ΧΑΡΑΜΑΔΑ ΦΩΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ!

   Νίκος Κωνσταντάρας

Ενώ ο Ερντογάν κλιμακώνει την επιθετική εξωτερική πολιτική του, η πορεία της τουρκικής οικονομίας δείχνει ότι κάποια στιγμή η Αγκυρα θα αναγκαστεί να ζητήσει στήριξη από το εξωτερικό. Τα ποσά που θα χρειαστούν μπορούν να έρθουν μόνο από την Ευρωπαϊκή Ενωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες ή την Κίνα. Επειδή η Κίνα δεν συνηθίζει να προσφέρει τέτοια βοήθεια, το πιθανότερο είναι να κληθούν η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ να αποτρέψουν την κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας και να επιχειρήσουν να «επαναφέρουν» τη χώρα στη «δυτική» πορεία της. Το ενδεχόμενο αυτό μπορεί να μας φανεί ως επιβράβευση για την απαράδεκτη συμπεριφορά του Ερντογάν, είναι, όμως, πιθανό να προσφέρει μια διέξοδο στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα και την Κύπρο. Το τελευταίο διάστημα, η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ έδειξαν με σαφέστατο τρόπο ότι στηρίζουν την Ελλάδα εναντίον της προκλητικής τουρκικής συμπεριφοράς. Η τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που δόθηκε στη δημοσιότητα την Τρίτη, το επιβεβαιώνει, μιλώντας για «προκλητικές» και «μονομερείς» κινήσεις εναντίον της Ελλάδας και «παράνομες» δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ. Η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ, λοιπόν, στηρίζουν την Ελλάδα και την Κύπρο και θέτουν όρια στη συμπεριφορά της Τουρκίας· την ίδια ώρα, ενώ απειλούν την 'Αγκυρα με κυρώσεις είναι σαφές ότι δεν θα ήθελαν να φθάσουν στο σημείο να τις εφαρμόσουν. Η συγκυρία αυτή ευνοεί την Ελλάδα και την Κύπρο. 'Ομως, θέτει τις ηγεσίες και των δύο χωρών προ δύσκολων αποφάσεων – αν είναι να αξιοποιήσουν την ευκαιρία.

Η πολυπραγμοσύνη του Ερντογάν οδηγεί τη χώρα του σε αδιέξοδο. Η κοινή γνώμη στην Ε.Ε. ανησυχεί με αυτή τη συμπεριφορά και θα είναι δύσκολο για την Ενωση να προσφέρει ουσιαστική στήριξη στην Τουρκία χωρίς να προκληθούν ισχυρές αντιδράσεις. Εντός Τουρκίας, οι πολίτες είναι διχασμένοι μεταξύ όσων πιστεύουν ότι ο τρόπος που ασκείται η εξωτερική πολιτική είναι κατάλληλος «για να λύνει προβλήματα και να ξεπερνάει κρίσεις», καθώς το 46% συμφωνεί με αυτή την πολιτική και το 45% διαφωνεί, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Metropoll τον Σεπτέμβριο. Τούρκοι αναλυτές, επίσης, σημειώνουν ότι το ποσοστό των πολιτών που θέλει την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. είναι στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων χρόνων. Αργά ή γρήγορα, ο Ερντογάν θα αναγκαστεί να κάνει άλλη μια από τις ανατροπές που τον χαρακτηρίζουν και να συμφωνήσει με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ για αναθέρμανση των σχέσεων. Μεταξύ των ανταλλαγμάτων θα είναι και αλλαγή συμπεριφοράς προς την Ελλάδα και την Κύπρο. Η βοήθεια προς την Τουρκία μπορεί να λάβει έμμεση μορφή, όπως περισσότερα χρήματα για την διαχείριση μεταναστών και προσφύγων, για την ομαλή μετάβαση σε ήπιες μορφές ενέργειας, κ.ά., σύμφωνα με έγκυρους παρατηρητές. 'Οσο δυσκολοχώνευτη και να φαίνεται αυτή η προοπτική για τον Ερντογάν, τόσο αναπόφευκτη είναι. Με την τακτική των τελευταίων ετών, άνοιξε περισσότερα μέτωπα απ’ όσα μπορεί να διαχειριστεί. Τα ισχυρότερα στηρίγματά του είναι ο απρόβλεπτος Ντόναλντ Τραμπ και το Κατάρ. Θα γνωρίζει, ασφαλώς, ότι το Κατάρ εξαρτάται από τη στήριξη των ΗΠΑ και ότι η Ουάσιγκτον μπορεί να επηρεάσει την Ντόχα ώστε να αλλάξει τη σχέση της με την Αγκυρα. Η σχέση Ερντογάν – Πούτιν ήταν και παραμένει ευκαιριακή και ευάλωτη σε όποια εξέλιξη στη Συρία, τη Λιβύη και τον Καύκασο. Ο Ερντογάν δεν θέλει να στραφεί στο ΔΝΤ για βοήθεια. Οπότε δεν του μένει άλλη επιλογή από το να αναδιπλωθεί, έστω προσωρινά, για να κερδίσει ό,τι μπορεί και να αποφύγει τα χειρότερα.

'Οποια υποχώρηση του Ερντογάν δεν αποκλείει κι άλλη επιθετικότητα, όπως είδαμε με το άνοιγμα μέρους των Βαρωσίων σε παράβαση ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αντίστοιχα, η επιθετικότητα δεν αποκλείει υποχωρήσεις. Το ζητούμενο τώρα είναι η Αθήνα και η Λευκωσία να αξιοποιήσουν το γεγονός ότι οι διαφορές τους με την 'Αγκυρα μετατρέπονται σταθερά σε διαφορές Ε.Ε.-Τουρκίας, και να εξασφαλίσουν όσα μπορούν μέσα στη διαπραγμάτευση που θα ακολουθήσει. Το δούναι και λαβείν θα προκαλέσει αντιδράσεις και πολιτικό κόστος. Η συγκυρία, όμως, επιτρέπει αισιοδοξία ότι σήμερα έχουμε τη στήριξη για να πετύχουμε δίκαιες λύσεις σε ζητήματα που παραμένουν σε επικίνδυνη εκκρεμότητα για δεκαετίες.

Πηγή: https://www.kathimerini.gr/