ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ!

Γράφει ο Απόστολος Zιώγας // *

«Ποθητός είναι μάλλον ή φοβερός κατά βίον προαιρού.

Ον πάντες φοβούνται, πάντας φοβείται»

[διάλεξε να είσαι αγαπητός παρά να

σε φοβούνται-αυτός που τον φοβούνται όλοι, τους φοβάται όλους]

Δημόκριτος

Ο εκφοβισμός είναι κάτι που μπορεί να κάνει τη ζωή σου επικίνδυνα μίζερη˙ δεκαετίες έρευνας αποδεικνύουν ότι τα παιδιά και οι έφηβοι που εκφοβίζονται κινδυνεύουν από άγχος, κατάθλιψη, εγκατάλειψη του σχολείου, απόρριψη από τους συνομηλίκους, κοινωνική απομόνωση και αυτοτραυματισμό. Οι ενήλικες μπορεί επίσης να δεχτούν εκφοβισμό, συχνά σε μια δουλειά, οπότε μπορεί να υποφέρουν τόσο πολύ όσο και τα παιδιά.

Αλλά τι είναι ο εκφοβισμός: πρόκειται για κακότροπη, επιβλαβή συμπεριφορά από κάποιον με μεγαλύτερη εξουσία ή θέση –όπως ένα δημοφιλές παιδί στο σχολείο ή ένας προϊστάμενος στη δουλειά– που επανειλημμένα επιλέγει, παρενοχλεί, εκνευρίζει ή τραυματίζει ένα άτομο με μικρότερη εξουσία ή θέση. Ο εκφοβισμός μπορεί να λάβει πολλές μορφές: σπρώξιμο και χτύπημα, διάδοση κακής φήμης, απομάκρυνση κάποιου από μια ομάδα φίλων , αγενείς παρατηρήσεις, σεξουαλική παρενόχληση, συμπεριφορά καταδίωξης, κτλ.

Μερικές φορές, οι νταήδες στοχεύουν κάποιον λόγω της φυλής, της θρησκείας, του σεξουαλικού προσανατολισμού ή της εμφάνισής του. Άτομα από την κοινότητα LGBTQ+ , ή άτομα που είναι υπέρβαρα ή με κάποια σωματική ή αναπτυξιακή αναπηρία, είναι πιο πιθανό να υποστούν εκφοβισμό˙ με κίνδυνο φυσικά να αναπτύξουν προβλήματα ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης, του άγχους και της αυτοτραυματικής συμπεριφοράς. Έχει διαπιστωθεί ότι οι άνθρωποι μαθαίνουν πώς να εκφοβίζουν τους άλλους από νωρίς, μέσω αυτού που οι ψυχολόγοι αποκαλούν “μοντελοποίηση και κοινωνική μάθηση”. Αυτό σημαίνει ότι οι νταήδες βλέπουν άλλους ανθρώπους να εκφοβίζουν και ουσιαστικά αντιγράφουν αυτή την επιθετική συμπεριφορά. Τα μέσα ενημέρωσης έχουν τεράστια ευθύνη αναμφίβολα. Όταν η κακία ή η βίαιη συμπεριφορά είναι γοητευτική και προβάλλεται ως κάτι συναρπαστικό στη μουσική, τα βιντεοπαιχνίδια, την τηλεόραση και τις ταινίες, οι νταήδες θα μιμηθούν αυτό που βλέπουν και ακούν, ειδικά αν φαίνεται ωραίο ή αν ανταμείβεται.

Η οικογένεια αποτελεί επίσης μια σημαντική επιρροή. Εάν τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα σπίτι χωρίς καλοσύνη και εγγύτητα, αλλά με άφθονη σωματική τιμωρία και βαριές συγκρούσεις – συμπεριλαμβανομένων των γονέων που τσακώνονται μεταξύ τους – τότε τα παιδιά θεωρούν αυτή τη συμπεριφορά ως αποδεκτή, με αποτέλεσμα να συνεχίζουν να συμπεριφέρονται στους συνομηλίκους τους με αυτόν τον τρόπο. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει όταν ένα παιδί πέφτει σε μια ομάδα φίλων που είναι νταήδες: μαθαίνει να εκφοβίζει διότι πιστεύει πως αυτό τον κάνει να φαίνεται μάγκας μπροστά στους φίλους του. Κάποιοι το κάνουν επειδή τους κάνει να νιώθουν καλύτερα με τον εαυτό τους όταν υποτιμούν τους άλλους. Άλλοι νταήδες θεωρούν ότι η βία και ο εκφοβισμός λειτούργησαν για αυτούς στο παρελθόν, επομένως είναι μια στρατηγική επιλογής για να πάρουν αυτό που θέλουν. Άλλοι πάλι δυσκολεύονται να ελέγξουν τον εαυτό τους και δεν μπορούν να ηρεμήσουν όταν είναι θυμωμένοι. Για μερικούς νταήδες, είναι απλώς ένας τρόπος για να προχωρήσουν στη ζωή τους: για παράδειγμα, ένας ενήλικος νταής στο χώρο εργασίας μπορεί να διαδώσει μια ντροπιαστική φήμη για έναν συνάδελφο ώστε να αποτρέψει την προαγωγή ενός αντιπάλου.

Σε κάθε περίπτωση υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης: εάν είσαι παιδί ή έφηβος, οφείλεις να μιλήσεις για το τι έχει συμβεί με έναν έμπιστο ενήλικα – έναν γονέα, έναν δάσκαλο, τον διευθυντή ή έναν σύμβουλο˙ θα σε βοηθήσουν να σχεδιάσεις την επόμενη κίνησή σου. Τα σχολεία θεωρητικά θα έπρεπε να είναι εξοικειωμένα με αυτού του είδους τα προβλήματα, θεσπίζοντας πολιτικές για την προστασία των θυμάτων του εκφοβισμού. Εάν

είσαι ενήλικας που έχει υποστεί εκφοβισμό στο χώρο εργασίας, μίλα καλύτερα με το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού ή με έναν προϊστάμενο που μπορεί να σε συμβουλεύσει για τα επόμενα βήματα˙ είσαι επίσης νομικά προστατευμένος, καθώς οι εργατικοί νόμοι απαγορεύουν την παρενόχληση και τη μεροληπτική συμπεριφορά. Όποια κι αν είναι η ηλικία σου, είναι καλή ιδέα το να μιλήσεις με φίλους ή μέλη της οικογένειας που μπορεί να μην εμπλέκονται στο περιστατικό αλλά σίγουρα θα προσφέρουν υποστήριξη. Η ενασχόληση με δραστηριότητες αντιμετώπισης – όπως η άσκηση ή η χαλάρωση με έναν περίπατο – μπορεί επίσης να βοηθήσει.

Και κάτι τελευταίο: ο εκφοβισμός δεν είναι και δεν πρέπει, ποτέ μα ποτέ, να γίνει αποδεκτός. Δεν είναι απλώς «τα παιδιά είναι παιδιά» ή ότι είσαι «υπερβολικά ευαίσθητος». Εάν ένας νταής σε ενοχλεί, μην προσπαθήσεις παρορμητικά να το χειριστείς μόνος σου: το να ζητήσεις βοήθεια είναι ο κατάλληλος τρόπος για να τα βγάλεις πέρα.

*Ο Απόστολος Ζιώγας είναι βιολόγος

Πηγή: https://www.fractalart.gr