με άλλη μορφή τον σουλτάνο. Μπορεί το κεμαλικό καθεστώς να διαλαλούσε τον κοσμικό χαρακτήρα του, αλλά ουσιαστικά ήταν όχι μόνο απολυταρχικό, αλλά και ιδιότυπα θεοκρατικό. Ο ιδρυτής και ηγέτης έγινε ο “μεγάλος πατέρας” των Τούρκων και στη συνέχεια σχεδόν θεοποιήθηκε. Το παραδοσιακό οθωμανικό δόγμα του ισχυρού κράτους-πατέρα όχι μόνο επιβίωσε στην Τουρκική Δημοκρατία, αλλά και μεταλλαγμένο αποτέλεσε ατύπως καθοριστική ορίζουσα του κεμαλικού καθεστώτος.
Εξεπλάγησαν όσοι πριν 10 χρόνια αποκαλούσαν τον Ερντογάν “ισλαμοδημοκράτη”, κατά το χριστιανοδημοκράτης. Ήταν η εποχή που η Δύση τον θεωρούσε ανανεωτή και εκφραστή ενός φιλοδυτικού προσανατολισμού, ο οποίος μπορούσε να λειτουργήσει ως πρότυπο για τον μουσουλμανικό κόσμο. Από τότε, βεβαίως, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Ο εθνικισμός-επεκτατισμός έχει αναζωπυρωθεί σε ακραίο βαθμό, σαρώνοντας την τουρκική κοινωνία. Το εάν εκδηλώνεται με στρατιωτικό χαιρετισμό ή με άλλη μορφή έχει δευτερεύουσα σημασία. Οι εθνικιστικές-επεκτατικές ακρότητες της Τουρκίας προκαλούν εντύπωση μόνο σε όσους την “διαβάζουν” σαν να είναι μία έστω και ιδιότυπη ευρωπαϊκή χώρα. Πολλοί εξ αυτών, μάλιστα, θεωρούν ότι όλες αυτές οι εκδηλώσεις ακραίου εθνικισμού είναι διατεταγμένες από το καθεστώς. Η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική. Ο εθνικισμός-επεκτατισμός αναδύεται και από το τουρκικό κράτος, αλλά και από την ίδια την τουρκική κοινωνία, επειδή είναι στο “γονίδιο” τους, ως αποτέλεσμα του τρόπου που συγκροτήθηκαν ιστορικά. Οι Οθωμανοί ήταν φυλές που είχαν ως “τρόπο παραγωγής” την κατάκτηση. Γι’ αυτό κι όταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία έπαψε να επεκτείνεται και να κατακτά περιήλθε σε παρακμή. Η ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας ως ιδιότυπου εθνικού κράτους ήταν στις αρχές του 20ου αιώνα ο μοναδικός τρόπος για να αποφευχθεί η παντελής διάλυση της Αυτοκρατορίας. Η υπό τον Κεμάλ ομάδα των αξιωματικών που ίδρυσε τη σύγχρονη Τουρκία την σφράγισε ανεξίτηλα. Μπορεί επιφανειακά η Τουρκική Δημοκρατία να οικοδομήθηκε κατ’ αντιδιαστολή προς την οθωμανική παράδοση, αλλά ποτέ και πουθενά παραδοσιακές αντιλήψεις και ριζωμένες νοοτροπίες δεν καταργούνται με διατάγματα. Ο Κεμάλ, άλλωστε, είχε υποκαταστήσει με άλλη μορφή τον σουλτάνο. Μπορεί το κεμαλικό καθεστώς να διαλαλούσε τον κοσμικό χαρακτήρα του, αλλά ουσιαστικά ήταν όχι μόνο απολυταρχικό, αλλά και ιδιότυπα θεοκρατικό. Ο ιδρυτής και ηγέτης έγινε ο “μεγάλος πατέρας” των Τούρκων και στη συνέχεια σχεδόν θεοποιήθηκε. Το παραδοσιακό οθωμανικό δόγμα του ισχυρού κράτους-πατέρα όχι μόνο επιβίωσε στην Τουρκική Δημοκρατία, αλλά και μεταλλαγμένο αποτέλεσε ατύπως καθοριστική ορίζουσα του κεμαλικού καθεστώτος.
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ
Πηγή: https://hellasjournal.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.