ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ, Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΩΝ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΙ ΕΜΕΙΣ!

Γράφει ο Θανάσης Αλεξίου*

Το είπαμε και άλλη φορά. Η καλύτερη βοήθεια προς τους πρόσφυγες είναι να κάνει ο καθένας/καθεμία στη χώρα του τη δική του Homework. Με αυτή την έννοια το «κρίμα» για τα πνιγμένα παιδιά και τους πνιγμένους πρόσφυγες στο Φαρμακονήσι, στη Λέσβο, στη Λαμπεντούζα κ.α. βαραίνει και εμάς που ανεχόμαστε τις πολιτικές του ιμπεριαλιστικού πολέμου.
Πώς όμως θα κρατήσεις στη ζωή αυτά τα παιδιά που γλιστρούν μέσα από τα χέρια των γονιών τους και πνίγονται, όπως και τους χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που χάνονται στα «αφιλόξενα», (πολύ φιλόξενα όμως για τους βόρειους τουρίστες), νερά του Αιγαίου και της Μεσογείου;

Οι δρόμοι είναι δύο: Η θα οργανώσεις την μεταφορά των προσφύγων με ευθύνη του ΟΗΕ και της ΕΕ (η δεύτερη μαζί με τις ΗΠΑ δημιούργησαν το πρόβλημα) με πλοία, τραίνα και αεροπλάνα προς τις χώρες που ζητούν (συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας) ή, θα τους αφήσεις να ταλαιπωρούνται, να πνίγονται και να γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης, ώστε αφού φθάσουν στη χώρα μας να τύχουν της αναγκαίας «υποδοχής». Να το αφήσεις δηλαδή στην αγορά, δημιουργώντας με την σκόπιμη υπολειτουργία και «αναποτελεσματικότητα» του κράτους χώρο και χρόνο για να οργανωθεί μια βιομηχανία φιλάνθρωπων. Η αγορά θα προσδιορίσει επίσης το κόστος μεταφοράς των προσφύγων από τα τουρκικά παράλια στη χώρα μας που φτάνει και τις 5 χιλ. ευρώ το κεφάλι. Τόσα παίρνουν οι τούρκοι και έλληνες διακινητές που συνεργάζονται «δημιουργικά», επιστρέφοντας τις μηχανές. Η «υποδοχή» περιλαμβάνει αναγκαία στάση σε όλες τις ΜΚΟ που είναι στο δρόμο τoυς. Στη συνέχεια θα τους αναλάβουν άλλες ΜΚΟ που περιμένουν με αδημονία και στη σειρά να προσφέρουν «θεάρεστο» έργο. Πιο πέρα οι επιτήδειοι συμπληρώνοντας τα κενά της αγοράς θα προσφέρουν επίσης τις υπηρεσίες τους (150 ευρώ το κεφάλι για 40 χιλιόμετρα) ενώ θα τους εμπαίξουν, θα κερδοσκοπήσουν, θα τους κλέψουν κ.ο.κ. Παραπέρα και εκτός χώρας την φιλάνθρωπη εργολαβία «υποδοχής» αναλαμβάνουν, αφού είμαστε στην ΕΟΚ, οι ευρωπαϊκές ΜΚΟ. Μάλιστα επειδή η Γερμανία ξέρει καλύτερα «υποδέχεται» τους πρόσφυγες στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ. Έτσι για να μην ξεχνάμε και να μαθαίνουν και οι πρόσφυγες την ιστορία της χώρας.

Αντιλαμβάνομαι, λοιπόν, γιατί κάποιοι στη χώρα μας (επαγγελματίες φιλάνθρωποι, εγχώριες και εξωχώριες ΜΚΟ κ.ά.) στενοχωριούνται, καθώς αν επιλεγεί η δημόσια παρέμβαση θα τους αφαιρεθεί το πεδίο πραγμάτωσης των φιλάνθρωπων αισθημάτων τους αλλά και των αγοραίων δραστηριοτήτων τους. Αυτά μάλλον πάνε μαζί με το ένα να νομιμοποιεί το άλλο. Κατανοώ επίσης και εκείνους που επιδίδονται με όλα τα μέσα στη δημοσιοποίηση της «αγαθοεργού» τους δράσης (λίγο προβολή, λίγο η «ψυχή της μάνας τους» και η δική τους) χρησιμοποιώντας επίσης τη βοήθεια προς τους πρόσφυγες ως «πρακτική διάκρισης». Εξάλλου αυτή η δράση φαίνεται εύκολα ενώ αποσπάς και τα ευμενή σχόλια των ΜΜΕ, ακόμη και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και πολλά likes στο Facebook. Υπενθύμιση: κρατάμε τα likes για το βιογραφικό. Mετρούν για την ίδρυση ΜΚΟ. Η προβολή αυτού του ατομικιστικού τρόπου δράσης μαζί με την ρομάντζα για τους πρόσφυγες που είναι «κολλημένοι» με το αρχαιοελληνικό πνεύμα (όλως τυχαίως αυτοί πέφτουν πάνω σε δύο-τρεις «ευαίσθητους» φιλάνθρωπους που αμέσως μας το κοινοποιούν) αναπαράγεται από τις τοπικές εφημερίδες (βλέπεις είναι και οι ανάγκες της τοπικής κοινωνίας). Αναπαράγεται επίσης και από «αριστερές» αθηναϊκές εφημερίδες, κινηματικά ραδιόφωνα και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς υπάρχουν συμφέροντα ΜΚΟ με πανελλήνια ή, διεθνή δράση. Βλέπεις οι ΜΚΟ ξεκίνησαν «κινηματικά» και στελεχώνονται σε μεγάλο βαθμό, όπως αναφέρει και ο J. Petras, από «μεταμαρξιστές» (νυν σοσιαλφιλελεύθερους).

Αυτή η ατομιστική δράση που προπαγανδίζεται ως η ενδεδειγμένη μορφή κοινωνικής δράσης βραχυκυκλώνει εκ των πραγμάτων μορφές συλλογικής δράσης. Εξάλλου εδώ απέβλεπε και το βραβείο του ευρωπαίου πολίτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο ορθά αρνήθηκε ο «Άλλος Άνθρωπος». Να υπενθυμίσουμε σε αυτό το ευαγές ίδρυμα που έχει υποστηρίζει παντοιοτρόπως την ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Συρία, ότι στην Ελλάδα υπάρχουν 1,5 εκατομ. άνεργοι και δεκάδες ακόμη στην Ε. Ε. Μόνο στη Γερμανία υπάρχουν 15 εκατομ. ενοικιαζόμενοι εργάτες (όσος περίπου ο ενεργός πληθυσμός της Ισπανίας). Πότε, λοιπόν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο νοιάστηκε γι’ αυτούς και ψυχοπονάει υποκριτικά τώρα για τους πρόσφυγες; Αντίθετα, λοιπόν, με την φιλάνθρωπη και ατομιστική δράση, η συλλογική δράση που θα έθετε το κοινωνικό ζήτημα με ταξικούς-πολιτικούς όρους αγνοείται και δυσφημείτε, πόσο μάλλον όταν δεν ταιριάζει στην ιδεολογία της ατομικής (αγοραίας) δράσης. Εκ των πραγμάτων η συλλογική δράση που θέτει το ζήτημα παραγωγής και κατανομής των πόρων, καθώς και τις προτεραιότητες μιας κοινωνίας, μεταξύ των οποίων είναι και η αλληλεγγύη (διεθνής και κοινωνική), κάθε άλλο παρά είναι ευπρόσδεκτη. Είναι προφανές ότι αυτή αμφισβητεί την καπιταλιστική λογική και τις αγοραίες πρακτικές δράσης.

Παρόλα αυτά ο εργασιακός μεσαίωνας που επικρατεί στις διάφορες ΜΚΟ αποτελεί «πεδίο δόξης λαμπρό» για τους επίδοξους φιλάνθρωπους (βλ. ανακοίνωση σωματείων εργαζομένων). Επομένως όταν οι φιλάνθρωποι ζητούν επιμόνως να «υποδεχτούμε» τους πρόσφυγες, όταν λοιπόν οι φιλάνθρωποι μιλούν για τους πρόσφυγες (βλ. το ομώνυμο βιβλίο της Μ. Κορασίδου Οι φιλάνθρωποι μιλούν για τους φτωχούς) ας κρατήσουμε και μια επιφύλαξη. Μήπως αυτοί θέλουν πάλι μιλώντας για τους πρόσφυγες να προωθήσουν τις δουλειές τους. Εξάλλου είναι αυτοί (ΜΚΟ και επαγγελματίες φιλάνθρωποι) που ως αρπακτικά έχουν νομιμοποιήσει με την «θεάρεστη» δράση τους την διάλυση του προνοιακού κράτους για να έχουν ολόκληρο το πακέτο δικό τους (στην υγεία, στην απασχόληση, στην πρόνοια, στη διάσωση κ.α.). Βεβαίως ο καταμερισμός εργασίας στον καπιταλισμό είναι σαφής και αυστηρός. Οι ΜΚΟ&Co ως μικρομεσαίοι και «κινηματικοί» εταίροι πρώτα θα διεμβολίσουν διεκδικητικά κινήματα για τη γη, την υγεία, το νερό, την εκπαίδευση κ.λπ. Στη συνέχεια θα υπεισέλθουν παντού για να ιδιοποιηθούν (όπως παλιότερα οι εταιρείες «λαϊκής βάσης» ιδιοποιήθηκαν το «λαϊκό»), το «κοινωνικό» (κοινωνικά ιατρεία, κοινωνικά παντοπωλεία, κοινωνικές κουζίνες, κοινωνικά φροντιστήρια κ.ο.κ.). Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα προετοιμάσουν το έδαφος για την άλωση του δημόσιου συστήματος υγείας και την είσοδο των μεγάλων μονοπωλίων στην ασφάλιση, στην εκπαίδευση, στην υγεία κ.α. Μέρος τους «τοπικής», «κινηματικής» δράσης «από τα κάτω» είναι να υφαρπάξουν επίσης την τεχνογνωσία των άμεσων παραγωγών (τους σπόρους) για να την μεταφέρουν στην Monsanto κ.ά. Τα αγροτοβιομηχανικά συμπλέγματα «οργανώνουν» πλέον με τη βοήθεια των ΜΚΟ μια εξωστρεφή αγροτική παραγωγή με υβρίδια και με τιμές παγκόσμιας αγοράς με ότι αυτό συνεπάγεται για τις διατροφικές ανάγκες των λαών. Ως γνωστόν η «κοινωνική επιχειρηματικότητα» και οι «καλές πρακτικές» που καθοδηγούν ιδεολογικά τις «δράσεις» των ΜΚΟ, των μη «κερδοσκοπικών» οργανισμών κ.λπ. χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. αλλά και από ιδιωτικές εταιρείες. Εξάλλου η αποδοχή αυτών των εννοιών για το πρόβλημα, υποδηλώνει τόσο τη φιλοσοφία του όλου εγχειρήματος όσο και το πλαίσιο δράσης που δεν μπορεί να αποκλίνει από την λογική της αγοράς.

Συνεπώς, επειδή οι πρόσφυγες είναι μέρος της λύσης και του δικού μας προβλήματος, δεν μπορούμε να τους αφήσουμε στις αγοραίες πρακτικές μιας βιομηχανίας φιλάνθρωπων. Μόνο η αναγνώρισή τους (status) και η ασφαλής και οργανωμένη μεταφορά τους στις χώρες που ζητούν με ευθύνη του ΟΗΕ και της Ε.Ε συνιστά πράξη αλληλεγγύης, καθώς έτσι απαλύνουμε την ανείπωτη ταλαιπωρία και τον βουβό πόνο αυτών των ανθρώπων που είναι «οι δικοί μας άνθρωποι». Κάνοντας ο καθένας/καθεμία στη χώρα του την δουλειά που πρέπει να γίνει ερχόμαστε και πιο κοντά στη λύση του όλου προβλήματος.

*Καθηγητής Κοινωνιολογίας/Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Πηγή: http://atexnos.gr