ΟΛΑ ΤΑ ΒΛΕΜΜΑΤΑ ΣΤΡΑΜΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ!

Γράφει ο Κωστής Παπαδιόχος

Σε ένα διεθνές πολυπαραγοντικό παιχνίδι με αβέβαιη έκβαση έχει εμπλακεί η Αθήνα, μετά την επιλογή της νέας κυβέρνησης να επιμείνει στην προεκλογική της ρητορική, αποκλείοντας κάθε διαπραγμάτευση με την τρόικα, αλλά και το ενδεχόμενο να ζητήσει παράταση του ελληνικού προγράμματος ή την εκταμίευση των εκκρεμών δόσεων από την Ευρωζώνη.
Μετά το εκρηκτικό κλίμα της περασμένης Παρασκευής, στον απόηχο της δημόσιας σύγκρουσης μεταξύ του υπουργού Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη και του επικεφαλής του Eurogroup Γ. Ντάισελμπλουμ, οι τόνοι έπεσαν και οι βασικοί «παίκτες» άρχισαν να ανοίγουν, έστω μερικώς, τα χαρτιά τους. 
O δρόμος, όμως, έως το κρίσιμο Εurogroup της 16ης Φεβρουαρίου είναι μακρύς, ενώ εκκρεμεί η τοποθέτηση, στη νέα σκακιέρα, της Γερμανίδας καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ, που ενδεχομένως θα αποδειχθεί και καθοριστική.

Στα «συν» για τη νέα κυβέρνηση είναι πως ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας απέστειλε την Παρασκευή το βράδυ ένα πρώτο σήμα έντιμου συμβιβασμού: σύμφωνα με πληροφορίες, στον απόηχο των δηλώσεων Βαρουφάκη, ανέκυψε κίνδυνος ακόμη και για τερματισμό της παροχής ρευστότητας στις ελληνικές τράπεζες από τον έκτακτο μηχανισμό της ΕΚΤ, τον ELA. ΄Ομως, χάρις στις τηλεφωνικές επικοινωνίες του πρωθυπουργού με τους κ. Μ. Ντράγκι και Γ. Ντάισελμπλουμ, αλλά και μέσω της επικοινωνίας με τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου, η ευθεία σύγκρουση Αθήνας - Ευρωζώνης αποφεύχθηκε με τη σαββατιάτικη δήλωση του κ. Τσίπρα στο Bloomberg ότι η Ελλάδα θα αποπληρώσει τα δάνεια προς ΕΚΤ και ΔΝΤ. Πώς διαμορφώνεται, τώρα, το τοπίο και ενώ εκκρεμούν οι συναντήσεις του κ. Τσίπρα με τους κ. Ρέντσι, Ολάντ, Γιουνκέρ και ενδεχομένως κάποια «επαφή» με το Βερολίνο, πριν από τη σύνοδο κορυφής της Ε.Ε. στις 12 του μηνός;

• Οι ΗΠΑ, όπως διεφάνη από την ισχυρή δημόσια παρέμβαση του κ. Ομπάμα, θα ασκήσουν την επιρροή τους για την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, καθώς εκτιμούν πως συνεχίζει να αποτελεί συστημικό κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία. Επίσης, είναι γνωστή –και συχνά δημόσια επαναλαμβανόμενη– η δημόσια διαφωνία τους με τις πολιτικές λιτότητας που έχει επιβάλει η κ. Μέρκελ στην Ευρωζώνη. Ενισχυτικά στην παρέμβαση Ομπάμα λειτούργησε, εξάλλου, το γεγονός ότι, στον απόηχο του θορύβου που προκλήθηκε για τη θέση που θα ελάμβανε ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Κοτζιάς στο ζήτημα των κυρώσεων στην Ουκρανία, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι έλαβε από την Αθήνα διαβεβαιώσεις ότι ούτε η νέα κυβέρνηση επεξεργάζεται στροφή προς τη Μόσχα ούτε θα αναιρέσει βασικές επιλογές της προηγούμενης, όπως η στρατηγική συνεργασία με το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Πάντως, τα όρια παρέμβασης των ΗΠΑ στα εσωτερικά της Ευρωζώνης έχουν αποδειχθεί πεπερασμένα: στο παρελθόν είχαν στηριχθεί ο κ. Γ. Παπανδρέου και ο κ. Αντ. Σαμαράς, αλλά χωρίς να υπάρξει ουσιώδης διαφοροποίηση στο μείγμα πολιτικής που έχουν διαμορφώσει το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες. Επίσης, δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο ότι ο κ. Σαμαράς φέρεται να είχε ζητήσει από την Ουάσιγκτον να ασκήσει την επιρροή μέσω του «Νο 2» του ΔΝΤ, Ντ. Λίπτον, ώστε να χαλαρώσουν οι όροι στην τελευταία αξιολόγηση από την τρόικα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.

• Γαλλία, Ιταλία και οι άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου: Σαφέστερη εικόνα για τη στάση που θα ακολουθήσουν θα υπάρχει μετά τις επαφές, σήμερα και αύριο, του πρωθυπουργού. Το Παρίσι ευνοεί κάθε κίνηση στην ευρωπαϊκή σκακιέρα που αμφισβητεί τη δογματική λιτότητα του Βερολίνου. Στο τέλος, όμως, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι δεν θα συγκρουστούν με την κ. Μέρκελ για την Ελλάδα –ουδείς λησμονεί τις διαβεβαιώσεις Σαρκοζί στον κ. Παπανδρέου ότι το ΔΝΤ δεν πρόκειται να εμπλακεί σε χώρα της Ευρωζώνης– ενώ το ίδιο ισχύει και για τον κ. Ρέντσι. Βεβαίως, καμία σοσιαλιστική κυβέρνηση, αλλά και προσωπικότητες, όπως ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Μ. Σουλτς, δεν επιθυμεί να σηκώσει το βάρος της σύγκρουσης με μία νεοεκλεγείσα κυβέρνηση της Αριστεράς στην Ελλάδα. Το ερώτημα είναι εάν θα λειτουργήσουν ως κάτι περισσότερο από δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των δύο πλευρών, προειδοποιώντας την Αθήνα ότι θα διατρέξει μεγάλο κίνδυνο εάν παραμείνει στα αρχικά «όχι». Σε αντίθεση με την Ιταλία και τη Γαλλία, ο κ. Τσίπρας δεν πρέπει να προσδοκά πολλά από την Ισπανία και την Πορτογαλία. Στις δύο ιβηρικές χώρες το κλίμα είναι βαρύ και δεν θα δεχθούν να αναιρεθούν για την Αθήνα μέτρα που οι ίδιες υλοποίησαν, καθώς το πολιτικό κόστος που θα εισπράξουν είναι τεράστιο.

• Κομισιόν, ΕΚΤ και ΔΝΤ: Ο πρόεδρος της Κομισιόν είναι ειλικρινής φίλος της Ελλάδας, επιθυμεί τον μετασχηματισμό της τρόικας –το ήθελε από την πρώτη ημέρα της εκλογής του– και είναι πρόθυμος να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός πλαισίου μεταρρυθμίσεων για την «επόμενη ημέρα», που θα μπορούσε να παρουσιάσει ο κ. Τσίπρας και να γίνει αποδεκτό από το Βερολίνο. Όμως, η ισχύς του στο εσωτερικό της Ευρωζώνης είναι πεπερασμένη, όπως διαπίστωσε τους τελευταίους μήνες ο κ. Σαμαράς που είχε επενδύσει ιδιαίτερα στην εκλογή του. Η ΕΚΤ και ο κ. Ντράγκι, που κρατούν τα κλειδιά της ρευστότητας, δεν πρόκειται να έχουν δημόσια παρουσία τις επόμενες κρίσιμες ημέρες. ΄Ομως είναι σαφές πως, μετά τη συμφωνία με την κ. Μέρκελ για το καθοριστικό για τον ίδιο ζήτημα της ποσοτικής χαλάρωσης, ο κ. Ντράγκι δεν πρόκειται να συγκρουστεί μαζί της για την Ελλάδα. Τέλος, το ΔΝΤ φέρεται να αξιολογεί ως ελκυστικές ορισμένες από τις προγραμματικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, όπως η πάταξη της φοροδιαφυγής και η αντιμετώπιση της διαπλοκής, που βρίσκονται ψηλά και στη δική του ατζέντα. Δεν πρόκειται, ωστόσο, να υπαναχωρήσει σε άλλα θέματα (μεταρρυθμίσεις, ασφαλιστικό, εργασιακά).

Πώς θα επιλυθεί η ανωτέρω πολυπαραγοντική εξίσωση; Πιθανότερο σενάριο: oι Ευρωπαίοι ηγέτες θα είναι πολύ τυπικοί και συμπαθητικοί με τον κ. Τσίπρα, καθώς σε καμία περίπτωση δεν επιθυμούν η νέα αριστερή κυβέρνηση «να ηρωοποιηθεί» εντός ή εκτός Ελλάδας και να λειτουργήσει ως «ιός» στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης. ΄Ομως, κατά πληροφορίες, στο τέλος θα παρουσιάσουν στην Αθήνα μια προσφορά-πακέτο που θα περιλαμβάνει μέτρα απομείωσης του χρέους μέσω παραμετρικών αλλαγών, μετονομασία της τρόικας και μείωση του ύψους των πρωτογενών πλεονασμάτων. Παράλληλα, θα ζητήσουν να υπάρξει ρητή δέσμευση για συνέχιση των μεταρρυθμίσεων. Εάν ο κ. Τσίπρας απορρίψει τη συμφωνία –ή έχει πρόβλημα να την «περάσει» στην Αθήνα– η Ευρωζώνη θα «νίψει τα χείρας της», υποστηρίζοντας πως την ευθύνη των εξελίξεων έχει η ελληνική κυβέρνηση.

Μοχλός πίεσης η ΕΚΤ

Εξάλλου, παρασκηνιακά υπάρχει πάντα ως μοχλός πίεσης η ΕΚΤ. Αλλιώς, η Ελλάδα θα περάσει στην επόμενη ημέρα με τη σφραγίδα του κ. Τσίπρα. Πάντως, σε ποια από τις δύο κατευθύνσεις θα γείρει η πλάστιγγα θα κριθεί την τελευταία στιγμή, με καθοριστικό τον ρόλο της κ. Μέρκελ, που κρατάει κλειστά τα χαρτιά της. Οι Γερμανοί μοιάζουν πιο απομονωμένοι σε ό,τι αφορά την απαρέγκλιτη εφαρμογή πολιτικών λιτότητας, ωστόσο για τις ΗΠΑ είναι πιο σημαντικός ο νέος «ψυχρός πόλεμος» με τη Ρωσία και τα υπόλοιπα έπονται. Η καγκελάριος, όπως έπραξε και άλλες φορές από την έναρξη της κρίσης, το 2010, θα σταθμίσει τους συσχετισμούς με τις ΗΠΑ, εντός της Ε.Ε., τις δημοσκοπήσεις στο εσωτερικό της Γερμανίας, αλλά και ποιες δεσμεύσεις δέχεται να λάβει ο κ. Τσίπρας και θα λάβει τις τελικές της αποφάσεις: Αν, δηλαδή, θα επιλέξει πάλι να σταματήσει τον κ. Σόιμπλε –που θεωρεί πως η Ελλάδα δεν αποτελεί πλέον συστημικό κίνδυνο– την ύστατη στιγμή από το να «τραβήξει το καλώδιο» ή όχι.

Έντυπη έκδοση

Πηγή:http://www.kathimerini.gr