ΧΥΔΑΙΑ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΧΥΔΑΙΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ!

  Του Χρήστου Χωμενίδη

"Έπρεπε κάποιος να σε προφυλάξει…"

"Δηλαδή να με λογοκρίνει;"

"Να σου επισημάνει απλώς τι γράφεται στις μέρες μας. Και τί δεν γράφεται. Διότι στην πιο αθώα περίπτωση φαντάζει απλώς "παλιό”. Λίγο αυστηρός αν είναι κάποιος, μπορεί να το χαρακτηρίσει "σεξιστικό”, μέχρι και "τοξικό”!"

"Σού φαίνομαι τοξικός ως άνθρωπος και ως συγγραφέας;"

"Δεν είπα κάτι τέτοιο, προς Θεού! Κινδυνεύεις ωστόσο, εξαιτίας της γλώσσας που χρησιμοποιείς, να αποξενωθείς από ένα μέρος του αναγνωστικού κοινού. Και μάλιστα το πιο νέο. Το πιο δυναμικό…"

Συζητούσα για το καινούργιο μου μυθιστόρημα με ένα από τα προσφιλέστερα, τα πλέον δικά μου πρόσωπα. Δεν είχα την παραμικρή αμφιβολία πως ό,τι μου έλεγε πήγαζε από ειλικρινές ενδιαφέρον. Από άδολη αγάπη.

"Ο συγγραφέας αποδίδει καταρχήν το ιδίωμα και τις μύχιες σκέψεις των ηρώων του" είπα. ""Η Δίκη Σουάρεφ” διαδραματίζεται εν πολλοίς σε ένα δικηγορικό γραφείο. Πώς νομίζεις ότι μιλάνε οι δικηγόροι;"

"Αντιμετωπίζουν τις γυναίκες σαν σεξουαλικά αντικείμενα;"

"Οι άντρες τις γυναίκες και οι γυναίκες τους άντρες. Και σε άλλους, εννοείται, συνδυασμούς. Το πρώτο, το δεύτερο άντε πράγμα που σού περνάει από το μυαλό όποτε βρίσκεσαι σε ένα κοινωνικό ή σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον είναι με ποιόν θα πήγαινες και με ποιόν δεν θα πήγαινες στο κρεββάτι. Η ανθρώπινη λίμπιντο δεν έχει ευτυχώς μαραζώσει. Ποθούμε, φαντασιωνόμαστε, φλερτάρουμε. Ερωτευόμαστε ενίοτε. Αυτό δεν μας κάνει κακοποιητικούς ούτε εν δυνάμει βιαστές. Έχουμε φρένο. Έχουμε όμως -ευτυχώς- και γκάζι."

"Ίσως εσύ να νομίζεις ότι θέτεις όρια στον εαυτό σου, να έχεις παραβιάσει ωστόσο προ πολλού τα όρια εκείνης που έχεις απέναντί σου."

"Δεν έχει παρά να μού το εκφράσει, ακόμα και έμμεσα. Θα ανακρούσω ακαριαία πρύμναν. Κανείς φυσιολογικός άντρας δεν ρισκάρει να βρει τον μπελά του, να καταντήσει έστω ενοχλητικός, φορτικός. Να τον δείχνει η άλλη στις φίλες της και να γελάνε…"

"Μα τι λες; Κάθε εβδομάδα αποκαλύπτονται ελεεινές συμπεριφορές, φρικαλέες καταχρήσεις εξουσίας!"

"Και επιλαμβάνεται η δικαιοσύνη. Το γεγονός ότι οι γυναίκες ενθαρρύνονται πλέον και βρίσκουν το θάρρος να καταγγέλλουν είναι εξαιρετικά θετικό. Τι ονειρευόμαστε; Μια κοινωνία ελεύθερη, όπου θα σέβεται απολύτως ο ένας τον άλλον. Συνάμα όμως θα μας συνεπαίρνει όλους ο πόθος, ο έρως προς τα πρόσωπα, την τέχνη, τη γνώση. Ο έρως με την αρχαιοελληνική του έννοια. Αλλά ας γυρίσουμε στο βιβλίο μου."

"Είσαι φαλλοκεντρικός."

"Και αιδοιοκεντρικός όταν πλάθω γυναικείους χαρακτήρες. Δεν το αρνούμαι. Δεν το θεωρώ καν μεμπτό. Ούτε ο Φρόιντ, νομίζω, θα το θεωρούσε…"

"Ο κόσμος προχωράει."

"Πώς; Βάζοντας παπάκια, "@”, στη θέση των προσωπικών αντωνυμιών; Στραμπουλώντας τη γλώσσα, με εξωφρενικούς νεολογισμούς όπως "η εαυτή μου”; Αντικαθιστώντας το "βουλευτίς” ή "βουλευτίνα” με το "βουλεύτρια” και το "πόρνη” με το "σεξεργάτρια”; Το ζητούμενο δεν είναι να αναβαπτίσεις εκείνη που εκδίδεται στην κολυμπήθρα της πολιτικής ορθότητας. Μα να την προστατεύσεις αποτελεσματικά, να διασφαλίσεις την ελεύθερη βούλησή της, να περιφρουρήσεις τα δικαιώματά της, να εξασφαλίσεις τις αποδοχές και την ασφάλισή της. Τι το όφελος να αποκαλούν στην Αμερική τους έγχρωμους πολίτες αντί για "νέγρους” "Αφροαμερικάνους” άμα στοιβάζουν τα παιδιά τους στα ίδια άθλια σχολεία και τους περιθωριοποιούν με κάθε τρόπο; Αυτοπροσδιορίζεσαι ως προοδευτικός; Βάζε το χέρι στην τσέπη, πλήρωνε φόρους για να δυναμώσει το κοινωνικό κράτος. Τη γλωσσική επιδεικτική ευαισθησία σου να τη βράσω!"

"Η γλώσσα αντανακλά τη ζωή. Συλλαμβάνουμε την πραγματικότητα με τις λέξεις. Όποιος εκφράζεται ρατσιστικά, σεξιστικά, δικαιώνει -συνειδητά ή ασυνείδητα- έναν κόσμο διακρίσεων."

"Η λογοτεχνία δεν είναι ρεπορτάζ ούτε ηθικοδιδασκαλία. Είναι τέχνη. Δεν ανέχεται χαλινάρι, θέτει το δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων. Μιλάει εν τινι μέτρω παραβολικά. Σκέψου να επιστρατεύαμε τον "αναγνώστη με ενσυναίσθηση” για να κρίνει τα εμβληματικά ελληνικά λογοτεχνήματα του παρελθόντος. Ο Καραγάτσης θα ριχνόταν ολόκληρος στο πυρ το εξώτερον! Το ίδιο και ο Εμπειρίκος - για τον "Μεγάλο Ανατολικό” ιδίως μπορεί να διαταζόταν ανάκριση, ίσως ακόμα και προσωποκράτηση του συγγραφέα. Από τους νομπελίστες ποιητές μας, "η μικρή πράσινη θάλασσα δεκατριώ χρονώ…” του Ελύτη θα διαγραφόταν μονοκοντυλιά ή έστω θα ανέβαινε σε νόμιμη ηλικία. Όσο για τον Σεφέρη και τα "Εντεψίζικά” του, φρίξον ήλιε! "Ήτανε μια κοπέλα στη Ναμπούλα πού ʽχε κρεμάσει στο μουνί της μιαν αμπούλα και διαλάλα: "Κρύο-μπούζι το πουλάω το καρπούζι, το πουλάω το καρπούζι με τη βούλα!” Εν μέσω παγκοσμίου πολέμου, σκάρωνε ο κύριος Σεφεριάδης τέτοια πρόστυχα στιχάκια… Δίκιο είχε ο Βάρναλης που τα έσουρε στη Σουηδική Ακαδημία για τη βράβευσή του. Μα είχε και εκείνος λερωμένη τη φωλιά του. "… Σήκωνεν αχό κι αντάρα, η σαραντάρα, η σαραντάρα! Άκρατοι και θαμαστοί καλπάζανε γοφοί, μαστοί, με τα βιολιά της μουσικής ολάκερη φύλλον συκής!” Θου Κύριε!"

"Τόσα ήξεραν, τόσα έγραφαν. Έχουν αλλάξει, ευτυχώς, οι καιροί."

"Έχει ενδυθεί απλώς ο πουριτανισμός προβιά προοδευτικότητας. Ο κόσμος, για τον φόβο του κάνσελ, της "κουλτούρας της ακύρωσης”, άλλα σκέφτεται και άλλα λέει. Παντού ελλοχεύουν αστυφύλακες των χρηστών ηθών, έτοιμοι να σού βάλουν πιπέρι στη γλώσσα ή να σού την κόψουν από τη ρίζα. Και το χιούμορ ακόμα, η ψυχικά λυτρωτικότερη ανθρώπινη έκφραση, αντιμετωπίζεται με καχυποψία. Όλοι έχουμε άτσαλες, αστείες πλευρές. Σαρκάζοντας τες τις ξορκίζουμε, συμφιλιωνόμαστε μαζί τους. Όμως όχι! Θα τολμούσε στις μέρες μας κάποιος να σατιρίσει -σαν τον Κώστα Χατζηχρήστο- τους ανθρώπους της υπαίθρου που έρχονται στην πόλη, με τη βαριά τους προφορά και τους άγαρμπους τρόπους τους; Θα πόνταρε κανείς παραγωγός τα λεφτά του σε ένα ντουέτο που θα ονομαζόταν "Χοντρός-Λιγνός”; (Το ξέρω πως στον αγγλόφωνο κόσμο τους έλεγαν "Laurel and Hardy”, το γέλιο όμως και εκεί έβγαινε και από τα σουλούπια τους…) Οι κωμικοί ακροβατούν σήμερα σε τεντωμένο σκοινί. Έτσι και νομιστεί πως θίγουν την οποιαδήποτε μειονότητα, θα γκρεμιστούν στα τάρταρα. Μόνον στους λευκούς ετεροφυλόφιλους κανονικής σωματικής διάπλασης επιτρέπεται να ξεσπάς… Αποτέλεσμα; Η κοινωνία πολώνεται, καταντάει εχθροπαθής. Οι μεν κάνουν τριχιά την τρίχα της πολιτικής ορθότητας. Οι δε στοιχίζονται πίσω από τον Τραμπ και τη Λεπέν και τη Μελόνι. Όσο δε για την τέχνη, τη θέλουν στρατευμένη όπως επί σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Φερέφωνο του δικαιωματισμού. Ταλέντο; Έμπνευση; Αχρείαστα, εφόσον υπηρετείς τις σωστές απόψεις."

"Ενώ στα ΄90ς και στα ΄00ς, με το λάιφ στάιλ, με το απύλωτο στόμα των "ξεβλαχευτών”, ήταν καλύτερα…"

"Η χώρα μας είναι μικρή ενώ η μνήμη -η δική μου τουλάχιστον- μακρά. Οι ίδιοι ακριβώς που τότε ανταγωνίζονταν ποιος θα γράψει τα "τολμηρότερα”, τα πιο "πιπεράτα”, που υποβίβαζαν -και γυναίκες να ήταν- τη γυναικεία αξιοπρέπεια, παριστάνουν τώρα τις Παναγίτσες. Δεν σηκώνουν, στα λόγια, μύγα στο σπαθί τους. Όταν βεβαίως κατέχουν θέσεις εξουσίας, ως εργοδότες, ως διευθυντές, παραμένουν απαράλλακτα εκμεταλλευτικοί. Ίσα να φυλάνε τα νώτα τους, κρατώντας 

στοιχειωδώς τα προσχήματα…"

"Και τα προσχήματα ακόμα είναι προτιμότερα από τη χύμα χυδαιότητα."

"Συμφωνώ απολύτως! Δεν παύει όμως να ισχύει εκείνο που είχε πει ο Λορέντζος Μαβίλης στη Βουλή των Ελλήνων, το 1911. "Χυδαία γλώσσα δεν υπάρχει. Υπάρχουσι χυδαίοι άνθρωποι,”"

* Ο Χρήστος Χωμενίδης είναι συγγραφέας

Πηγή: https://www.capital.gr