ΠΡΟΤΑΣΗ… ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗ!

Επιμέλεια: Ελένη Σοφού

«Με ύφασμα θα δέσω τις πληγές σου…» Ευριπίδης, Τρωάδες

«Κάποτε ήµουν κορίτσι, αλλά όχι πια. Μυρίζω άσχηµα. Το αίµα ξεράθηκε και πέτρωσε πάνω µου και πάνω στο κουρελιασµένο ρούχο µου. Τα σωθικά µου ένας βάλτος. Χύμηξα µέσα στο δάσος που είδα εκείνη την πρώτη, φριχτή νύχτα, όταν άρπαξαν εµένα και τις φίλες µου από το σχολείο. Οι κρότοι των πυροβολισμών στον κοιτώνα μας, μας αιφνιδίασαν… Φοβηθήκαμε…»

Έτσι ξεκινά η συγκλονιστική αφήγηση ενός κοριτσιού που απήχθη από την Μπόκο Χαράμ. (Η Μπόκο Χαράμ είναι εξτρεμιστική ισλαμιστική τρομοκρατική οργάνωση που δρα στη βόρεια Νιγηρία. Στόχος της οργάνωσης είναι να απαγορεύσει δραστηριότητες οι οποίες έχουν σχέση με το δυτικό τρόπο ζωής, ενώ από το 2009 έχει ως στόχο να εγκαθιδρύσει στη Νιγηρία ένα ισλαμικό χαλιφάτο, ανατρέποντας την κυβέρνηση της χώρας. Το 2015 η Διεθνής Αμνησία έδωσε στη δημοσιότητα επίσημη έκθεση που αναφερόταν σε μια ιδιαίτερη πτυχή της παράνομης δράσης της ισλαμιστικής οργάνωσης Μπόκο Χαράμ. Τα στοιχεία της έκθεσης σοκάρουν. Σύμφωνα μ’ αυτά, οι τζιχαντιστές είχαν προχωρήσει σε 2.000 απαγωγές γυναικών και κοριτσιών στη Νιγηρία. Είναι χαρακτηριστικό πως στην περιοχή Τσίμποκ, με μια χειρουργικής ακρίβειας επιχείρηση, απήχθησαν βιαίως 276 μαθήτριες).

Το βιβλίο με τίτλο «Κορίτσι» της Edna O’Brien από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος (2020) και μετάφραση Χριστίνας Σωτηροπούλου, είναι μια περιπέτεια επιβίωσης και εξιλέωσης στην βοριοανατολική Νιγηρία. Ένα βιβλίο βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα. Υποψήφιο για το βραβείο Women’s Prize for Literature.

Μια μυθοπλαστική ανάπλαση της ιστορίας ενός κοριτσιού από τα εκατοντάδες που απήχθησαν στην Νιγηρία από την Μπόκο Χαράμ. Η απαγωγή έγινε στις 14 Απριλίου 2014. Οι τρομοκράτες εισέβαλαν στο σχολείο της πόλης και άρπαξαν τα κορίτσια με τη δύναμη των όπλων τους. Παρά τη μεγάλη προβολή του αποτρόπαιου γεγονότος από τα διεθνή ΜΜΕ, τα περισσότερα κορίτσια ακόμη και σήμερα αγνοούνται. Σκοτώθηκαν; Πουλήθηκαν στο διεθνές σκλαβοπάζαρο; Αλέστηκαν στην μηχανή του trafficking;

Το βιβλίο είναι ένα χρονικό κατάβασης στην κόλαση, με την ελπίδα της ανόδου ξανά στη γη των ανθρώπων. Η αρπαγή των κοριτσιών και η αδράνεια της κυβέρνησης γύρω από την υπόθεση συγκλόνισε το διεθνές ενδιαφέρον και ώθησε τη συγγραφέα να ταξιδέψει στη Νιγηρία και να έρθει σε επαφή με ένα σημαντικό αριθμό κοριτσιών «…άλλα ήταν ντροπαλά και ολιγόλογα…» που ενάντια σε όλα τα προγνωστικά κατάφεραν να επιζήσουν και να επιστρέψουν στις οικογένειες τους. Συζήτησε με Νιγηριανούς δημοσιογράφους, ψυχιάτρους, κοινωνικούς λειτουργούς, διάβασε και συνέλεξε στοιχεία για την Μπόκο Χαράμ. Τα πρόσωπα και τις μαρτυρίες αυτών συγκεντρώνει στο χαρακτήρα της Μαριάμ που γίνεται μάρτυρας και θύμα και μέσα από την φρικτή εμπειρία της η συγγραφέας αφηγείται την ιστορία.

Η γλώσσα είναι λιτή με στοιχεία λυρισμού χωρίς εντυπωσιασμούς. Η συγγραφέας καταφέρνει μέσω των συναισθηματικά φορτισμένων γλαφυρών περιγραφών της να φέρει τον αναγνώστη σε τριβή με τα βιώματα της ηρωίδας, καθιστώντας την ανάγνωση επίπονη και συγχρόνως επιτακτική. Τα βιώματα των θυμάτων της Μπόκο Χαράμ, μικρά παιδιά που στερήθηκαν βάναυσα την παιδικότητα τους και τις οικογένειές τους, κορίτσια που με βίαιο τρόπο έγιναν γυναίκες και βρέθηκαν ξαφνικά με ένα μωρό στην αγκαλιά, ζωές που κατεδαφίστηκαν σε μια μέρα, μας θλίβει, μας πικραίνει και μας γεμίζει θυμό. Ακόμα και όσες κατάφεραν να δραπετεύσουν και να επιστέψουν στον τόπο καταγωγής τους ξεκινά μια μάταιη απόπειρα επανένταξης στην κοινωνία και την οικογένεια. Τότε είναι που η συγγραφέας επιλέγει, να φανερώσει τη σκληρή, παρανοϊκή και απάνθρωπη πλευρά της κοινωνίας. Μόλις η αυλαία της δημοσιότητας πέφτει, η πρωταγωνίστρια στιγματίζεται ως «σύζυγος του δάσους», εξοστρακίζεται κοινωνικά, αμαυρώνεται και αντιμετωπίζεται ως υπαίτια της απαγωγής της και προδότρια της κοινωνίας που φέρει το παιδί του εχθρού, ακόμη και από την ίδια της την οικογένεια.

Το «Κορίτσι», είναι μια ιστορία αδυσώπητης δυστυχίας που καθιστά ανάγλυφες τις πιο σκληρές πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης, όμως καταφέρνει, να κλείσει με μια αχτίδα φωτός και ελπίδας για ένα καλύτερο αύριο, για όλους όσους η ζωή τους έχει μολυνθεί και καταστραφεί από τη σκληρότητα, την μισαλλοδοξία και το φανατισμό. Ελπίδα για έναν κόσμο δίχως μίσος, βαναυσότητα, κώδικες βίας και στοχοποιήσεις.

«… Ένα µυθιστόρηµα που αποτελεί αριστοτεχνική µελέτη του ανθρώπινου κακού, από µια συγγραφέα που εξακολουθεί να βελτιώνεται, ακόµα και στα 88 της χρόνια. Θα σας συνταράξει µε τη συγκινητική, άγρια οµορφιά του.»

The Times

Καλό διάβασμα!

Λίγα λόγια για την συγγραφέα:

Η  Edna O’Brien γεννήθηκε το 1930 στην Ιρλανδία και θεωρείται µια από τις σπουδαιότερες χρονικογράφους του 20ού αιώνα για τον ρόλο της γυναίκας στη σύγχρονη κοινωνία. Έχει γράψει περισσότερα από είκοσι έργα µυθοπλασίας και έχει τιµηθεί µε πολλά βραβεία, όπως το Irish PEN Lifetime Achievement Award, το American National Arts Gold Medal και το Frank O’Connor Prize, ενώ το 2019 της απονεμήθηκε το David Cohen Lifetime Achievement Award για το σύνολο του έργου της. Σήµερα ζει στο Λονδίνο.