Η Κυριακή του Πάσχα του 1941 ήταν άλλη μια μαύρη ημέρα για την Ελλάδα. Φώτο: Pixabay
ΜΑΡΙΑ Α. ΚΑΜΠΥΛΗ
Ανατρέχοντας στις σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, συναντάμε γεγονότα-ορόσημα που συνέβησαν ανήμερα το Πάσχα και καθόρισαν την πορεία της Ελλάδας, είτε αλλάζοντας την ροή των εξελίξεων στη χώρα είτε προσθέτοντας «μελανές» σελίδες στη χοντρή βίβλο της ελληνικής ιστορίας.
1821 Ο ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ε’
Μετά την εξέγερση των υπόδουλων Ελλήνων στις 25 Μαρτίου του 1821 ο εξοργισμένος σουλτάνος Μαχμούτ Β’ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προσπαθεί με κάθε τρόπο να καταπνίξει την επανάσταση. Σε μια κίνηση εκφοβισμού και με συμβολικό χαρακτήρα με πολλούς αποδέκτες, στις 10 Απριλίου του 1821, ανήμερα του Πάσχα, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της Λειτουργίας της Κυριακής του Πάσχα, δίνει εντολή να συλληφθεί ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος Ε’. Παρότι ο ίδιος έχει αποκηρύξει την Επανάσταση, έχει αφορίσει τον Υψηλάντη και έχει ζητήσει στους Έλληνες Χριστιανούς Ορθόδοξους να δηλώσουν υποταγή στον σουλτάνο, κηρύσσεται έκπτωτος και το απόγευμα της ίδιας ημέρας θανατώνεται δι’ απαγχονισμού. Η σορός του θα μείνει κρεμασμένη στην κεντρική πύλη του Πατριαρχείου επί τρεις ημέρες προς…παραδειγματισμό των άπιστων Ελλήνων πριν καταλήξει τελικά στον Κεράτιο Κόλπο!
Σχεδόν μισό αιώνα μετά τον θάνατο του Γρηγορίου Ε’, τα λείψανα του θα μεταφερθούν στον Πειραιά με το ατμόπλοιο «Βυζάντιο» και στην συνέχεια θα τοποθετηθούν στη Μητρόπολη των Αθηνών.
1827 ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ
Στις 9 Απριλίου του 1827, ανήμερα του Πάσχα, η πολιορκία της Ακρόπολης από τις οθωμανικές δυνάμεις βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη. Οι Έλληνες, κλεισμένοι επί μήνες στην Ακρόπολη, στα όρια της λιμοκτονίας και χωρίς νερό, απέκρουαν τις επιθέσεις των Τούρκων, μετρούσαν νεκρούς. Έκλεινε ήδη ένας χρόνος από την ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου, τη μεγάλη σφαγή που είχε πραγματοποιηθεί και πάλι προ των πυλών του Πάσχα, ξημερώνοντας Κυριακή των Βαΐων του 1826…
Από τη Μεγάλη Τετάρτη η έλλειψη νερού και τροφίμων είχε αρχίσει να γίνεται δραματική στην Ακρόπολη. Οι οικογένειες των αγωνιστών υπέφεραν. Κι όμως αντιστέκονταν. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον δημογέροντα Νικόλαο Καρόρη, κάποιοι διεμήνυαν στους έξω πως υπάρχει αφθονία αγαθών από ρακί και ρύζι μέχρι… παστουρμάδες. «Η ακολουθία της Ανάστασης διαβάστηκε τα ξημερώματα. Οι πολιορκημένοι ανεβοκατέβασαν στο θαμπό φως της αυγής μερικά κεράκια ψάλλοντας το Χριστός Ανέστη. Ύστερα (…) το χαρμόσυνο άγγελμα δόθηκε με τρεις κανονιές», γράφει ο αθηναιογράφος Ελευθέριος Σκιαδάς.
Το πασχαλινό γεύμα εκατοντάδων πολιορκημένων προκύπτει από τις μαρτυρίες της εποχής: «Τέσσαρα αλογομούλαρα εσφάχθησαν και επωλήθησαν αυτήν την ημέραν, προς πέντε γρόσια την οκά και έφαγον οι περισσότεροι…». Ανήμερα της Λαμπρής τα τουρκικά κανόνια βάλλουν κατά του κάστρου ενώ οι Αθηναίοι έχουν στήσει χορό στο εσωτερικό του. Κομμάτια του πύργου πέφτουν στη μέση του χορού σκοτώνοντας έναν από τους καλύτερους χορευτές, τον Κερκυραίο Σταμούλη, υπασπιστή του Α΄ Τάγματος του Τακτικού Στρατού και έναν ακόμη αγωνιστή. Ο εορτασμός διακόπτεται.
Η Ακρόπολη θα παραδοθεί στις 25 Μαΐου. Και το Πάσχα του 1827 θα «συνεχιστεί» έξι χρόνια αργότερα, όταν το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου του 1833 ο βαυαρός λοχαγός της Φρουράς, Χριστόφορος Νέζερ, υψώνει στο κάστρο την ελληνική σημαία σημαίνοντας την Ανάσταση…
1914 ΤΟ «ΜΑΥΡΟ ΠΑΣΧΑ» ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
Στις 6 Απριλίου 1914, ανήμερα του Πάσχα, οι πρώτες 200 ελληνικές οικογένειες από τη Στράντζα της Ανατολικής Θράκης απελάθηκαν από την κυβέρνηση της Τουρκίας με την απειλή της επιτόπου εκτέλεσης από πάνοπλους στρατιώτες και αστυνομικούς. Πριν απελαθούν στην ελεύθερη Ελλάδα, οι άνδρες της Αστυνομίας τους ανάγκαζαν να υπογράψουν δηλώσεις με τις οποίες δήλωναν ότι έφευγαν από τα σπίτια τους οικειοθελώς (προκειμένου να μην υπάρξει παραβίαση της Συνθήκης της Λοζάνης) ενώ αστυνομικοί, στρατιώτες και παραστρατιωτικοί τους αφαίρεσαν δια της βίας χρηματικά ποσά, προσωπικά είδη αξίας και περιουσιακά στοιχεία. Ήταν Κυριακή του Πάσχα του 1914, ένα «μαύρο Πάσχα» για τους Έλληνες της Ανατολικής Θράκης, αφού ξεκίνησε επίσημα ο συστηματικός διωγμός του ελληνισμού της περιοχής, που θα κορυφωνόταν τον Οκτώβριο του 1922.
1919 ΤΟ «ΜΑΤΩΜΕΝΟ ΠΑΣΧΑ» ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ
Η Μεγάλη Εβδομάδα του 1919 στα Δωδεκάνησα θύμιζε περισσότερο Μάρτιο του 1821 καθώς οι εκδηλώσεις για την υποστήριξη του αιτήματος της Ένωσης με την Ελλάδα και την αποχώρηση των κατοχικών ιταλικών στρατευμάτων είχαν ενταθεί παρά την θρησκευτική ατμόσφαιρα των ημερών.
Στον αυλόγυρο της Μητρόπολης της Ρόδου το Μεγάλο Σάββατο είχαν συγκεντρωθεί χιλιάδες κάτοικοι αψηφώντας τις ιταλικές Αρχές και τα διάταγμα για την τήρηση της τάξης. Μετά την αναστάσιμη λειτουργία, οι πιστοί αντί να κατευθυνθούν στα σπίτια τους με το Άγιο Φως της Αναστάσεως πραγματοποιούν μεγάλη διαδήλωση ζητώντας την ένωση της Ρόδου «μετά της μητρός Ελλάδος» ενώ ο μητροπολίτης Αναστάσιος τελειώνει την ομιλία του με τη φράση «Ζήτω η Ένωσις, Κάτω οι προδόται».
Την επόμενη ημέρα, 7 Απριλίου του 1919, ανήμερα του Πάσχα, στην πόλη της Ρόδου αλλά και σε 30 χωριά του νησιού αρχίζουν συλλαλητήρια μέσα στις εκκλησίες που μετατρέπονται σε μαζικές διαδηλώσεις. Οι Ιταλοί στρατιώτες δέχτηκαν εντολή να παρέμβουν δυναμικά για να διαλύσουν τους διαδηλωτές και σε πολλές περιπτώσεις κατέφυγαν σε αδικαιολόγητη βία απέναντι σε αμάχους εν καιρώ ειρήνης, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό πάνω από 100 πολιτών και τον θάνατο δυο κατοίκων διά λογχισμού: του παπά-Λούκα και της Ανθούλας Γεωργίου Μανωλά ή Ζερβού από το χωριό Βιλανόβα, το σημερινό Παραδείσι.
Ήταν η αρχή της ματωμένης εξέγερσης της Ρόδου για την απελευθέρωση από τους Ιταλούς…
Advertisement
1932 Η ΠΤΩΧΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Την Κυριακή του Πάσχα του 1932 θα γραφόταν μια «μαύρη σελίδα» στην ιστορία της Ελλάδας. Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να κηρύξει πτώχευση (για δεύτερη φορά στην νεότερη ιστορία της) τέθηκε σε ισχύ και η χώρα μας μπήκε σε μια πολύμηνη ταραγμένη περίοδο με διαδηλώσεις και απεργίες στο εσωτερικό και σκληρές διαπραγματεύσεις στο εξωτερικό. Από τον Μάρτιο του 1932 το εξωτερικό χρέος της χώρας είχε φτάσει στα 32,7 δισεκατομμύρια δραχμές ή στα 1.022.000 χρυσά φράγκα, όπως έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής, τα αιτήματα για αναστολή εξόφλησης των δανείων είχαν απορριφθεί και οι προσπάθειες για την εξασφάλιση νέας χρηματοδότησης μέσω διεθνών δανείων είχε καταλήξει σε αποτυχία. Επιπλέον, η Ελλάδα την 1η Μαΐου όφειλε να προβεί σε εξόφληση των οφειλομένων τοκομεριδίων των δανείων που είχε συνάψει ύψους 500.000 χρυσών λιρών. Η απόφαση να κηρυχτεί προσωρινό χρεοστάσιο που θα ίσχυε όμως από 1ης Μαΐου 1932, είχε ληφθεί από τον Ελευθέριο Βενιζέλο στις 15 Απριλίου, λόγω πραγματικής οικονομικής αδυναμίας της χώρας να πληρώσει τους ξένους πιστωτές της.
Η Πρωτομαγιά του 1932 συνέπεσε με την Κυριακή του Πάσχα εκείνης της χρονιάς και ήταν μια από τις μαύρες ημέρες για την ελληνική κοινωνία.
1941
Η ΣΥΝΘΗΚΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΝΑΖΙ
Η 20ή Απριλίου του 1941 ήταν άλλη μια μαύρη ημέρα για την Ελλάδα. Παρότι ήταν Κυριακή του Πάσχα, ο στρατηγός Γεώργιος Τσολάκογλου συμφώνησε να υπογράψει το πρώτο πρωτόκολλο ανακωχής (ουσιαστικά παράδοσης του ελληνικού στρατού και της Ελλάδας) με τον διοικητή της Α΄ Μηχανοκίνητης Μεραρχίας των Ες-Ες, υποστράτηγο Σεπ Ντίτριχ στο Βοτονόσι Ιωαννίνων. Προκειμένου να μπορέσει να υπογράψει την άμεση συνθηκολόγηση (σε συνεννόηση με τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνα που ήταν ο υποκινητής της απόφασης) κατάργησε πραξικοπηματικά τον διοικητή Στρατιάς Ηπείρου, Ιωάννη Πιτσίκα που ήθελε να συνεχίσει την μάχη κατά των Γερμανικών δυνάμεων, αναλαμβάνοντας ο ίδιος διοικητής της Στρατιάς.
Το μεσημέρι του Πάσχα, καθώς προετοιμάζεται το κείμενο της συνθηκολόγησης για να υπογραφεί, τα γερμανικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν ανηλεώς στρατιωτικές θέσεις και πόλεις με αμάχους αδιακρίτως. Η κτηνωδία των Γερμανών είναι πρωτοφανής για τα δεδομένα της εποχής, φτάνοντας στο σημείο να βομβαρδίσουν το νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού στα Ιωάννινα με θύματα 60 ασθενείς και νοσοκόμες, Πράξη που αποτελούσε έγκλημα πολέμου και παραβίαση όλων των διεθνών συνθηκών.
Σύμφωνα με τα ιστορικά αρχεία, την ώρα της υπογραφής στο Βοτονόσι οι Γερμανοί βυθίζουν το αντιτορπιλικό «Ψαρά» στις ακτές των Μεγάρων, προκαλώντας τον θάνατο 37 ναυτών.
1967 ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ
Η δικτατορία έριχνε ήδη τη βαριά σκιά της στην ανοιξιάτικη ατμόσφαιρα των ημερών. Το πραξικόπημα είχε λάβει χώρα παραμονή του Λαζάρου και στις 30 Απριλίου, ανήμερα της Λαμπρής, η χούντα έκλεινε εννέα ημέρες ζωής. Το Πάσχα εκείνο θα «γιορταζόταν» με απαγόρευση κυκλοφορίας, συλλήψεις αριστερών πολιτών μέσα στα σπίτια τους, καταπάτηση ελευθεριών, λογοκρισία. Μια γενική μουντάδα σκέπαζε την ατμόσφαιρα. Οι άνθρωποι κλείνονται στα σπίτια τους καθώς οι εορτασμοί μοιάζουν εκτός κλίματος.
Η εικόνα του δικτάτορα Παπαδόπουλου να χορεύει καλαματιανό σε εκείνο το «Πάσχα της Επαναστάσεως» θα μείνει στην Ιστορία προκαλώντας ανατριχίλα ακόμη και σήμερα σε όσους βίωσαν τα πέτρινα χρόνια της χούντας. Το καθεστώς τις ημέρες εκείνες επιδίδεται σε ένα επικοινωνιακό κρεσέντο, με χαρακτηριστικά ορισμένα στημένα δημοσιεύματα: Το Μεγάλο Σάββατο με πρωτοσέλιδους τίτλους οι συνταγματάρχες ενημερώνουν πως «Όλοι οι κρατούμενοι πολιτικοί είναι καλά στην υγεία τους και τυγχάνουν ειδικής περιποιήσεως»… Μοναδική αχτίδα αισιοδοξίας ο εορτασμός του Πάσχα από Έλληνες του εξωτερικού.
Μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας λαμβάνουν χώρα σε αρκετές πόλεις ενώ την Κυριακή διοργανώνεται στο Hyde Park μεγάλη συγκέντρωση με πανό, πλακάτ αντιστασιακά τραγούδια και μια αλυσοδεμένη κοπέλα ντυμένη με παραδοσιακή στολή να συμβολίζει την αλυσοδεμένη Ελλάδα.
Πηγή: https://neoskosmos.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.