ΜΙΑ ΖΩΗ, ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ!

 ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ

Κάποτε κρυφάκουσα τον πατέρα μου να εκμυστηρεύεται στη μητέρα μου ότι πολλές φορές σκέφτηκε να πάει να βρει τον άνθρωπο που το 1944 σκότωσε τον πατέρα του. Δεν το έκανε ποτέ. Θα είχε κανένα νόημα; διερωτήθηκε αμέσως μετά. (Η σκηνή περιγράφεται στο τέταρτο βιβλίο μου «Είμαι όσα έχω ξεχάσει. Μια αληθινή ιστορία» - εκδ. Μεταίχμιο).

'Οντως δεν είχε κανένα νόημα. Και η διερώτησή του αυτή με ακολούθησε (με στοίχειωσε, θα έπρεπε να πω αν δεν μου φαινόταν κάπως βαρύγδουπο) στα περίπου είκοσι χρόνια που, με παλινωδίες, δειλίες και σπασμωδικά μπρος-πίσω, προσπαθούσα να γράψω την ιστορία του πατέρα όταν ήταν γιος και όταν έπαψε βίαια να είναι γιος. Η διερώτηση αιωρείται σαν φάντασμα και μέσα στις σελίδες του ολοκληρωμένου πια βιβλίου: Είχε κανένα νόημα να αφηγηθώ αυτή την ιστορία;

Η απάντηση θα μπορούσε εύκολα να είναι αρνητική. 'Ισως επειδή είμαι άνθρωπος που αισθάνομαι πως η ζωή δεν έχει νόημα.

Μηδενισμός; 'Ισως. Ωστόσο, το έκανα· αφηγήθηκα την ιστορία. Και, κάνοντας ακριβώς αυτό, αίφνης βρήκα το πολυπόθητο νόημα. Αυτό το νόημα που βρίσκω κάθε φορά που αφηγούμαι μια ιστορία.

Αυτό μας χαρακτηρίζει όλους εντέλει. Η επιθυμία –που είναι ανάγκη– για ιστορίες, για αφηγήσεις. Με φόνο ή χωρίς· με πατέρα ή χωρίς· αυτά είναι λεπτομέρειες. Σημασία έχει ότι ο ανθρώπινος βίος δεν έχει κανένα νόημα αν δεν τον μεταστοιχειώσουμε σε ιστορία. Σε αφήγηση. Πραγματική ή επινοημένη, και πάλι ελάχιστο νόημα έχει. Ακόμα κι αν είναι μια ιστορία μνήμης, με το που αφηγείσαι στο χαρτί ή απλώς μέσα σου, γίνεται μυθοπλασία. 'Ετσι η ζωή αποκτά την αίγλη του παραμυθιού. Ακόμα κι αν είναι μια δυσάρεστη ιστορία.

Κι αυτό βέβαια δεν αφορά μόνο τους συγγραφείς. 'Ολοι, μα όλοι, είμαστε συγγραφείς των φανταστικών ή/και αληθινών ζωών μας. Φτιάχνουμε ιστορίες ακόμα και όταν κοιμόμαστε. Και τα νυχτερινά όνειρα αφηγήσεις είναι· μια ζωτικής σημασίας ανάγκη του ανθρώπινου εγκεφάλου να δώσει σχήμα, μορφή στο ασυνείδητο. Και ας είναι και εφιάλτης. 

'Οταν η ζωή γίνεται δομή, σύνθεση, αφηγηματική ροή, τότε, φαίνεται, ο χρόνος παύει να είναι παράγοντας φθοράς. Και τότε, διαστέλλεται εσωτερικά· αποκτά διάρκεια. Δημιουργούμε χρόνο όταν δημιουργούμε ιστορίες. Το ίδιο και με τις γιορτές: αφηγήσεις είναι, συλλογικές, αρχέγονες. Κύκλοι που κλείνουν ή επαναλαμβάνονται. Τελετουργίες. Τραπέζια και χοροί. Ευχές και αγκαλιές. Δάκρυα αποχωρισμού. Νοσταλγία και μνήμη στιγμών χαράς που χάθηκαν. Αδημονία στις νέες που θα προσπαθήσουμε να φέρουμε.

'Εχω ξαναγράψει τη φράση του Εμίλ Σιοράν: «Μόνον τότε έχεις πιάσει το νόημα του κόσμου: όταν κλαις χωρίς λόγο». Τη διαβάζω διττά: από τη μια, ο τρόμος, η λύπη μπροστά στη ματαιότητα, στη φθορά, στην απώλεια. Και από την άλλη, το δέος, η ευφορία μπροστά στο μεγαλείο της α-νόητης ζωής. Είναι και η μόνη ιστορία που έχουμε να αφηγηθούμε.

Καλή Πρωτοχρονιά, καλή χρονιά σε όλους!

Πηγή: https://www.kathimerini.gr/