H ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΜΕ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΕΛΛΑΔΑ!

Tου Δρ. Ναπολέοντα θ. ΒΛΑΣΣΗ, Υπ/γου,
Δ/ντού Διοίκησης Κολεγίου Ρόδου

Συμπληρώθηκαν 155 χρόνια από την 21η Μαΐου 1864, ημέρα της Ενσωμάτωσης των Επτανήσων. Αναμφισβήτητα αποτελεί παρακινδυνευμένο εγχείρημα η προσπάθεια να σταχυολογήσουμε και να παραθέσουμε ιστορικά γεγονότα, βιώματα, αγώνες και θυσίες των Επτανησίων για την ελευθερία και την ανεξαρτησία, σ' ένα τόσο περιορισμένης έκτασης άρθρο.
Ωστόσο η αναφορά αυτή μετουσιώνεται σε χρέος σ' αυτούς που αγωνίστηκαν επί σειρά ετών για την «Ενωσιν άνευ όρων».

Ιστορική Αναδρομή 

Κατά την προϊστορική και ιστορική εποχή τα Ιόνια Νησιά (Κέρκυρα - Κεφαλλονιά - Λευκάδα - Ζάκυνθος - Ιθάκη - Κύθηρα - Παξοί και τα εξαρτήματα αυτών δεν ανήκαν σε ενιαία πολιτική ομάδα, αλλά αναπτύχθηκαν ανεξάρτητα. 

Κατά τους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους ήταν ενταγμένα στις διοικητικές δομές του Ανατολικού Ιλλυρικού κράτους. Την περίοδο 535-732 μ.Χ, υπάγονται στον παπικό θρόνο, ενώ είχαν οργανική εξάρτηση από το Βυζάντιο. 

Το διάστημα 732-733 εντάχθηκαν εκκλησιαστικά στο Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης, ενώ την περίοδο (9ο αιώνα - 11ο αιώνα) γνώρισαν μεγάλη ανάπτυξη. 

Τα επόμενα χρόνια τα Ιόνια Νησιά γνώρισαν σφοδρές λεηλασίες από τους σταυροφόρους της Α΄ Σταυροφορίας και από πειρατικές επιδρομές( Σαρακηνοί κ.α.). 

Βενετοκρατία 

Μετά την κατάλυση της αυτοκρατορίας από τη Δ΄ Σταυροφορία (1204), τα Επτάνησα περιήλθαν στη Βενετία. 

Η Ενετοκρατία, η οποία διατηρήθηκε έως το τέλος του 18ου αιώνα, υπήρξε καθοριστική για την κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική πορεία της περιοχής, ωστόσο υπήρξε διαφορετικής υφής από τις άλλες τουρκοκρατούμενες περιοχές. 

Δημοκρατικοί Γάλλοι 

Το 1797 ο Ναπολέων Βοναπάρτης κατέλυσε την αυτοκρατορία της Βενετίας και έστειλε το στόλο στα Επτάνησα. Οι κάτοικοι τους υποδέχθηκαν ως ελευθερωτές. Ωστόσο, με τη συνθήκη του Κάμπο – Φόρμιο τα Ιόνια Νησιά παραχωρήθηκαν στη Γαλλική Δημοκρατία. Το μόνο θετικό στοιχείο, που καταλογίζεται στη γαλλική κατοχή, είναι η αναγνώριση της ελληνικής γλώσσας στα έγγραφα. 

Ρωσότουρκοι 

Το 1799 η ρωσοτουρκική συμμαχία κατέλαβε τα Επτάνησα και στις 21-5-1800 υπογράφηκε η συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, ανάμεσα στη Ρωσία και Τουρκία, με την οποία ιδρύθηκε το πρώτο ελληνικό κράτος μετά την Άλωση, η «Πολιτεία των Επτά Ηνωμένων Νήσων». 

Επτάνησος Πολιτεία 

Το νεοσύστατο κράτος ήταν φόρου υποτελές στην Τουρκία, ενώ η Ρωσία αναλάμβανε την εγγύηση της ακεραιότητάς του. 

Στις 25-8-1801 οι δύο Στρατοί αποχώρησαν από τα Επτάνησα. Ακολούθησε σειρά γεγονότων πολιτικής αστάθειας και αναταραχών στις πόλεις και στην ύπαιθρο. Το 1802 ο αγγλικός στόλος έφτασε στην Κέρκυρα και δημιουργήθηκαν εκ νέου αντιδράσεις. Αργότερα έκανε την εμφάνισή του ρωσικός στρατός για ν' αποκαταστήσει την τάξη. 

Από την άλλη πλευρά διορίστηκε Γραμματέας του Κράτους ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο οποίος πέτυχε την ψήφιση του νέου Συντάγματος. 

Η Επτάνησος πολιτεία αυτοδιοικήθηκε μέχρι το 1807 παρά τη βραχύβια διάρκειά της, αποτέλεσε το πρώτο κύτταρο ανεξάρτητου κράτους. Ο Καποδίστριας κατόρθωσε να επιβάλει την ελληνική γλώσσα και παράλληλα προώθησε την παιδεία. 

Αυτοκρατορικοί Γάλλοι 

Με τη συνθήκη του Τιλσίτ (1807) τα Επτάνησα παραχωρήθηκαν στη Γαλλία. Παρά ταύτα η Αγγλία σταδιακά από το 1809 κατέλαβε τα Επτάνησα πλην της Κέρκυρας, η οποία παραδόθηκε το 1814 με την πτώση του Ναπολέοντα. 

Αγγλική προστασία 

Έκτοτε αρχίζει μακρά περίοδος αγγλικής προστασίας μέχρι το 1864. Στο Παρίσι το 1814 υπογράφηκε συνθήκη με την οποία τα Επτάνησα αποτέλεσαν ενιαίο κράτος, ελεύθερο και ανεξάρτητο υπό την προστασία της Μ. Βρετανίας. Οι Άγγλοι έστειλαν αρμοστές στα Επτάνησα, αλλά δεν σεβάστηκαν την ανεξαρτησία και διοίκησαν τυραννικά. 

Το 1848 δημιουργήθηκαν κόμματα των «ριζοσπαστών» και «μεταρρυθμιστών», τα οποία υπέσκαψαν συστηματικά την αγγλική κυριαρχία. Ο ενιαίος αγώνας των Επτανησίων πήρε πιο συγκεκριμένη μορφή την τελευταία περίοδο. 

Οι συνθήκες ωρίμασαν μετά την έξωση του Όθωνα από την Ελλάδα. Η αγγλική κυβέρνηση δήλωσε στον Έλληνα επιτετραμμένο Χαρίλαο Τρικούπη ότι θα δεχόταν την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα, αν εξέλεγαν βασιλιά αρεστό στην Αγγλία. 

Την 1-13 Ιουλίου 1863 υπογράφτηκε συνθήκη ανάμεσα στην Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία και το βασιλιά της Δανίας, όπου υπόσχονταν προσάρτηση της Επτανήσου κάτω από τον Πρίγκιπα Γεώργιο της Δανίας. 

Την 23-9-1863 συνήλθε η ΙΓ Βουλή για να ψηφίσει τη διακήρυξη για την Ένωση. Ο Μητροπολίτης Αθανάσιος έψαλλε τη δοξολογία και ο πρόεδρος της Βουλής διάβασε το ψήφισμα. Εκείνη τη στιγμή ο γενικός πρόξενος της Ελλάδος Ν. Βιτάλης, κρατώντας τη ελληνική σημαία, μπήκε στο Βουλευτήριο και είπε: 

«Η μήτηρ Ελλάς εις τον κόλπον αυτής αποδέχεται τας επτά αυτής θυγατέρας». 

Επικράτησε θύελλα ενθουσιασμού και συγκίνησης. Στην Κέρκυρα έγινε μνημόσυνο στον τάφο του Ι. Καποδίστρια στη Μονή Πλατυτέρας. Στις 21-5/2-6-1864 ο τελευταίος Άγγλος αρμοστής Ερρίκος Στόρης παρέδωσε τα Επτάνησα στον απεσταλμένο της ελληνικής κυβέρνησης Θρασύβουλο Ζαΐμη. 

Η ξενοκρατία των έξι αιώνων είχε οριστικά τελειώσει. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό το ΨΗΦΙΣΜΑ της 23/9/1863 της Βουλής της Επτανήσου, είχαμε την ιδιαίτερη ευκαιρία και συγκίνηση να το δούμε μαζί με τους μαθητές της Στ του Κολλεγίου Ρόδου, στις 17 Μαΐου 2012, όταν επισκεφτήκαμε τη Βουλή. Το ΨΗΦΙΣΜΑ βρίσκεται στον πρώτο όροφο του κτιρίου της Βουλής των Ελλήνων, ανάμεσα στα εκθέματα της συλλογής κειμηλίων, εγγράφων και προσωπικών αντικειμένων, του Πρωθυπουργού Χαρίλαου Τρικούπη.

Βιβλιογραφία 

1. Καπάδοχου Δ., Αφιέρωμα στην ιστορία της Κέρκυρας», Αθήνα 2001. 

2. Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, Τ. 29, Αθήνα 1996, 

3. Γιωτόπουλου - Σισιλιάνου Ε. (1997): Κερκυραϊκά, Αθήνα :Αργυρόπουλος.