ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΤΟ ΜΑΚΡΙΝΟ ΤΟΥΡΚΜΕΝΙΣΤΑΝ(;)

Μεγαλέξανδρος, Εθνικό Μουσείο Ασγκαμπάτ (αντίγραφο έργου του Λυσίππου)

Οι κάτοικοι του σημερινού Τουρκμενιστάν θεοποιούν τον Μεγαλέξανδρο. Για τους σύγχρονους Τουρκμένους, ο Ισκαντέρ Ζουλκαρνέιν ή Αλέξανδρος ο Δικέρατος είναι ένα θρυλικό πρόσωπο, όπως και η Ελλάδα είναι μια θρυλική χώρα.
Μέχρι τις μέρες μας υπάρχουν πληθυσμοί σε όλη την έκταση της Κεντρικής Ασίας, έως την Ινδία, που πιστεύουν στην ελληνική τους καταγωγή. Οι ίδιοι οι Τουρκμένοι άτυπα αποκαλούν μια από τις φυλές τους «Έλληνες».

Στη διάρκεια της επίσκεψής μου στην πρωτεύουσα του Τουρκμενιστάν τον Νοέμβριο του 2014, ενώ αναζητούσα επαφή με κάποιον από εκείνους που δηλώνουν απόγονοι του Μεγαλέξανδρου, γνωρίστηκα με τον Αχμέτ.

Ο Αχμέτ έχει ασιατική φυσιογνωμία και δεν ξεχωρίζει σε τίποτα από τους υπόλοιπους Τουρκμένους. Η εθνογένεση αυτού του λαού πέρασε από πολλά και ποικίλα στάδια. Σε αυτό το μέρος της Ασίας βρίσκεις εύκολα πολλούς ανθρωπολογικούς τύπους. Είναι πολλοί που έχουν καθαρά ασιατικά χαρακτηριστικά και είναι επίσης αρκετοί που μοιάζουν με τους Ιρανούς ή με τους νότιους Ευρωπαίους.

Ο Νοχουρίτης Αχμέτ

Οι γονείς του Αχμέτ κατάγονται από την περιοχή Νοχούρ. Οι Νοχουρίτες δηλώνουν πως είναι απόγονοι των τραυματισμένων στρατιωτών του Μεγαλέξανδρου και έχουν άμεση σχέση με τον ελληνισμό παρά τα 2.344 χρόνια που μας χωρίζουν από την συγκεκριμένη περίοδο στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Ο Αλέξανδρος στην Κεντρική Ασία

Τον Μάρτιο του 330 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος έφτασε στην κεντρική Ασία. Μεταξύ των πολλών Αλεξανδρειών που ίδρυσε ο μέγας στρατηλάτης αναφέρεται και η Αλεξάνδρεια η εν Παρθυηνή (η πόλη στη συνέχεια ονομαζόταν και Αλεξανδρούπολη), η οποία βρισκόταν στην περιοχή των σημερινών συνόρων ανάμεσα στο Τουρκμενιστάν και το Ιράν. Είναι γνωστό επίσης ότι ο Μέγας Αλέξανδρος για μικρό χρονικό διάστημα παρέμεινε στην Παρθυηνή, όπου αργότερα εγκαταστάθηκαν οι βετεράνοι του στρατεύματός του. Οι Νοχουρίτες αναφέρουν αυτό το γεγονός και γίνονται ιδιαίτερα πειστικοί.

Τα ελληνικά αρχαιολογικά ευρήματα στο Τουρκμενιστάν δείχνουν μακρά περίοδο πολιτισμικής εξέλιξης με βάση τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

Τα ελληνικά αρχαιολογικά ευρήματα στο Τουρκμενιστάν δείχνουν μακρά περίοδο πολιτισμικής εξέλιξης με βάση τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

Εκτός από την Αλεξάνδρεια στη νότια μεριά του σημερινού Τουρκμενιστάν, ιδρύθηκε μία ακόμα στο βόρειο μέρος της χώρας. Η Αλεξάνδρεια η Μαργιανή, που ιδρύθηκε το 328 π.Χ., βρισκόταν κοντά στον ποταμό Ώξο (Αμού Νταριά). Η έκταση του πολιτικού και στρατιωτικού ελέγχου των στρατηγών του Μεγαλέξανδρου ήταν υπεραρκετή για δημιουργηθεί βάση για απώτερη ελληνική επίδραση στους πληθυσμούς της Κεντρικής Ασίας.

Η παρουσία των Ελλήνων στην περιοχή του σημερινού Τουρκμενιστάν ήταν έντονη. Οι ανασκαφές που γίνονται εδώ και δεκαετίες φέρνουν στο φως όλο και καινούριες εκπλήξεις, και τα ελληνικά ευρήματα στον συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο δείχνουν μακρά περίοδο πολιτισμικής εξέλιξης με βάση τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

Αρχαιολογικά ευρήματα του 2ου-1ου π.Χ. αιώνα (σφίγγα και ρυτό)

Στην αρχαιολογική μελέτη του Τουρκμενιστάν ανεκτίμητη υπήρξε η συνεισφορά του Βίκτωρα Σαρηγιαννίδη. Όλα τα χρόνια των αποστολών του στην Ασία, η ελληνική του καταγωγή συμβόλιζε την άσβεστη σχέση της Ασίας με την Ελλάδα.

Οι Νοχουρίτες που δηλώνουν απόγονοι των Ελλήνων

Η περιοχή Νοχούρ βρίσκεται στην παραμεθόρια περιοχή με το Ιράν. Για να φτάσει κανείς εκεί από την πρωτεύουσα Ασγκαμπάτ χρειάζεται δυόμιση ώρες οδικώς. Ήταν αδύνατο όμως να πάρουμε άδεια από τις Αρχές για μετάβαση εκεί και να κινηθούμε εκτός του προγράμματος του συνεδρίου αρχαιολογίας στο οποία συμμετείχα.

Ο Νοχουρίτης Αχμέτ αναφερόταν στις ρίζες του με περηφάνια. Από αυτόν κατάφερα να μάθω περισσότερες λεπτομέρειες για την περιοχή που περιτριγυρίζεται από θρύλους και μύθους έως τον 21ό αιώνα.

Πόλεις που ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος (4 αιώνας π.Χ.)

Ένας άλλος σύνεδρος, ο Μακσούτ, που έμοιαζε περισσότερο με Καυκάσιο, μίλησε επίσης για την καταγωγή του αστειευόμενος. «Είμαι Τουρκμένος και από τους δυο γονείς, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται πρέπει να είμαι Έλληνας».

Η οικογένεια του Αχμέτ του «Νοχουρλί», όπως αποκαλείται η καταγωγή του στα τουρκμενικά, έχει σχέση με τα χωριά Μπαχαρντέν ή Μαχαρλί και Καρίκαλα (παλαιό φρούριο). Τα χωριά των Νοχουριτών είναι 18 και βρίσκονται στις δύο περιφέρειες της χώρας, την Αχάλ και την Μπαλκάν, και στην επικράτεια του Ιράν.

Το ντύσιμό τους διαφέρει από άλλες περιοχές του Τουρκμενιστάν, αλλά αυτή η λεπτομέρεια δεν είναι το αποκλειστικό τους προνόμιο. Πολιτισμικές και ανθρωπολογικές διαφορές ανάμεσα σε πολλές φυλές της ευρύτερης περιοχής είναι εμφανείς.

Οι ετοιμοπόλεμοι απόγονοι του Μεγαλέξανδρου

Οι Νοχουρίτες, κατά τα λεγόμενα του Αχμέτ, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Τουρκμένους προτιμούν το μπλε χρώμα. Για τους μουσουλμάνους αυτό το χρώμα συμβολίζει πένθος. Στο Νοχούρ επίσης συνηθίζεται η παραγωγή κρασιού. Οι απόγονοι του Μεγαλέξανδρου είναι πιο ετοιμοπόλεμοι από τους γείτονες τους – πολύ γρήγορα εξοργίζονται αν κάποιος αποπειραθεί να τους προσβάλει. Οι γέροντες ξυρίζουν το μουστάκι τους αλλά αφήνουν τα γένια.

Το μπλε χρώμα στη γυναικεία παραδοσιακή φορεσιά

Ο Αχμέτ προσπαθούσε να δείξει περισσότερο ενδιαφέρον σ’ εμάς, τους επισκέπτες από την Ελλάδα. Στενοχωριόταν για την αδυναμία να βοηθήσει να οργανωθεί μια πιθανή ξενάγηση στα χωριά των γονιών του.

Ο σεβασμός προς την Ελλάδα και τους Έλληνες δεν προερχόταν μόνο από αυτούς που νιώθουν κάποια σχέση με τον ελληνισμό.

Στη διάρκεια της επίσκεψής μου στο Ασγκαμπάτ κατάφερα να συνομιλήσω με αρκετούς επιστήμονες από πολλές χώρες του κόσμου. Ο καθένας με τον τρόπο του και με τις γνώσεις που κατείχε προσπαθούσε να συνδέσει διάφορες περιόδους στην ιστορία της περιοχής με τον ελληνισμό, και αναμφίβολα όλοι τους καταλάβαιναν την ανεκτίμητη προσφορά των Ελλήνων ακόμα και σε αυτή τη μακρινή και αποκλεισμένη περιοχή του κόσμου.

Η Ατζάπ Μπαϊρίγεβα

Όμως ακόμα μεγαλύτερη εντύπωση μου προκάλεσε η αναγνώριση των ίδιων των Τουρκμένων. Στη διάρκεια της προσωπικής συζήτησης με τη διευθύντρια του Μουσείου Χαλιών, την Ατζάπ Μπαϊρίγεβα, η μορφωμένη πρωτευουσιάνα Τουρκμένα με τα νοτιοευρωπαϊκά φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά θυμήθηκε με αγάπη τους Έλληνες του Πόντου που μετά την εξορία τους στην κεντρική Ασία πήγαιναν για δουλειά και σπουδές στο Ασκαμπάτ, μού εξομολογήθηκε μια προσωπική ιστορία που είχε σχέση με την περιοχή του Νοχούρ:

«Ξέρετε, εμείς έχουμε μια περιοχή στο Τουρκμενιστάν που οι κάτοικοί της αυτοαποκαλούνται Έλληνες. Η απόλυτη σιγουριά τους για την καταγωγή τους, κάνει και τους άλλους να το πιστεύουν ακράδαντα. Όταν ήμουν σε νεαρή ηλικία αποφάσισα να επισκεφτώ το Νοχούρ με μια φίλη που καταγόταν από εκεί. Η μητέρα μου, μόλις έμαθε για τον προορισμό μας μου απάντησε αυστηρά: “Δεν θα πας στους Έλληνες. Οι άνδρες τους κάνουν καμάκι στα κορίτσια!”. Αυτή ήταν η προσωπική μου εμπειρία σε ό,τι αφορά τους Νοχουρίτες». 

Οι φωτογραφίες του άρθρου είναι του Βασίλη Τσενκελίδη.

Πηγή: http://www.pontos-news.gr