ΓΙΑΤΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΤΑΙ Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΩΣ ΔΡΑΚΟΚΤΟΝΟΣ;

Ο αγαπημένος μας Άγιος Γεώργιος απεικονίζεται ως δρακοκτόνος, κι έτσι τον έχουμε συνηθίσει. Γνωρίζουμε όμως γιατί απεικονίζεται με αυτόν τον τρόπο και τι συμβολίζει ο δράκος;

Γιατί απεικονίζεται ως δρακοκτόνος;

Κατά την Εκκλησία μας, ο ‘Αγιος Γεώργιος είναι ο μαργαρίτης ο πολύτιμος, ο αριστεύς ο θείος, ο λέων ο ένδοξος, ο αστήρ ο πολύφωτος, του Χριστού οπλίτης, της ουρανίου στρατιάς ο συνόμιλος. Σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, ο Άγιος Γεώργιος απελευθέρωσε τη βασιλοπούλα της Σιλήνας στη Λιβύη από τον δράκοντα που ζούσε σε μία πηγή, και απέδωσε το νερό στους κατοίκους.

Άγιος Γεώργιος ως δρακοκτόνος: πότε ξεκίνησε να απεικονίζεται έτσι;

Ωστόσο, ο Άγιος Γεώργιος δεν εικονιζόταν πάντα ως δρακοκτόνος. Αυτό προκύπτει κατά τον M. Αλ. Αλεξιάδη και από το γεγονός ότι η πρώτη αγιογραφία του αγίου, που χρονολογείται στον 6ο αιώνα, τον παριστά με στρατιωτική στολή, αλλά πεζό. (Ήταν τότε που το Βυζάντιο ένιωθε τη σιγουριά της δύναμής του και η Ανατολική Εκκλησία είχε δώσει την ενοποιητική ιδεολογία της αυτοκρατορίας, σίγουρη και αυτή για τη δύναμή της).

«Σε μεταγενέστερη αγιογραφία του 9ου αιώνα, ο Άγιος παριστάνεται (λέει ο M. Αλ. Αλεξιάδης) έφιππος και με ακόντιο». Πιο πολεμικός, σε μία περίοδο που το Βυζάντιο ένιωθε την απειλή του Ισλάμ και η Ανατολική Εκκλησία βρίσκεται στη δίνη της εικονομαχίας και νιώθει την πίεση της αυξανόμενης δύναμης του Πάπα.

Τον 11ο αιώνα (όταν πλέον το Βυζάντιο βρισκόταν σε δυσχερή θέση) ο άγιος στην εικονογραφία καθιερώνεται ως “δρακοκτόνος”.

Οι κατεξοχήν δρακοκτόνοι Άγιοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας

Διαβάζοντας τις εποχές και μέσα από τις εικόνες, η Μαρία Βασιλάκη (αναπληρώτρια καθηγήτρια Βυζαντινής Τέχνης) σημειώνει ότι: «Οι κατ’ εξοχήν δρακοκτόνοι άγιοι στην Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν οι δύο Θεόδωροι, ο Τήρων και ο Στρατηλάτης. H παλαιότερη παράσταση με τον Άγιο Γεώργιο του 6ου αιώνα τον δείχνει ως αξιωματούχο, δηλαδή με την επίσημη, και όχι με τη στρατιωτική του στολή. Δεν γνωρίζω για παράσταση του 9ου αιώνα. Πάντως, μόλις τον 11ο εμφανίζεται ως δρακοκτόνος. Πώς και γιατί αντικαταστάθηκαν οι Θεόδωροι από τον Γεώργιο είναι ένα ζητούμενο».

Πιθανόν αυτό να οφείλεται στον τόπο όπου μαρτύρησε και ετάφη, που ήταν η Λύδα της Παλαιστίνης, αλλά και στην κατάκτησή αυτής από τους Άραβες. Άλλωστε αυτό μπορεί να δίνει και μία ερμηνεία της μεγάλης αποδοχής που τυγχάνει ο Άγιος Γεώργιος και στη Δυτική Εκκλησία.

Οι σταυροφόροι έρχονται με τον σταυρό του Αγίου Γεωργίου και μάλιστα, σύμφωνα με την παράδοση, απελευθερώνουν τον τάφο του και μεταφέρουν τα λείψανά του στην Αγγλία. Όπως αναφέρει η Μαρία Βασιλάκη, στον οίκο των Ουίνδσορ, το περίφημο τάγμα της περικνημίδας έχει ως προστάτη άγιό του τον Γεώργιο, αλλά και σε ολόκληρη τη Βόρεια Ευρώπη οι περισσότερες εκκλησίες μέσα σε κάστρα ήταν αφιερωμένες στον πολεμιστή – άγιο.

Η διαφορά στις παραστάσεις του Αγίου Γεωργίου μεταξύ Ορθόδοξης & Δυτικής Εκκλησίας..

Ωστόσο, η μεγάλη διαφορά μεταξύ Ορθόδοξης και Δυτικής Εκκλησίας εντοπίζεται στην αναπαράσταση του δράκοντα, δηλαδή του “κακού”. Στην Ανατολή ο δράκοντας είναι απλώς φιδόμορφος. Αντίθετα, στη Δύση μοιάζει πιο πολύ με το τέρας (Σατανά) της Αποκάλυψης. H μοναδική αγιογραφία στον ελλαδικό χώρο που ο δράκοντας είναι «δυτικότροπος» είναι, όπως λέει η Μαρία Βασιλάκη, «του μεγάλου, προγενέστερου, αλλά εξίσου σημαντικού με τον Θεοτοκόπουλο, του Αγγέλου του 15ου αιώνα, στην Κρήτη. Εκεί ο δράκοντας απεικονίζεται με δύο πόδια και τρία κεφάλια. Ίσως δεν είναι τυχαίο, επειδή η Κρήτη βρισκόταν υπό βενετσιάνικη επιρροή και αυτό μεταφέρθηκε και στην εικόνα».

Ο Robert Thurston (καθηγητής ιστορίας στο Μαϊάμι των ΗΠΑ) δίνει την ακόλουθη εξήγηση: «H Ανατολική Εκκλησία υποτάχθηκε σε αλλόθρησκους εχθρούς και αυτό την ανάγκασε να επιδείξει μεγαλύτερη πίστη (βεβαιότητα) στην τελική νίκη του Χριστού. Άλλωστε αυτή έζησε για αιώνες με τον «Σατανά», ενώ η Δύση τον είχε στα σύνορά της, ως απειλή, και φοβόταν τη μυστική είσοδό του στις περιοχές της.

Πηγή Φωτογραφίας: www.sansimera.gr

Πηγή: https://mountathos-eshop.com/