Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΕΙΝΑΙ ΓΥΜΝΟΣ!

Η εποχή του μάρκετινγκ ξεβράζει τους ήρωές της

 Κατερίνα Τζωρτζακάκη, Αρθρογράφος

Ψυχολόγος - Συγγραφέας

CULTURE CLUB VIA GETTY IMAGES

Περίκλετος

Και τέλος τί απέγινε;

Φασουλής

Τι ήθελες να γίνει

μέσα σε τέτοιο φλογερό και άσβεστο καμίνι;

Πρώτα επήρανε φωτιά άξαφνα οι κουζίνες,

έπειτα πήραν άξαφνα φωτιά και οι κουρτίνες,

έπειτα πήραν άξαφνα φωτιά κι οι καναπέδες,

έπειτα πήραν άξαφνα φωτιά κι οι λακέδες,

κοντά σ′ αυτούς το θέατρο, μαζί κι η εκκλησία,

και τέλος πάντων έγινε εσπερινή θυσία.

Και όταν πια επήρανε φωτιά και τα φουγάρα,

απελπίσθηκαν όλοι των και άναψαν τσιγάρα.

(Γεώργιος Σουρής, «Του παλατιού η πυρκαγιά»)

Είναι γεγονός πως στα ποιήματα του Σουρή βρίσκουμε την Ελλάδα του σήμερα, ειδικά προεκλογικά. Το ατυχές, όμως, είναι ότι δεν έχουμε κανέναν Σουρή στην κοινωνία μας. Αν ζούσε ο Σουρής σήμερα, δεν ξέρω αν θα είχε Ιnstagram, για να ανεβάσει εκεί τους στίχους του για τα όσα ευτράπελα διαβάζουμε καθημερινά στις ειδήσεις. Για τα μεγάλα σκάνδαλα δηλαδή που έχουν αντικαταστήσει τα άλλοτε επιτυχημένα βραζιλιάνικα, καθημερινά σήριαλ. Τα σκάνδαλα αυτά έχουν τα πάντα, όμορφα πρόσωπα, πλούτο, δικαστήρια και φυλακές, βία, αγωνία και πάνω από όλα σαιξπηρικές καταστροφές όσων έφτασαν στην κορυφή.

Αν κάποιος άνθρωπος κάνει μια επιτυχημένη ψυχοθεραπεία, θα βγει από το δωμάτιο με τις πολυθρόνες με μία μεγάλη αλήθεια χαραγμένη μέσα του. Να αναρωτιέται κάθε στιγμή σε κάθε γεγονός, σε κάθε μικρή ή μεγάλη καταστροφή ποια είναι η ευθύνη του. Αν πέσει θύμα απάτης, θα σκεφτεί οπωσδήποτε αν ήταν αφελής, αν δεν έκανε καλή έρευνα, αν εμπιστεύτηκε λάθος πρόσωπα ή αν τελικά ήταν αδιάφορος και μη συνετός. Σε μια ιδεατή κοινωνία, θα έπρεπε να συμβαίνει το ίδιο. Όταν οι ήρωές της βρίσκονται ξανά και ξανά εν μια νυκτί από την θέση απόλυτης επιτυχίας στην απόλυτη συντριβή, το θέμα δεν είναι να λέμε μόνο πόσο κακοί ήταν αυτοί οι ήρωες, αλλά να αναρωτηθούμε υπό ποιες συνθήκες έγιναν ήρωες και ποιοι τους έκαναν. Η επίδειξη ηθικής και αξιών από δημοσιογράφους και πολιτικούς, που μας τους σέρβιραν και τώρα προσβάλλονται τάχα από την έλλειψη ηθικής τους, προσβάλει κατάφωρα τη νοημοσύνη μας. Τελικά ή δεν έχουμε νοημοσύνη ή έχουμε τόσο συνηθίσει αυτή να προσβάλλεται.

Η εποχή του μάρκετινγκ λοιπόν ξεβράζει τους ήρωές της. «Αν ήξερες να πουλάς τον εαυτό σου, θα είχες πάει πολύ μπροστά. Αυτό χρειάζεται σήμερα στην εποχή μας», μου λένε πολλές φορές. Έχω μερικά ερωτήματα. Είναι ο εαυτός εμπόρευμα για να το πουλάμε; Και εν πάσει περιπτώσει, πώς το κάνουμε αυτό; Πουλιέται με το κιλό σαν τη φέτα;

Όταν εκδόθηκε το πρώτο μου βιβλίο, λίγο πριν την κρίση του 2010, ο εκδότης με ρώτησε αν ήθελα να αφαιρέσει ο φωτογράφος την ελιά πάνω από τα χείλη μου. «Γιατί;», ρώτησα με αφέλεια. «Για να είσαι πιο ωραία», μου είπε. «Αν με δουν στον δρόμο, δεν θα δουν την ελιά μου;», ξαναρώτησα με ακόμη περισσότερη αφέλεια. Στην τελική εγώ η καημένη, ένα βιβλίο είχα γράψει, δεν μπορούσα να καταλάβω γιατί θα έπρεπε να φαίνομαι πιο ωραία από ό,τι ήμουν.

Αντίστοιχη απορία είχα, όταν εκείνη την εποχή έβλεπα αλλοιωμένα πρόσωπα στις αφίσες των συναυλιών των τραγουδιστών που υποστήριζαν ότι η τέχνη τους είχε «ποιότητα». «Μα δεν θα τους δούμε στη συναυλία ότι δεν είναι έτσι; Δεν καταλαβαίνουμε ότι δεν είναι φυσικά δυνατό να φαίνονται πιο νέοι από ό,τι ήταν πριν δεκαπέντε χρόνια;», ρωτούσα. «Η εικόνα τους είναι η δουλειά τους», μου έλεγαν. Και το λένε συνεχώς διάφοροι «επιτυχημένοι» καλλιτέχνες στις συνεντεύξεις τους. Η εικόνα όμως είναι η δουλειά μόνο των μοντέλων. Η δουλειά του τραγουδιστή είναι το τραγούδι του και του ηθοποιού η υποκριτική του, η δουλειά του παρουσιαστή είναι ο τρόπος που παρουσιάζει και του δημοσιογράφου το ρεπορτάζ του, η δουλειά του πολιτικού είναι οι αλλαγές του στη χώρα και η δουλειά του συγγραφέα είναι τα βιβλία του. Όμως, κανένας δεν κρίνεται από το έργο του σήμερα. Όλα κρίνονται από μια εικόνα.

Τελικά στην εποχή του «ό,τι δηλώσεις είσαι» ακόμη και οι καλές πράξεις περνάνε από το μάρκετινγκ. Αν κάτι χρειάζεται οπωσδήποτε μια ΜΚΟ για να μπορέσει να επιβιώσει, είναι ένας καλός επικοινωνιολόγος ή ένας υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων. Πολλές φορές το ίδιο το έργο είναι μικρότερης σημασίας, αν δεν μπορεί να προβληθεί. Με σοκ διαπιστώνουμε τελικά ότι κάποιοι από αυτούς που λατρεύονταν από τα ΜΜΕ κι από τον κόσμο ίσως να ήταν πολύ αλλιώς τελικά. Μα τι έκπληξη! Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός, ο βασιλιάς ήταν γυμνός κι εμείς χειροκροτούσαμε τα ανύπαρκτα ρούχα του”! Αλήθεια, δεν το ακούσαμε ποτέ αυτό; Και το σύστημα πολύ εύκολα απαρνιέται και πετάει έξω οποιονδήποτε δεν τον εξυπηρετεί πια, όσο ψηλά κι αν είχε φτάσει. Τελικά είναι όλα τόσο σάπια, κανείς δεν εμπιστεύεται την ενημέρωση ή τους θεσμούς. Οπότε παρακολουθούμε με αποτροπιασμό ή και ευχαρίστηση τα σκάνδαλα και την κατρακύλα όσων έφτασαν στην κορυφή σαν σήριαλ και ποτέ δεν μπορούμε να ξέρουμε τι έχει όντως συμβεί. Θα μείνουμε όμως εκεί;

Με τα παραπάνω θέλω να πω πως πέρα από τις οικονομικές κρίσεις υπάρχει μια μεγάλη κρίση στις αξίες εδώ και πολλές δεκαετίες. Θα έπρεπε να έχουμε πάρει το μάθημά μας. Τα πρόσωπα που πιάστηκαν με αγωνία στη νιότη και την ομορφιά τους παρελαύνουν τώρα ξεπεσμένα σε μια άθλια τηλεόραση. Οι ήρωες που λατρεύτηκαν πέφτουν ένας-ένας και τελικά αυτό τι θα φέρει; Θα υπάρξει αποδοχή της παρακμής και παραίτηση ή μέσα από όλο αυτό θα έρθει κάτι νέο και πιο αληθινό;

Και μιας και δεν έχουμε σήμερα κανέναν Σουρή, γιατί αν υπάρχει κάποιος αντίστοιχος άνθρωπος, θα είναι κάπου χαμένος χωρίς Instagram να καταπίνει αντικαταθλιπτικά, για το τέλος ας θυμηθούμε τους στίχους του από το «Παράπονο φαντάρου»:

Νὰ γκρεμισθοῦν κορώναις καὶ παλάτια,

κι′ εὐθὺς ἂς ἐγινόμουνα κομμάτια.

Χορεύετε καὶ πίνετε καὶ τρῶτε

κομψοί μου γαλονάδες καὶ ἱππόται.

Καθόλου τὰ καλά σας δὲν ζηλεύω,

καὶ οὔτε νύφαις πλούσιαις γυρεύω

Ἐγὼ μιὰ μόνο ἔχω συλλογή,

πότε θὲ νὰ φωνάξω – Ἀλλ..αγή!

Πηγή: https://www.huffingtonpost.gr