ΜΕ ΤΗΝ ΦΥΛΑΚΙΣΗ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΟΥΜΕ ΤΗ ΒΙΑ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ;

Γρηγόρης Καλφέλης

Τα μονοδιάστατα και απερίσκεπτα μέτρα της κυβέρνησης για την καταπολέμηση της βίας των ανηλίκων

Ο μεγάλος Γάλλος μυθιστοριογράφος Βίκτωρ Ουγκώ, επηρεασμένος από την ιδεολογία του Διαφωτισμού, έλεγε χαρακτηριστικά « Ανοίξτε σχολεία, κλείστε τις φυλακές»!

Αντίθετα η σημερινή ελληνική κυβέρνηση του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει (απερίσκεπτα κατά τη γνώμη μου) και πιο εντατικά το πεδίο των φυλακών για να καταπολεμήσει τη βία των ανηλίκων.

Αλλά ας ανιχνεύσουμε το πρόβλημα από την αρχή. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο το βασικό ερώτημα είναι το εξής :

Έχει αυξηθεί η εγκληματική συμπεριφορά των ανηλίκων ;

Η απάντηση είναι σίγουρα ναι.

Μάλιστα, τα σχετικά στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι, το πρώτο 9μηνο του 2024 οι συλλήψεις ανηλίκων για διάφορα αδικήματα ήταν αυξημένες κατά 42 τοις εκατό σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023 (ενώ οι συλλήψεις ενδεικτικά για σωματικές βλάβες υπερδιπλασιάστηκαν, «ΤΑ ΝΕΑ»).

Υπό το πρίσμα αυτό ένα παρόμοιο πρόσφατο περιστατικό ήταν ο βίαιος ξυλοδαρμός μιας 14χρονης μαθήτριας στη Γλυφάδα από τις συνομήλικες της.

Μετά από όλα αυτά με εκπλήσσει και με παραξενεύει δυσάρεστα ο μονοδιάστατος, αυταρχικός και απερίσκεπτος τρόπος με τον οποίο σχεδιάζει η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει αυτό το τεράστιο πρόβλημα της βίας των ανηλίκων (που ούτως ή άλλως ενδημεί και σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες).

Έτσι, καταρχήν η κυβέρνηση, σύμφωνα με τις εξαγγελίες που έγιναν, σκοπεύει να τιμωρεί πιο αυστηρά τους γονείς εκείνους, το παιδί των οποίων ενεπλάκη σε ένα περιστατικό βίας.

Και με ποιο τρόπο σχεδιάζει να το κάνει αυτό;

Αυξάνοντας τις ποινές οι οποίες επαπειλούνται σήμερα για το έγκλημα το οποίο προβλέπεται στο άρθρο 360 του Ποινικού Κώδικα, δηλαδή για το έγκλημα της «παραμέλησης εποπτείας ανηλίκου».

Σήμερα ο δράστης του εγκλήματος αυτού (δηλαδή ο γονιός ή ο οποιοσδήποτε άλλος που είναι νομικά υπεύθυνος για την εποπτεία ενός ανηλίκου) τιμωρείται κανονικά με ποινή φυλάκισης μέχρι ένα έτος .

Βεβαίως είχε κριθεί από τη νομολογία παλιότερα , ότι « η πατρική εξουσία έχει ορισμένα όρια. Εάν από λόγους που υφίστανται στο πρόσωπο του ανηλίκου , όπως ο ατίθασος χαρακτήρας του , δεν μπορεί να προλάβει ο εποπτεύων την από τον ανήλικο τέλεση κάποιας αξιόποινης πράξης , διότι ούτως ή άλλως ο ανήλικος θα τελούσε την ποινικώς αξιόλογη αδικοπραγία , τότε ζητούμε από τον κατηγορούμενο (γονέα) σχεδόν το αδύνατο» (ΣυμβΠλημ Ηλ 158/1993, Πχρ1994, 677).

Με αυτή την αιτιολογία οι κατηγορούμενοι γονείς είχαν απαλλαγεί από την ποινική τους ευθύνη για το αδίκημα της παραμέλησης εποπτείας ανηλίκου.

Και έκανα αναφορά στην παραπάνω νομολογιακή απόφανση, γιατί η κυβέρνηση με την αύξηση των ποινών , θεωρεί λίγο έως πολύ εντελώς αδικαιολόγητα , ότι υπάρχει ένα είδος «αντικειμενικής ευθύνης» των γονιών , μόλις το ανήλικο παιδί τους διαπράξει μια αξιόποινη πράξη.

Και το κρίσιμο ερώτημα το οποίο τίθεται σε αυτό το σημείο είναι το εξής:

Έχει σημασία το οικογενειακό περιβάλλον για την κακή πορεία την οποία θα πάρει ένας ανήλικος στη ζωή του;

Η απάντηση είναι ναι αναμφίβολα.

Ωστόσο, η κυβέρνηση θέλει να υποβαθμίσει απαράδεκτα τους άλλους κοινωνικούς παράγοντες οι οποίοι διαμορφώνουν την κουλτούρα και τη συνείδηση ενός ανηλίκου παιδιού. (σχολείο, διαδίκτυο, διάχυτος πολιτισμός βίας που επικρατεί σχεδόν παντού κλπ).

Όμως, το πιο ακατάλληλο μέτρο το οποίο προωθεί η σημερινή κυβέρνηση για την αντιμετώπιση της βίας των ανηλίκων είναι ένα άλλο νομικό μέγεθος.

Ποιο;

Δηλαδή, ότι όταν καταδικάζεται ένας γονιός για παραμέληση εποπτείας ανηλίκου, τότε η έφεση που θα ασκεί εναντίον της απόφασης αυτής δεν θα έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα (άρθρο 497 του ΚΠΔ).

Τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια για να το αντιληφθούν και οι μη νομικοί;

Σημαίνει ότι ο γονιός θα πηγαίνει στη φυλακή, μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεση από το Εφετείο!

Πέραν του ότι πρόκειται για ένα νομικό μέτρο το οποίο ενδεχόμενα να «καταπέσει» από το Ευρωπαικό Δικαστήριο (λόγω παραβίασης του τεκμηρίου αθωότητας), θα ήθελα να αναφέρω ένα παράδειγμα για να κατανοήσουν όλοι σε ποιο αρνητικό κοινωνικό αποτέλεσμα μας οδηγούν όλοι αυτοί οι κυβερνητικοί σχεδιασμοί.

Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι ένας ανήλικος 14 ετών διαπράττει το έγκλημα της βαριάς σκοπούμενης αρωματικής βλάβης . Και ας υποθέσουμε επίσης ότι ο γονιός του ανηλίκου αυτού καταδικάζεται για παραμέληση εποπτείας ανηλίκου και οδηγείται στη φυλακή ( αφού η έφεση δεν θα έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα).

Επιπλέον το Δικαστήριο ανηλίκων επιβάλλει στον ανήλικο ένα αναμορφωτικό μέτρο (άρθρο 122 του ΠΚ), δηλαδή αναθέτει την επιμέλεια του σε μια ανάδοχη οικογένεια ή σε μια εταιρεία προστασίας ανηλίκων.

Ποια είναι λοιπόν η τελική κατάληξη όλων αυτών;

Ο γονιός θα εγκλείεται στη φυλακή και ο ανήλικος θα τίθεται υπό την επιμέλεια ενός «ξένου»!

Αν αυτό δε σημαίνει βασικά την πλήρη και ολοκληρωτική καταστροφή του οικενειακού περιβάλλοντος, τι άλλο σημαίνει;

Σε αυτό το κάκιστο αποτέλεσμα είναι ενδεχόμενο να μας οδηγήσουν τα σχεδιαζόμενα μονοδιάστατα , αστάθμητα και εντέλει επικίνδυνα μέτρα της κυβέρνησης για την καταπολέμηση της βίας των ανηλίκων.

Επιπρόσθετα τα μέτρα αυτά είναι ημιτελή , γιατί υπάρχουν και πολλοί άλλοι σοβαροί κοινωνικοί παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την κακή ή εγκληματική πορεία την οποία μπορεί να πάρει ένα ανήλικο παιδί στη ζωή του (πέραν του οικογενειακού περιβάλλοντος).

Ποιοι είναι αυτοί οι παράγοντες (εντελώς ενδεικτικά);

Οι Γάλλοι συγγραφείς Lacroix και Pranchere αναφέρονται στην επιθετικότητα την οποία υποθάλπει το Διαδίκτυο σε ένα παιδί, λόγω της ανωνυμίας και λόγω του γεγονότος ότι με αυτό τον τρόπο υποβαθμίζεται η ανθρώπινη αξία και οι ανθρώπινες μονάδες μετατρέπονται σε απλά σημεία στην οθόνη του υπολογιστή («Τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι άραγε μόνο για τους αφελείς».

Το γεγονός επίσης, ότι πολλοί γονείς λείπουν από το σπίτι πολλές ώρες για να εξασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα για την οικογένεια (γεγονός το οποίο αναπτύσσει ένα τεράστιο έλλειμα επικοινωνίας με τα παιδιά τους).

Επίσης το γεγονός, ότι το παιδιά διαπαιδαγωγούνται συνεχώς με τον πολιτισμό της βίας (από την τηλεόραση ή το Διαδίκτυο, χωρίς το ΕΣΡ κατά την κρίση μου να παρεμβαίνει σε αυτό το επίπεδο).

Το συμπέρασμα;

Τα μέτρα της κυβέρνησης για την καταπολέμηση της βίας των ανηλίκων είναι μονοδιάστατα και αυταρχικά και θα οδηγήσουν στην πλήρη καταστροφή των οικογενειακών αξιών (αν δεν καταπολεμηθούν και οι άλλες κοινωνικές αιτίες που εκκολάπτουν αυτό το φαινόμενο).

Καλφέλης Γρηγόρης, Καθηγητής της Νομικής Σχολής στο ΑΠΘ

Πηγή: https://www.tovima.gr