Η ΣΚΕΨΗ ΜΑΣ, ΜΑΣ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ...

Γράφει ο ψυχολόγος Νίκος Βακόνδιος

Πολλές φορές, πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται… Ποιος είναι ο λόγος που καταλαβαίνουμε την αξία μίας στιγμής, όταν πια αυτή έχει γίνει μία ανάμνηση;

Κατά ένα μαγευτικό τρόπο, το ταξίδι στο χρόνο είναι μία ικανότητα του μυαλού μας… Το κάνουμε κάθε μέρα με τη σκέψη να σεργιανίζει αστραπιαία στη μνήμη μας. Συμπεριφερόμαστε κατά κάποιο τρόπο λόγω εμπειριών που ζήσαμε ή δεν ζήσαμε στα παιδικά μας χρόνια. Σχεδιάζουμε ή αναβάλλουμε πράγματα σκεφτόμενοι πώς θα είναι το μέλλον. Στην ουσία, κάθε μέρα, στέλνουμε τη σκέψη μας σε αμέτρητα ταξίδια «μπροστά και πίσω», στο παρελθόν και στο μέλλον, χωρίς καν να συνειδητοποιούμε ότι ταξιδεύουμε στο χρόνο.

Μια φίλη κάποτε είπε «το ταξίδι στο χρόνο είναι εφικτό…». Η ίδια όμως το είχε κάνει με έναν ιδιαίτερα πρωτότυπο τρόπο… Ήταν είκοσι ετών και μόλις είχαν περάσει οι εορτές των Χριστουγέννων και της πρωτοχρονιάς, όταν της ήρθε η πρωτότυπη ιδέα να γράψει ένα γράμμα στον… εαυτό της στο μέλλον.

Δεν έγραψε πολλά, δυο-τρεις παραγράφους που αφορούσαν συναισθήματα που ένιωθε τον καιρό που μάζευαν ξανά το χριστουγεννιάτικο δέντρο… Αν της έλειπε κάποιος πολύ…, αν ήταν ευτυχισμένη, αν την απασχολούσε ή αν την ανησυχούσε κάτι. Τοποθέτησε το μονοσέλιδο γράμμα, χωρίς φάκελο, μέσα στη σακούλα με τα λαμπάκια του χριστουγεννιάτικου δέντρου… Στόλιζε πάντα εκείνη και γνώριζε ότι σε ένα χρόνο θα άνοιγε την ίδια σακούλα με τα λαμπάκια για να ξαναστολίσει. Ήταν σίγουρο ότι θα έβρισκε το γράμμα στα Χριστούγεννα του επόμενου χρόνου, στα Χριστούγεννα του μέλλοντος όπως στην ιστορία του Ντίκενς. Αναρωτιόταν πώς θα «έβλεπε» τις σκέψεις και τα συναισθήματά της εκείνη τη στιγμή ο μελλοντικός εαυτός της…

Οι εποχές πέρασαν η μία μετά την άλλη γρήγορα… Η σακούλα με τα λαμπάκια βρισκόταν κλεισμένη στο πατάρι μαζί με τα άλλα στολίδια. Ένα χρόνο μετά, είχαν ξεχαστεί τα πάντα σχετικά με το γράμμα… Ένα χρόνο μετά, σχεδόν ίδια μέρα του μήνα, ήρθε η σειρά της σκονισμένης σακούλας με τα λαμπάκια να ανοίξει ξανά. Το βλέμμα τράβηξε ένα κιτρινισμένο διπλωμένο χαρτί… το άνοιξε και η έκπληξη που ένιωσε ήταν μεγάλη. Είχε ξεχάσει ότι το γράμμα ήταν εσκεμμένα γραμμένο σε δεύτερο πρόσωπο, για να κάνει χιούμορ στον εαυτό της. Ξεκινούσε με τη φράση «Σου εύχομαι και φέτος να έχεις όμορφα και καλά Χριστούγεννα, σήμερα που μάζεψες το δέντρο σκεφτόσουν αυτά…» και συνέχιζε, εξιστορώντας σκέψεις και συναισθήματα…

Η έκπληξη της να διαβάζει πώς ένιωθε ένα χρόνο πριν ήταν τόσο μεγάλη… Πολλές φορές ενώ διάβαζε, ένιωσε και σκέφτηκε… Κοίτα με τι στενοχωριόμουν, κοίτα τι ανέβαλα, κοίτα τι δεν τόλμησα… Στην ουσία με αυτό που είχε κάνει «έβλεπε» συναισθήματα και σκέψεις, με όλη τους την δύναμη και ένταση «παγιδευμένα» ατόφια, σε ένα κομμάτι χαρτί. Τώρα μπορούσε να θυμηθεί επιθυμίες, φόβους, σκέψεις που έκανε τότε,και να σκεφτεί πάνω σε αυτά πιο καθαρά, χωρίς να ζει μέσα σε αυτά. Να σκεφτεί πάνω στο πώς σκεφτόταν τότε. «Είδε» και κάποιες αποφάσεις που φαίνονταν τότε λογικές. Τώρα όμως καταλάβαινε ότι ήταν το συναίσθημα του φόβου που τις είχε υπαγορεύσει.

Τις αποφάσεις αυτές τις ονόμαζε τότε λογικές… Τώρα καταλάβαινε ότι ήταν συναισθηματικές, με βάση το φόβο. Τότε δεν είχε επίγνωση των φόβων, δεν το παραδεχόταν. Τώρα, διαβάζοντας το, το καταλάβαινε. Ήταν σαν ο εαυτός της με ωριμότητα πια, «να ψυχανέλυε» τον εαυτό της του παρελθόντος. Ένας χρόνος είχε δώσει πια μία αντικειμενική απόσταση από το νεότερο εαυτό της όπως επίσης και το γεγονός ότι διάβαζε για αυτόν σαν να πρόκειται για τον ήρωα ενός βιβλίου.

Τώρα καταλάβαινε τη φράση του Φρόυντ που είχε ακούσει… «Το να κατανοήσεις τα πάντα, δε σημαίνει ότι χάνεις τα πάντα (την απόλαυση των συναισθημάτων). Η ψυχανάλυση δεν μας διδάσκει απλώς τι μπορούμε να υπομένουμε…Μας δείχνει και τι πρέπει να αποφεύγουμε…Μας λέει τι μπορούμε να πολεμάμε…η ανοχή του κακού δε σημαίνει γνώση…κάθε άλλο».

Τώρα η ίδια κατανοούσε καλύτερα τον εαυτό της ένα χρόνο μετά… Αυτό που είχε καταφέρει με αυτό το γράμμα ήταν ότι ξαναζούσε συναισθήματα αλλά τώρα μπορούσε να συλλογιστεί ακόμη και πάνω στον τρόπο σκέψης που είχε τότε… Την έκανε να θυμηθεί βασικές συναισθηματικές ανάγκες που θυσίασε. Την έκανε όμως και να θυμηθεί τι ήθελε πάντα και έπρεπε να φροντίσει να μη το ξαναξεχάσει τώρα…

Κατανοούσε πια, ότι αν επιτρέπουμε σε ανησυχίες να απασχολούν μέρος του μυαλού μας, δεν επιτρέπουμε σε αυτό να δώσει όλη του την προσοχή στην απόλαυση μιας στιγμής. Έτσι τη ζούμε με μικρότερη ένταση. Αργότερα, όταν οι ανησυχίες έχουν φύγει με το πέρασμα του χρόνου, τότε μπορούμε πια να κατανοήσουμε σε βάθος την πραγματική ομορφιά της στιγμής που ζήσαμε… Έχει χαθεί πια, μα την εκτιμούμε και τη ξαναζούμε στη μνήμη μας.

Τώρα ήξερε πραγματικά τι δρόμο θα ήθελε να πει στον νεότερο εαυτό της να ακολουθήσει, όμως αυτός δε γινόταν να την ακούσει. Σκέφτηκε όμως ότι ήταν ακόμη αρκετά νέα για να γράψει νέες σελίδες πιο έντονες τις οποίες θα διάβαζε ο εαυτός της στο ακόμη μακρύτερο παρελθόν. Κατανοώντας δηλαδή τον εαυτό της στο παρελθόν, αποφάσιζε να αλλάξει πια τον εαυτό της στο μέλλον. Τελικά, ένα γράμμα από τον εαυτό του παρελθόντος μπορεί να προκαλέσει κάτι που στην ψυχολογία ονομάζεται μεταγνώση. Το να μπορούμε να σκεφτούμε πάνω στον τρόπο που σκεφτόμαστε και σε αυτό που νιώθουμε.

Στην ανάγνωση κρυφών συναισθημάτων που μπορεί λανθασμένα να ξεχάσαμε ότι χρειάζεται συχνά να νιώθουμε… πηγαίων αναγκών που μπορεί να κοιμίζουμε…Όταν κατανοήσουμε ότι κάναμε κάτι τέτοιο στο παρελθόν, είναι πιθανό να αποφύγουμε ξανά να το πράξουμε στο μέλλον.

Το γράμμα όμως από τον εαυτό του παρελθόντος βοήθησε και στη συνειδητοποίηση σχετικά με τις στιγμές που τελικά μένουν στο μυαλό μας και θυμόμαστε για πάντα…Συνήθως είναι οι πιο έντονα φορτισμένες συναισθηματικά, αυτές που αναγκαστήκαμε να βγούμε από τη ζώνη ασφαλείας μας και να ξεπεράσουμε φόβους μας. Για αυτό ακριβώς το λόγο μας άφησαν και μια βαθιά ικανοποίηση.

Αν φανταστούμε τη ζωή μας σαν ένα βιβλίο που γράφουμε κάθε μέρα, είμαστε σεναριογράφοι, σκηνοθέτες και ηθοποιοί στην ιστορία του. Αυτό όμως που βοηθάει έναν συγγραφέα στο να γράφει μία όμορφη ιστορία, είναι η ικανότητα να σκέφτεται και ως αναγνώστης του βιβλίου του και πώς αυτό θα είναι πιο ευχάριστο όταν θα το διαβάζει στο μέλλον… Σε όλα αυτά τα ταξίδια της σκέψης μας στο χρόνο, μας βοηθά και ο εαυτός μας, στέλνοντας μας γράμματα, αναμνήσεις και επιθυμίες του, από το παρελθόν…

«Καλός ταξιδιώτης είναι κάποιος που μπορεί να ταξιδεύει με το μυαλό και τη φαντασία…».

http://www.emeis.gr