ΝΟΣΤΑΛΓΙΚΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑΣ!

Το 1935, σαν σήμερα, ιδρύεται με τον αναγκαστικό νόμο 95/1936 η Υπηρεσία Ραδιοφωνικών Εκπομπών (ΥΡΕ), νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, προπομπός του ΕΙΡ.

 του Νίκου Παπαδάκη

Οι νεώτεροι λίγο θυμούνται κι ακόμα λιγότερο μπορούν να αντιληφθούν τη σημασία του ραδιοφώνου, ως μέσο επικοινωνίας τα χρόνια πριν την τηλεόραση και το ίντερνετ.

Επί δεκαετίες άνθρωποι σε όλη τη χώρα, φανατικά, συντόνιζαν τους ραδιοφωνικούς τους δέκτες, ώστε να ακούσουν τις αγαπημένες τους εκπομπές. Ξεκινώντας ως ένα ογκώδες επιτραπέζιο κουτί λυχνιών, με τέσσερα σετ ακουστικών, το νέο μέσο επικοινωνίας έμελλε να χαράξει τη δική του ιστορία στην Ελλάδα από το 1920, οπότε και επιχειρήθηκε η πρώτη του εκπομπή στη χώρα. Το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας υπήρξε ο πρώτος και μοναδικός για πολλά χρόνια φορέας ραδιοφωνίας στην Ελλάδα.

Στην Κρήτη, τίθεται επίσημα σε λειτουργία ο ραδιοφωνικός υποσταθμός Ε.Ι.Ρ., στα Χανιά, στις 29 Σεπτεμβρίου 1954. Με αφορμή την συμπλήρωση 59 ακριβώς χρόνων από την πρώτη εκείνη εκπομπή, θα επιχειρήσουμε μια συνοπτική καταγραφή της πορείας του ραδιοφώνου στην Ελλάδα μέχρι την ίδρυση της ΕΡΤ το 1975. Μιας νοσταλγικής ραδιοφωνικής περιόδου.

Ελληνικές Ραδιοφωνικές απόπειρες

Η ραδιοφωνική τεχνολογία την πρώτη περίοδο της ζωής της χρησιμοποιείται ως ασύρματη επικοινωνία καλύπτοντας στρατιωτικές ανάγκες. Γι’ αυτό και η πρώτη απόπειρα ραδιοφωνικής εκπομπής στην Ελλάδα το 1923 γίνεται από την ΔΡΥΝ (Διοίκηση Ραδιοφωνίας του Υπουργείου Ναυτικών). Το 1928 στα πλαίσια της ΔΕΘ ο ραδιοερασιτέχνης Χρίστος Τσιγγιρίδης εγκαινιάζει τον πρώτο ραδιοσταθμό δικής του κατασκευής. Τα μέσα της εποχής ευτελή και από το στούντιο ακούγονται μέχρι και οι στάλες της βροχής που πέφτει, αφού η οροφή του είχε κατασκευαστεί από ψάθα. Ο αριθμός των ραδιοφώνων στην Ελλάδα κατά τη συγκεκριμένη περίοδο υπολογίζεται σε 200, ενώ για το νέο αυτό μέσο επικοινωνίας η συνδρομή ήταν 500 δραχμές (ποσό μεγάλο για τα δεδομένα της εποχής) στη Διεύθυνση Λαχείων του Στόλου του Υπουργείου Ναυτικών.

Η Υπηρεσία Ραδιοφωνίας Ελλάδος

Πρώτος ανάδοχος για εγκατάσταση πομπού στην Ελλάδα υπήρξε ο Αριστ. Δημητριάδης, όμως δεν θα καταφέρει να ανταποκριθεί, με αποτέλεσμα την απευθείας ανάθεση του έργου από την κυβέρνηση Βενιζέλου στην Εταιρεία Durham. Ούτε κι αυτή θα προχωρήσει έτσι η εταιρία παραχωρεί μετοχές, δικαιώματα και προνόμια στην Γερμανική Telefunken το 1930. Μια πενταετία μετά, το 1935, ιδρύεται με τον αναγκαστικό νόμο 95/1936 η Υπηρεσία Ραδιοφωνικών Εκπομπών (ΥΡΕ), νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, προπομπός του ΕΙΡ. Το 1938 μονογράφεται επιτέλους η συμφωνία Telefunken και κράτους για την εγκατάσταση Ραδιοφωνικού Σταθμού. Τρία χρόνια μετά οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Αθήνα.

Ο Ραδιοφωνικός σταθμός Αθηνών παύει να εκπέμπει. Όμως το σήμα κατατεθέν του, η μελωδία του «τσομπανάκου» φυγαδεύεται και συνοδεύει τις ελληνικές ραδιοφωνικές εκπομπές του BBC και του Ραδιοσταθμού του Καΐρου. Το 1943 σφραγίζονται περίπου 43.000 ραδιόφωνα, σχεδόν το σύνολό τους ανά την επικράτεια, προκειμένου να λαμβάνουν σήμα μόνο από τον κατοχικό σταθμό Αθηνών. Εποχή των «λαθρακουστών», οι οποίοι μετά τη σφράγιση του ραδιοφώνου με πένσα, το ξανανοίγουν υπό τη σπάθη βαρύτατου προστίμου για την εποχή.

Ελληνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας

Το 1948 ο Στρατής Μυριβίλης αναλαμβάνει τη διεύθυνση του ΕΙΡ. Αρχίζουν να κατασκευάζονται Ραδιοφωνικοί υποσταθμοί στην Ελλάδα με πρώτο το Ραδιοσταθμό Βόλου. Παράλληλα εγκαινιάζεται και ο Ραδιοφωνικός Σταθμός των Ενόπλων Δυνάμεων στην Αθήνα. Η τρίμηνη συνδρομή για το μέσο «πολυτελείας» οι 30.000 δραχμές και οι συνδρομητές ανέρχονται στους 75.000. Δύο χρόνια μετά, τα νόμιμα ραδιόφωνα στην Ελλάδα αγγίζουν τις 160.000. Πρόστιμα ύψους 60.000.000 δραχμών καλούνται να πληρώσουν οι 1.942 λαθρακουστές. Εν τω μεταξύ η Εφημερίδα της Κυβέρνησης δημοσιεύει την υπ. αρ. 1775 διάταξη «Περί Οργανώσεως και Λειτουργίας της Εθνική Ραδιοφωνίας Ελλάδας». Περίοδος γέννησης του Δευτέρου Προγράμματος με εκπομπές όπως το «Θέατρο της Τετάρτης», ενώ την επόμενη χρονιά (1953), αναλαμβάνει Διευθυντής Προγράμματος ΕΙΡ ο Οδ. Ελύτης.

Στις 29 Σεπτεμβρίου του 1954, έπειτα από ερασιτεχνικές προσπάθειες πέντε ετών, εγκαινιάζεται και ο πρώτος Ραδιοσταθμός της Κρήτης, ο Ραδιοσταθμός Χανίων. Μέσα από τις συχνότητές του οι κρητικοί θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να ακούν την επικαιρότητα από το Πρώτο Πρόγραμμα, λογοτεχνία, θέατρο και παιδικές εκπομπές όπως η «Θεία Λένα» από το Δεύτερο και μουσική όλων των ειδών από το Τρίτο Πρόγραμμα του ΕΙΡ, που ξεκινά τη λειτουργία του την ίδια χρονιά. Η δεκαετίες το 50-60 θα αποτελέσουν τη χρυσή περίοδο του Ελληνικού Ραδιοφώνου, αφού το μέσο διαδίδεται ευρέως. Μεγάλες πολιτικές και καλλιτεχνικές προσωπικότητες θα περάσουν από τους ραδιοθαλάμους του και οι φωνές τους θα χαραχτούν βαθιά στις μνήμες των ανθρώπων που βίωσαν την περίοδο.

Πηγή:http://www.rethnea.gr