ΤΟ ΔΙΣΕΚΤΟ 2024 ΦΕΡΝΕΙ ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ!

Η αίσθηση ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα μίας νέας εποχής ή μίας μεγάλης καμπής είναι πλέον διάχυτη σε όλα τα κοινωνικά, οικονομικά, και πολιτικά επίπεδα.

Δρ. Πέτρος Βαμβακάς, Αρθρογράφος

Αναπληρωτής Καθηγητής-Τμήμα Πολιτικών Επιστημών - Διεθνών Σχέσεων Emmanuel College. Δ/ντης στο Ινστιτούτο Μελετών Ανατολικής Μεσογείου

WENJIN CHEN VIA GETTY IMAGES

Η αυλαία έπεσε για το θορυβώδες 2023 και μια σειρά διαπλεκόμενων σεναρίων με δραματικές επιπτώσεις συνεχίζεται να αιωρείται φέρνοντας σενάρα για πιθανές αλλαγές συνόρων, αλλαγές ηγεσιών, δημογραφικών μετακινήσεων, εμπορικών συναλλαγών, δραστικών κλιματικών καταστροφών, και γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Η αίσθηση ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα μίας νέας εποχής ή μίας μεγάλης καμπής είναι πλέον διάχυτη σε όλα τα κοινωνικά, οικονομικά, και πολιτικά επίπεδα.

Οι τελευταίοι τρεις μήνες του 2023, έχουν κιόλας δείξει το τοπίο του 2024, από την Ουκρανία και τον Καύκασο μέχρι το Ισραήλ, την υποσαχάρια Αφρική και την Λατινική Αμερική, συγκρούσεις και αναθεωρητικές πολιτικές οι οποίες έχουν υποδείξει τις προθέσεις και τις ορέξεις μελλοντικών αναθεωρητικών αλλά και την αδυναμία των δυνάμεων του κατεστημένου για επαναφορά.

Η αγνόηση των θεσμών, ιδιαίτερα στα πλαίσια της επιβαλλόμενης ισχύος και της ανεπάρκειας προς την δικαιοσύνη και την ισότητα έχει οδηγήσει στην έλλειψη εμπιστοσύνης του θεσμικού πλαισίου εντός και εκτός συνόρων.

Το 2023, ο «φιλελεύθερος και δημοκρατικός Βορράς» που πρωτοστάτησε στην εδραίωση, και καθιέρωση αυτών των θεσμών το δεύτερο ήμισυ του 20ου αιώνα και μετά ξεγυμνώθηκε το πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα, με τους πολέμους επιλογής, την επιλεκτική υλοποίηση τους και την μονομερή εφαρμογή ανάλογα με τα γεωπολιτικά συμφέροντα, ήταν απλά ένας παθητικός παρατηρητής.

Τη χρονιά που αποχαιρετήσαμε, θεσμικά απαγορευμένες κρατικές πρακτικές της γενοκτονίας και του εκτοπισμού επανήρθαν με μηδαμινή αντίδραση, με τον Καύκασο και την Γουιάνα, τα πιο πρόσφατα παραδείγματα, αλλά και με τεράστιες επιπτώσεις όσον αφορά το διεθνές αναγνωρισμένο απαραβίαστο των συνόρων. Σύνορα, που καταρρέουν στις εδαφικές ορέξεις κρατών αλλά έχουν μετατραπεί σε απροσπέλαστους φραγμούς στο δικαίωμα της ελεύθερης διακίνησης, όπως έχει θεσπιστεί από τον Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του 1948.

Οι θαλάσσιες οδοί, και αιώνιες διαβάσεις που ένωναν λαούς, πολιτισμούς, θρησκείες, και εμπορικά συμφέροντα έχουν μετατραπεί σε απέραντα νεκροταφεία φτωχών μίζερων μεταναστών που πληρώνουν για πολλαπλή φορά τις δολοφονικές επιλογές αυτού του «φωτισμένου βορρά. ».

Κατά το Watson Institute του πανεπιστήμιου Brown, πάνω από 40 εκατομμύρια εκτοπισμένων έχουν δημιουργηθεί, μόνο από τους πολέμους των ΗΠΑ τα τελευταία 20 χρόνια. Και ενώ αναρωτιόμαστε για αυτές τις επιλογές και αυτές τις επιπτώσεις, άθλια κωμικοτραγικά τείχη ανθίζουν για να αποτρέψουν αυτούς τους εξαθλιωμένους από ένα κομμάτι ψωμί στην Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική, οι οποίες συνεχίζουν και προωθούν πολιτικές στον αναπτυσσόμενο μέρος του πλανήτη που έχουν σαν αποτέλεσμα αντιδημοκρατικές τάσεις οι οποίες ωθούν την καταστολή της κοινωνίας και επιβάλουν αυταρχικά και σαδιστικά καθεστώτα που εναλλάσσονται με λαϊκιστές που υπόσχονται γήινα Ελ Ντοράντο.

Τους τελευταίους μήνες τα παραδείγματα της γαλλόφωνης Αφρικής, αλλά και της Νότιας Αμερικής είναι πολλαπλά. Το ίδιο ακριβώς σενάριο παρακολουθήσαμε και στο θέμα της κλιματικής κρίσης, το οικονομικό και ανθρώπινο κόστος της οποίας το 2023 έφτασε σε καινούργια ρεκόρ. Οι ίδιοι που ευαγγελίζονται την αειφόρο ανάπτυξη, είναι εκείνοι που συνεχίζουν να καταναλώνουν με την λογική του άπληστου νεοφιλελευθερισμού, που καθιστά όλη την ύπαρξη στο πλανήτη στη λογική της ζήτησης και προσφοράς. Την λογική που με το θαυμάσιο μάρκετινγκ ο περισσότερος πληθυσμός αποδέχεται, ενώ ένα μικρό ποσοστό επωφελείται, ένα 50% κερδίζει λιγότερο από $6.75 την ημέρα.

Το 2023 παρακολουθήσαμε ανοιχτά το θράσος αυτών των ιεραποστολών για την διάσωση του πλανήτη, που όχι μόνο οργάνωσαν την παγκόσμια συνάντηση στην πετρελαϊκή αγορά των Εμιράτων, αλλά υποσχέθηκαν ότι του χρόνου η συνάντηση θα γίνει στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, τη χώρα που το 2023 εκτόπισε 120.000 Αρμένιους από το Ναγκόρνο Καραμπαχ, σε λιγότερο από μία βδομάδα χωρίς καμία παγκόσμια αντίδραση. Είναι μάλλον η επιβράβευση άλλης μια μιας αυταρχικής κυβέρνησης, μετά τα Εμιράτα και την Αίγυπτο.

Είναι ακριβώς αυτού του είδους η έκπτωση, που έχει αλλοιώσει τους θεσμούς και έχει κάνει την «δημοκρατία και την ελεύθερη αγορά» αναξιόπιστη, διότι οι ιεραπόστολοι της την έχουν δολοφονήσει. Είναι ορατό πλέον και στις μέχρι πρόσφατα εδραιωμένες δημοκρατίες, στις οποίες το 2023 ο νικητής στις περισσότερες εκλογικές αναμετρήσεις ήταν η αποχή.

Ακόμα και στις παλαιότερες δημοκρατίες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο ή τις ΗΠΑ, η δημοκρατία και οι πολίτες είναι σε οπισθοχώρηση μπροστά στο κράτος ηγεμόνα και στην συνεχή πελατειακή αντίληψη του ωφελιμισμού η οποία καλλιεργείται. Το 2024 θα έχουμε σημαντικές πολιτικές αλλαγές στις ηγεσίες και των δύο χωρών με τις αναμενόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, αλλά και μια συνεχιζόμενη εσωστρέφεια και μείωση της γεωπολιτική τους ισχύος και παρουσίας, ιδιαίτερα στην περίπτωση της Μεγάλης Βρετανίας.

Είναι ενδεικτικό ότι οι κυρώσεις έναντι των Πούτιν, Ερντογάν, Νετανιάχου, Μαδούρο και Σι Τζινπινγκ, τα τελευταία δύο χρόνια, έχουν φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Ενώ το 2022 πολλοί δυτικοί αναλυτές υπέθεταν ότι ο Πούτιν με την επίθεση στην Ουκρανία ενίσχυσε την συνοχή του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το τέλος του 2023 έδειξε ότι το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αμελητέες θεσμικές οντότητες σε μία παγκόσμια σκηνή στα πρόθυρα μίας γενικής γεωπολιτικής αναθεώρησης.

Πηγή: https://www.huffingtonpost.gr