ΔΕΣΜΙΟΙ ΤΩΝ «ΣΥΜΒΟΛΩΝ»!

Το 2015 είναι το έτος δύο μεγάλων επετείων της Ευρώπης: Η υπογραφή της Magna Carta το 1215, όταν ο βασιλεύς της Αγγλίας, Ιωάννης ο Ακτήμων, αναγνώρισε στους βαρώνους κάποια δικαιώματα, και η μάχη του Βατερλώ το 1815, όταν οι ευρωπαϊκές δυνάμεις συνέτριψαν τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
Στην Ελλάδα, το 2015 ήταν το έτος της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ, που διερμηνεύεται από τους κρατούντες ως μία δυναμική επιστροφή στις αντιλήψεις και στη μάχη για την αποκατάσταση της «λαϊκής κυριαρχίας», με στόχο τον «εξανθρωπισμό» και «εκδημοκρατισμό» του οστοποιηθέντος συστήματος της Ευρωζώνης. Κοινό στοιχείο σε αυτά τα απολύτως ανόμοια περιστατικά της Ιστορίας είναι η εξιδανίκευση του παρελθόντος κι ένας «συμβολισμός», ενίοτε, αναντίστοιχος με την πραγματικότητα. 

Η υπογραφή της Magna Carta, λόγου χάριν, δεν σήμανε τη συμμετοχή των βαρώνων στην εξουσία. Ισχυσε δώδεκα εβδομάδες, μόνον. Ο Πάπας Ιννοκέντιος ΙΙΙ, στον οποίο είχε προσφύγει ο Ιωάννης, τη χαρακτήρισε «παράνομη και άδικη» και «διά παντός κενή κάθε αξίας». Μόνον κατά τον 17ο αιώνα άρχισε να αμφισβητείται η απόλυτη κυριαρχία των βασιλέων, όταν εξαναγκάσθηκαν σταδιακώς να συμμορφωθούν προς τους νόμους, που είχαν θεσπισθεί, κατά καιρούς. Στη μάχη του Βατερλώ, νικήτριες αναδείχθηκαν οι ευρωπαϊκές συστημικές δυνάμεις, αλλά το πνεύμα του Ναπολέοντος –η αυτοκρατορική έκφραση της εθνικιστικής αστικής επαναστάσεως– κυριάρχησε σε ευρωπαϊκό επίπεδο και όχι το πνεύμα του Ουέλινγκτον. Από τις συμμαχικές δυνάμεις που αναχαίτισαν τη λαίλαπα του Βοναπάρτη, η μόνη που επωφελήθηκε ήταν η Πρωσία. Εκτοτε διεκδικεί, με απόγνωση και καταστρεπτικά αποτελέσματα ενίοτε, ρόλο κυρίαρχο στις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Επανερχόμεθα στα καθ’ ημάς, οδυνηρά και τετριμμένα ως επαναλαμβανόμενα για περισσότερο από μία πενταετία. Θεώρησαν κάποιοι ότι το θέμα της «λαϊκής κυριαρχίας» θα έπρεπε να είχε οριστικώς επιλυθεί και εμπεδωθεί ως πρακτική και λειτουργία στη διάρκεια του ανεξάρτητου βίου του ελληνικού εθνικού κράτους. Πίστευσαν ορισμένοι, μάλιστα, ότι η Αριστερά συμφιλιώθηκε με την πραγματικότητα αυτή μετά τη συντριβή της κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Κακώς, ως φαίνεται. Συντελέσθηκαν πολλά σε πρακτικό επίπεδο στη διάρκεια της μεταπολιτεύσεως. Αλλά καθ’ όλο το διάστημα που μεσολάβησε από την πτώση της δικτατορίας, κυρίαρχο ανεδείχθη το πνεύμα της πολιτικής ανυπακοής και της επιβεβαιώσεως της «λαϊκής κυριαρχίας». Το «πνεύμα του Πολυτεχνείου» παραμένει ένα ισχυρότατο ιδεολόγημα. Ισως να πρόκειται, απλώς, για παλιμπαιδισμό. Το ενδιαφέρον είναι ότι η «μάχη» επιβεβαιώσεως της «λαϊκής κυριαρχίας» δεν αφορά μόνον την ταξική θεώρηση της Αριστεράς, αλλά και τμήματα της παραδοσιακής Δεξιάς – των ΑΝΕΛ και της Χρυσής Αυγής. Διερωτάται κανείς εάν αυτό που ζούμε σήμερα είναι απλώς η έκφραση του «παραλόγου». Ισως, όμως, να πρόκειται για το «αναπόφευκτο». Το βέβαιο είναι ότι πορευόμεθα δέσμιοι της καταλυτικής επιρροής διαφόρων –κατά καιρούς– «συμβόλων».

Πηγή: kathimerini.newspaperdirect.com