METAΠΑΝΔΗΜΙΑ!

Πού πρέπει λοιπόν να στρέψει την προσοχή της η διεθνής κοινότητα μετά το μάθημα που πήρε(;) από τον κορονοϊό;

Κώστας Θερμογιάννης
Διαχειριστής της ιστοσελίδας τοβιβλίο.net

WESTEND61 VIA GETTY IMAGES

Όπως ο ίδιος ο Οδυσσέας έπλαθε τον χαρακτήρα του καθ’ οδόν για την Ιθάκη, έτσι και οι σύγχρονες κοινωνίες τού δυτικού πολιτισμού θα πρέπει μέσα από το βηματισμό τους στον καιρό τής πανδημίας να βρουν τα πατήματα εκείνα που θα επαναπροσδιορίσουν τους στόχους και τις πολιτικές τού μέλλοντος.

Είναι γεγονός, και διαφάνηκε περίτρανα τα τελευταία δύο χρόνια, πως το οικοδόμημα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, το οποίο κινεί κράτη και θεσμούς σε ολόκληρο τον πλανήτη, δεν είχε ένα σοβαρό σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτων περιστάσεων όπως η εξάπλωση της Covid-19. Με την οικονομική αλληλεξάρτηση δε, η οποία έχει επιβληθεί εδώ και δεκαετίες στις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής και της Άπω Ανατολής, η πανδημική κρίση παρ’ ολίγον να οδηγήσει σε πλήρη κατάρρευση το παγκόσμιο status quo, κάτι το οποίο θα είχε δυνητικά πολύ επικίνδυνες συνέπειες σε ανθρώπους και κοινωνίες.

Η πανδημία κάποια στιγμή θα αποτελέσει ανάμνηση για τους σύγχρονους ανθρώπους και αναμφίβολα μια δύσκολη σελίδα στη σημαντική Ιστορία του. Πριν όμως εξαλειφθεί καλό θα ήταν, από σήμερα κιόλας, ο άνθρωπος να μετουσιώσει την ορθή του σκέψη και την εμπειρία που αποκόμισε από αυτή σε στόχους καθημερινής πρακτικής θέτοντας τις βάσεις και τα θεμέλια του αυριανού του κόσμου.

Ο κορωναϊός έδρασε ως επιταχυντής εξελίξεων σε παγκόσμιο επίπεδο, τα παραδείγματα άλλωστε είναι αρκετά, από τη δημοσιονομική χαλάρωση στην αυστηρή Ευρώπη μέχρι την αλματώδη ψηφιοποίηση του Ελληνικού Δημοσίου μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, κάτι που φάνταζε ακατόρθωτο για δεκαετίες ολόκληρες πριν. Πού πρέπει λοιπόν να στρέψει την προσοχή της η διεθνής κοινότητα μετά το μάθημα που πήρε(;) από τον κορωναϊό;

Ο επαναπροσδιορισμός τής οικονομικής κανονικότητας με όρους περισσότερο ανθρώπινους και στη βάση των περιβαλλοντικών προτεραιοτήτων ίσως θα πρέπει να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος στις όποιες αλλαγές αποφασιστούν.

Κάποτε πρέπει να παίρνει ανάσα και ο άνεμος, έγραψε ο Ελύτης, κάποτε πρέπει να παίρνει ανάσα και η χιλιοπληγωμένη Γη μας από την ανεξέλεγκτη ανθρώπινη οικονομική δράση, θα έλεγε ο σημερινός άνθρωπος. Η μετάβαση σε ένα πράσινο μοντέλο ανάπτυξης θα πρέπει να έχει ομοιόμορφη κοινωνική διάχυση και να εδρεύει πάνω στην πραγματική αειφορία, όχι στην αειφορία των οικονομικών δεικτών, ειδικά όταν αυτοί είναι καμουφλαρισμένοι πίσω από τεχνηέντως φτιαγμένες πρακτικές δήθεν οικολογικής ευαισθησίας.

Στο ίδιο πλαίσιο θα πρέπει να επανασχεδιαστεί και η αστική κινητικότητα ώστε να πάψει πια να επιβαρύνει και το περιβάλλον αλλά και την ψυχολογία των ανθρώπων, ειδικά μετά από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα μοναξιάς, απομόνωσης και κοινωνικών περιορισμών.

Ένα εξόχως σημαντικό σημείο του επανασχεδιασμού τού μέλλοντός μας θα πρέπει ίσως να είναι η ενίσχυση της βαρύτητας αλλά και της δυνατότητας με την οποία οι πολίτες να μπορούν να επηρεάζουν θεσμικά τις πολιτικές αποφάσεις.

Αποδείχτηκε, σε διεθνές επίπεδο, πως οι πολιτικοί δίστασαν -κι εξακολουθούν να διστάζουν- εμπρός στις δυσκολίες. Το πολιτικό κόστος συνέδραμε σε πλείστες περιπτώσεις στην εμφάνιση παλινωδιών κατά τη λήψη αποφάσεων, οι οποίες τελικώς είχαν βαρύ κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Για να επιστρατευτεί άλλωστε από τα κράτη η ατομική ευθύνη ως όπλο αντιμετώπισης της πανδημίας, αποδείχτηκε εν τοις πράγμασι πως οι θεσμοί δεν άντεξαν το βάρος τής κρίσης και γι’ αυτό μετακύλησαν την ευθύνη πίσω σ’ εκείνους από τους οποίους την είχαν δια της ψήφου τους ζητήσει!

Αυτού του είδους οι πολιτικές ανεπάρκειες πρέπει να διασφαλιστεί πως δεν θα θέσουν καμία κοινωνία σε δύσκολη θέση στο μέλλον ενώ πλέον επιβάλλεται η συνεργασία πολιτών και πολιτικών σε καθημερινή βάση προς το σκοπό τής υιοθέτησης ρεαλιστικών στόχων για την πορεία στο αύριο κοινωνιών και κρατών.

Η πανδημία μάς δίδαξε πως δεν είναι απλώς και μόνο ένα πρόβλημα βιολογικό, έχει σοβαρές κοινωνικές προεκτάσεις οι οποίες δημιούργησαν κοινωνικούς αυτοματισμούς, έχει σοβαρές εθνικές προεκτάσεις που εκδηλώθηκαν μεθοδολογικά αλλά και οντολογικά μέσα από την πρόταξη εθνικών στόχων έναντι των συλλογικών (πχ. ο αγώνας για την εξασφάλιση των απαραίτητων ποσοτήτων εμβολίων στην αρχή της διάθεσής τους και πριν η Ε.Ε. επιβάλει κανόνες) αλλά και διεθνών προεκτάσεων καθόσον παρατηρήθηκε αύξηση του χάσματος μεταξύ ανεπτυγμένων και μη χωρών, τουλάχιστον σε υγειονομικό επίπεδο.

Όλα τούτα οδηγούν μοιραία στο ερώτημα: Πόσο ανθεκτικοί είμαστε όταν η καθημερινότητα κλονίζεται από γεγονότα ανωτέρας βίας με μεγάλη χρονική διάρκεια;

Στην meta-πανδημική εποχή έχει λογική να επιτραπεί στην πολιτική να είναι πιο κοντή από τις απαιτήσεις των καιρών; Η απάντηση σίγουρα θα πρέπει να δοθεί σήμερα κι ενόσω βιώνουμε ακόμα την πανδημική κρίση, αύριο, αν τούτη ξεχαστεί, ίσως να είναι πολύ αργά κι ο άνεμος για ακόμα μια φορά στην Ιστορία τού ανθρώπου να μην μπορεί να πάρει ανάσα…

Πηγή: https://www.huffingtonpost.gr/