ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: Η ΜΗΤΡΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΚΕΨΗΣ!

Της Λαμπρινής Νικούδη

Η κλασική παιδεία, δηλαδή η μόρφωση που βασίζεται στα κλασικά κείμενα της αρχαιοελληνικής και λατινικής γραμματείας, δεν αφορά απλά και μόνο τις βάσεις του Δυτικού – και όχι μόνο πια – πολιτισμού αλλά αποτελεί και το βασικό εποικοδόμημα της γνώσης και της μόρφωσης. Δεν είναι μια στείρα απομνημόνευση των κειμένων του παρελθόντος αλλά μια αντίληψη ζωής, ένας συνεχής και ζωντανός διάλογος με τις αξίες και τις κοσμοθεωρίες του παρελθόντος.

Ο σταδιακός θάνατος της κλασικής παιδείας:

Είναι γεγονός πως παρατηρείται η συνεχής αποδόμηση της κλασικής παιδείας. Η σχέση μας μαζί της είναι τουλάχιστον ελλειμματική. Ολοφάνερη απόδειξη αυτής της σχέσης είναι το μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων που έχει πλήρη άγνοια και μηδενική επαφή με την αρχαία γραμματεία. Το ποσοστό των Ελλήνων που έχει μελετήσει έστω και τα πιο κεντρικά σημεία των σημαντικότερων κλασικών έργων όπως είναι η Οδύσσεια και η Ιλιάδα του Ομήρου, το Συμπόσιο του Πλάτωνα, τα Πολιτικά του Αριστοτέλη κ.α. είναι μικρό.

Η κλασική παιδεία παραγκωνίζεται και απαξιώνεται στη χώρα που τη γέννησε.

Οι λόγοι αυτού του παραγκωνισμού ποικίλλουν. Ενδεικτικά αναφέρω ορισμένους: Η εξετασιοκεντρική λειτουργία του σχολείου και η βαθμοθηρία δεν προάγουν την ουσιαστική μελέτη και μόρφωση αλλά τη στείρα απομνημόνευση με στόχο την εισαγωγή σε κάποιο Α.Ε.Ι., η έλλειψη επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, η προβολή της υποκουλτούρας και του υπερκαταναλωτισμού στη σημερινή κοινωνία. Επιπλέον, η εμπορευματοποίηση που παρατηρείται στις μέρες μας οδηγεί στην έλλειψη σεβασμού για τα μορφωτικά αγαθά που δεν παρέχουν άμεση επαγγελματική αποκατάσταση.

Ωστόσο, μπορεί να κοπεί το νήμα της κλασικής παιδείας;

Η απάντηση είναι όχι καθώς οι κλασικές σπουδές όχι μόνο καταγράφουν τη ζωή μας αλλά είναι η ίδια η ζωή μας και αυτό γιατί η ζωή μας είναι συνυφασμένη με αυτές. Συνδέει τη γνώση με τον τρόπο σκέψης , με την αντίληψη για τη ζωή. Αναδεικνύει ένα πλούσιο σύνολο ουμανιστικών αξιών, που διαμορφώνει πολίτες με κριτική σκέψη, καλλιεργεί το αίσθημα ανεξαρτησίας από κάθε πηγή χειραγώγησης. Επιδιώκει να σμιλέψει την προσωπικότητα του ανθρώπου, ώστε να αγωνιστεί με τον καλύτερο τρόπο για την προσωπική και κοινωνική ελευθερία.

Η ορθή μελέτη των κλασικών κειμένων θα επιφέρει και τη διανοητική, συναισθηματική, βουλητική και ηθική καλλιέργεια των μαθητών και γενικώς των ανθρώπων. Το άτομο μπορεί να αναζητήσει και να βρει λύσεις στα προβλήματά του, να υιοθετήσει μια θετική στάση για τη ζωή, να μιμηθεί αξίες, πρότυπα και θετικές στάσεις ζωής, που θα τον ολοκληρώσουν και θα ισχυροποιήσουν την προσωπικότητά τους .

Εν κατακλείδι, μέσω της κλασικής παιδείας ο άνθρωπος γίνεται περισσότερο άνθρωπος.

«Για να ξέρουμε που πηγαίνουμε,

πρέπει να ξέρουμε από πού ερχόμαστε»

M. Debesse

Λαμπρινή Νικούδη

Φιλόλογος

Πηγή:https://www.schooltime.gr