ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ ΦΙΛΟΤΙΜΟ;

Του Νίκου Ξυδάκη

Οι δηλώσεις Πόθεν Έσχες ουσιαστικά λειτουργούν σαν κλειδαρότρυπα για να δουν οι πολίτες τα οικονομικά των πολιτικών. Μόνο να δουν. 'Ισως και να σχολιάσουν για μερικές ημέρες. Κατόπιν η δημοσιογραφική ατζέντα αλλάζει και η ζωή συνεχίζεται. Τα όποια παράδοξα έχουν παρατηρηθεί χάνονται στη βραχεία μνήμη.

Λίγοι θα ενημερωθούν και πολύ λιγότεροι θα θυμούνται σε μερικές εβδομάδες την τερατώδη δυσαναλογία δανεισμού και εισοδημάτων σε κορυφαία πολιτικά πρόσωπα, με πρώτο τον πρωθυπουργό. Ή ότι δάνεια που στέκουν ακίνητα πέντε, δέκα και δεκαπέντε χρόνια, που πρακτικά δεν εξυπηρετούνται, δείχνουν ότι αυτοί οι δανειολήπτες είναι παιδιά άλλου τραπεζικού Θεού. Ουδείς τους ενοχλεί, καμιά εισπρακτική εταιρεία δεν τους τηλεφωνεί. Και σίγουρα κανείς δεν μαθαίνει τις μαγικές ρυθμίσεις που πετυχαίνουν από τις τράπεζες αυτοί οι τυπικά στρατηγικοί κακοπληρωτές. Γιατί;

Ας μην αναζητούμε τις απαντήσεις στις τράπεζες. Πάντα έτσι δρούσαν: διευκολύνοντας πρόσωπα της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας, στο μέτρο που οι πολιτικές αποφάσεις και οι διοικητικές πράξεις επηρεάζουν τη λειτουργία των τραπεζών. Η διευκόλυνση συναρτάται με τη φιλική μεταχείριση.

Η απάντηση πρέπει να αναζητηθεί στην πολιτική. Συγκεκριμένα στην εφαρμοζόμενη δεοντολογία, στους κανόνες διαφάνειας, στον ηθικό κώδικα των πολιτικών προσώπων και στην παιδαγωγική λειτουργία της δημοκρατίας. Τα δύο πρώτα, η δεοντολογία και η διαφάνεια, υπηρετούνται με τον συμβατικό τρόπο της δήλωσης Πόθεν Έσχες. Συμβατικά, πολύ συμβατικά, τόσο συμβατικά, που καταντά υποκρισία. Η αρμόδια επιτροπή της Βουλής λειτουργεί ως παραλήπτης και τυπικός διεκπεραιωτής των δηλώσεων. Η μόνη πολιτική λειτουργία είναι η δημοσιότητα, η οποία είπαμε πόσο εύκολα ξεθυμαίνει. Μόνο σε κάποια κοινοβουλευτική αντιπαράθεση ενδέχεται να πάει η συζήτηση σε μεγαλύτερο βάθος και ένταση.

Ας μην ξεχνάμε ότι οι δηλώσεις Πόθεν 'Εσχες πρωτοθεσμίστηκαν τη δεκαετία του ‘90, μετά το σκάνδαλο του χρηματισμού δημοσιογράφων από τα μυστικά κονδύλια του υπουργείου Εξωτερικών. Τότε υποχρεώθηκαν οι δημοσιογράφοι να υποβάλλουν δήλωση, όλοι αδιακρίτως, και οι δηλώσεις σωρεύονταν ανέλεγκτες, βουνά, στις αποθήκες της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου. Ποτέ δεν προέκυψε κανείς έλεγχος ― πλην περιστασιακών δικαστικών διώξεων προς αμελείς δημοσιογράφους που δεν υπέβαλλαν δήλωση, χωρίς όμως καταδίκες.

Η δήλωση Πόθεν 'Εσχες ουδέν προσέφερε στον καθαρμό του δημοσιογραφικού επαγγέλματος από παπαγάλους και payroll. Eν τω μεταξύ η διοχέτευση πολιτικού χρήματος και το ξέπλυμα ή εξαφάνισή του έγιναν επιστήμη, τέχνη. Και τα ΄δανεια ένας τρόπος ξεπλύματος είναι. Και όμως, εν όσω τα πλυντήρια και οι offshore γίνονταν όλο και πιο εκλεπτυσμένα και σκοτεινά, το αρχαϊκό χάρτινο Πόθεν Εσχες, «ενα όγδοον αγροτεμαχίου εξ αδιαιρέτου» εξαπλωνόταν ως εργαλείο διαφάνειας και ελέγχου των δημόσιων προσώπων. Επεκτάθηκε στους πολιτικούς, βουλευτές και υπουργούς, στους αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στους δικαστές, στους αστυνομικούς κ.λπ. Ακόμη και πρόσωπα που μετέχουν σε μια δημοτική επιτροπή που διαχειρίζεται χρήματα, π.χ. μια σχολική επιτροπή, υποχρεώνονται να υποβάλλουν Πόθεν Εσχες. Ατέλειωτη χαρτούρα, τρεχάματα σε λογιστές, σώρευση εκατομμυρίων ανέλεγκτων αδρανών δηλώσεων: η θεσμική μνήμη της υποκρισίας.

Μένει ο ηθικός κώδικας των προσώπων. Αυτό δεν νομοθετείται, δεν επιβάλλεται. Δεν επιβάλλεται η ακεραιότητα, δεν νομοθετείται η τιμή, δεν εφαρμόζεται το φιλότιμο.

Μένει και το ζωντανό δίδαγμα της δημοκρατίας. Αυτό το προσφέρει ο αιρετός με τη στάση του, με τις πράξεις του, και κρίνεται αναλόγως από τους πολίτες. Είναι υπό μία έννοια, το θεμελιώδες διώνυμο πολιτική νομιμοποίηση – λογοδοσία. Εδώ αποφασιστικός είναι ο ρόλος του πολίτη: εφόσον έχει την ενημέρωση, είναι ελεύθερος να επιλέξει, να επιβραβεύσει ή να αποδοκιμάσει. Είναι το πεδίο όπου δοκιμάζεται η ευθύνη ενός εκάστου, πολίτη και πολιτικού, αλλά και το πεδίο όπου ανθεί συνομολογημένα η αμοιβαία εξαχρείωση. Όπου τα εργαλεία της δημοκρατίας χρησιμοποιούνται για την απίσχναση ή και τον ακρωτηριασμό της.

ΑΠΟ ΤΟ TVXS

Πηγή: https://www.anoixtoparathyro.gr/