ΤΖΟΡΤΖ ΜΠΕΡΝΑΡΝΤ ΣΟ: ΚΥΝΙΚΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ!

«Διαθέτω το δώρο της παρατηρητικότητας που ονομάζεται κυνισμός από κάποιους που το στερούνται» είναι μία από τις πολλές φράσεις του διάσημου Ιρλανδού συγγραφέα, γνωστού για το θεατρικό του έργο αλλά και για τις επαναστατικές και πάντα διανθισμένες με χιούμορ και ειρωνεία απόψεις του.
Μοναδικός κάτοχος και των δύο βραβείων, Νόμπελ και Όσκαρ, ο θεατρικός συγγραφέας, κριτικός, πεζογράφος, σατιρικός, χιουμορίστας, Τζορτζ Μπέρναρντ Σο, γεννήθηκε σαν σήμερα.

Γεννήθηκε στις 26 Ιουλίου του 1856 στο Δουβλίνο και ήταν γόνος μικροαστικής οικογένειας με πατέρα αλκοολικό. Ο Σο τελείωσε το σχολείο στο Δουβλίνο το οποίο μισούσε καθώς όπως έλεγε δεν του προσέφερε κάτι σημαντικό. Συνήθιζε να υποτιμά την αξία του σχολείου όπως ήταν διαμορφωμένο αλλά και την αξία του δασκάλου. Συγκεκριμένα έλεγε «Αυτός που μπορεί κάνει. Αυτός που δεν μπορεί διδάσκει». Στα 16 του χρόνια η μητέρα του μετακομίζει με τις δύο αδερφές του στο Λονδίνο αφήνοντας τον Σο μαζί με τον πατέρα του, τον οποίο δεν εκτιμούσε καθόλου. Ο Σο αναγκάζεται να δουλέψει υπάλληλος σε κτηματομεσιτικό γραφείο εξαιτίας της φθίνουσα οικονομικής τους κατάστασης.

Το 1876 μετακομίζει στο Λονδίνο όπου αρχίζει η καριέρα του ως δημοσιογράφου και συγγραφέα. Παράλληλα συχνάζει σε βιβλιοθήκες όπου διαβάζει μανιωδώς. Το 1891, ύστερα από προτροπή ενός φίλου του θεατρικού κριτικού και διευθυντή μιας προοδευτικής ιδιωτικής θεατρικής ομάδας, ο Σο έγραψε το πρώτο του θεατρικό έργο, «Σπίτια χήρων». Από εκείνη την στιγμή ο Σο θα γράψει παραπάνω από 50 θεατρικά έργα. Κάποια από τα γνωστότερά έργα του είναι «Ο άνθρωπος και τα όπλα», «Μαθητής του διαβόλου», «Άνθρωπος και υπεράνθρωπος», «Πυγμαλίωνας», «Το άλλο νησί του Τζων Μπουλ», «Το δίλλημα του Γιατρού», «Ο ανδροκλής και το λιοντάρι».

Το αριστούργημα του συγγραφέα όμως θεωρείται το Αγία Ιωάννα που έγραψε το 1923. Ο Σο επηρεάστηκε από τους Ίψεν και Βάγκνερ. Μέσα στα έργα του είναι έντονη η κριτική του διάθεση και η απομυθοποίηση της αστικής κοινωνίας που συντηρεί ξεπερασμένες παραδόσεις. Επίσης εναντιώνεται σε κάθε καθιερωμένο και άχρηστο πρότυπο. Μέσα στα κείμενά του, μπορεί κανείς εύκολα να διακρίνει τις απόψεις του για τη ζωή, τον κόσμο, την εκπαίδευση, τις σχέσεις των δύο φύλων, που πάντα είναι ριζοσπαστικές για την εποχή του, κι ακόμη, βαθιά φιλοσοφικές, αν και ποτέ δε μορφώθηκε αρκετά.

Απεχθανόταν την εκκλησία. «Αν οι εκκλησίες ήθελαν να εκτελούν το προορισμό τους, έπρεπε χωρίς άλλο να μετατραπούν αυτόματα σε κέντρα ψυχαγωγίας των εργαζομένων, που θα προσέφεραν σε κατάλληλες ώρες μουσική, κλασσική ή χορευτική, θα οργάνωναν ακόμα και θεατρικές παραστάσεις και θα είχαν και ευχάριστα παιχνίδια από αυτά που αγαπούν οι νέοι τις ώρες της σχόλης τους. Τώρα, ίσως ο επίσκοπος του Λονδίνου με αφορίσει, είμαι όμως βέβαιος πως αν εφαρμοζόταν το σύστημα που προτείνω, ο μισθός του θα ήταν πάλι ο ίδιος, όπως και τώρα. Δεν θα είχε λοιπόν να πάθει καμία ζημιά» ανέφερε ο ίδιος. Παράλληλα, μαχότανε για τα δικαιώματα των γυναικών και το δικαίωμα ψήφου τους, διαφωνούσε με τον ρόλο των φυλακών και των σχολείων.

Βασική όμως φιλοσοφία της ζωή του η οποία διέπει και όλα τα έργα του είναι ότι δεν υπάρχουν πραγματικά τραγικές δυστυχίες στην ανθρώπινη ζωή παρά μόνο η ανθρώπινη υπερβολή που δίνει τραγικές διαστάσεις σε ένα γεγονός. Πίστευε ότι μπορείς να βρίσκεις ακόμα και σε ένα θλιβερό γεγονός την κωμική του πλευρά.

Ο Σο μπήκε στους σοσιαλιστικούς κύκλους βαθιά επηρεασμένος από τον Μαρξ και το «Κεφάλαιο». «Μεγάλωνε μέσα μου η απόφαση ν' αγωνιστώ με όλα μου τα μέσα για την καταπολέμηση της δυστυχίας, για την ανακούφιση της τάξεως των φτωχών και πασχόντων» είχε πει ο Σο, ιδέα που είχε αναπτύξει από αρκετά μικρή ηλικία. Στα 1884 ιδρύει την Φαβιανή Εταιρεία, μια σοσιαλιστική πολιτική οργάνωση που πρέσβευε τη μετατροπή της Μ. Βρετανίας σε ένα σοσιαλιστικό κράτος, όχι όμως με επανάσταση αλλά μέσω ενός προοδευτικού νομοθετικού έργου, υποστηριζόμενου από τη συστηματική εκπαίδευση του λαού. Η Φαβιανή Εταιρεία θα αποτελέσει την βάση για αργότερα του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας.

Θα μπορούσε κάποιος να τον χαρακτηρίσει παράλογο, αντιδραστικό, αλλόκοτο και κυνικό αλλά όπως είχε πει και ο ίδιος «ο λογικός άνθρωπος προσαρμόζεται στον κόσμο που ζει. Ο παράλογος επιμένει να προσπαθεί να προσαρμόσει τον κόσμο στον εαυτό του. Γι' αυτό η πρόοδος εξαρτάται από τους παράλογους». «Τώρα χρειαζόμαστε τρελούς. Κοιτάξτε γύρω σας για να δείτε που μας οδήγησαν οι λογικοί»

Ο Σο σαν ένας φιλόσοφος του καιρού του και όχι απλός δραματουργός έχει πολλά πράγματα να διδάξει ακόμα και σήμερα. Πέθανε σε ηλικία 94 χρονών στις 2 Νοεμβρίου του 1950.

Πηγή: https://m.tvxs.gr