ΠΡΟΤΑΣΗ… ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΗ!

Επιμέλεια: Ελένη Σοφού

«Ο Καποδίστριας είχε δει να τον περιμένει μισοκρυμμένος, στην είσοδο του ναού, ο αδελφός του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, ο Κωνσταντίνος. Αυτό ήταν που τον έκανε να διστάσει – μα μόνο για λίγο. Τράβηξε ίσια μπροστά, σαν να ντράπηκε για την αμφιθυμία του. Ήμουν τρία βήματα πίσω του… O Κωνσταντίνος άπλωσε το αριστερό του χέρι κι άρπαξε βίαια τον Κυβερνήτη απ΄ τον σβέρκο σαν το γατί, ρίχνοντας καταγής το ημίψηλο από το κεφάλι του. Ταυτόχρονα έβγαλε με το άλλο χέρι την πιστόλα που είχε κρυμμένη μες τα ρούχα του. –Κι εγώ κακά χειρόβολα κι εσύ κακά δεμάτια! Φώναξε στον Καποδίστρια κι έφερε με μιας την κάννη του πιστολιού του στο κεφάλι του Κυβερνήτη, ίσια στον κρόταφο και τράβηξε την σκανδάλη. Την ίδια στιγμή πετάχτηκε από την πόρτα ο Γιωργάκης ο Μπεηζαντές, ο γιός του Πετρόμπεη κι έχωσε ένα μαχαίρι στην κοιλιά του Καποδίστρια. Ο Κυβερνήτης, σαν χαμένος, έκανε δυο βήματα πίσω, παραπάτησε χωρίς να βγάλει άχνα και σωριάστηκε στο πλακόστρωτο, έξω ακριβώς από το κατώφλι της εκκλησίας… Ο κόσμος είπε αργότερα πως: το φιλότιμο έφαγε τον Κυβερνήτη. Ότι έπρεπε να κάνει πίσω μόλις αντιλήφθηκε τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη στην είσοδο του ναού του Αγίου Σπυρίδωνα…»

Με αφορμή τη συμπλήρωση διακοσίων χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, θα σας παρουσιάσω το ιστορικό μυθιστόρημα του Άρη Σφακιανάκη με τίτλο «Η σκιά του Κυβερνήτη» από τις εκδόσεις Κέρδος (2019). Ένα βιβλίο βασισμένο σε ιστορικά γεγονότα του τόπου αλλά και στις προσωπικές στιγμές του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας, του ανθρώπου που συνδύαζε τη βαθιά πνευματικότητα με το ρεαλισμό και την αποτελεσματικότητα. Του σπουδαίου Κερκυραίου πολιτικού και θεμελιωτή του ελληνικού κράτους Ιωάννη Καποδίστρια που ήρθε στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος σαν «σωτήρας» και έμεινε στην Ιστορία σαν μια μεγάλη ευκαιρία που χάθηκε.

Ο συγγραφέας διεξάγοντας πενταετή έρευνα σε ένα πολιτικό θρίλερ που συνδυάζει την ιστορία με την μυθοπλασία μας μεταφέρει στα τέλη του 1827 σε μια δύσκολη εποχή. Η Ελληνική Επανάσταση έχει καταπνιγεί και η χώρα μάχεται για την αξιοπρέπειά της. Οι Έλληνες βρίσκονται σε απόγνωση μετά την πτώση του Μεσολογγίου, τις καταστροφές του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, δύο εμφυλίους. Μέσα σε ένα πολιτικό και κοινωνικό χάος καλείται ο Καποδίστριας να κυβερνήσει τη νεοσύστατη Ελλάδα σε μια τελευταία προσπάθεια ανάκαμψης κι ελπίδας. Παρόλα αυτά, αντιπολίτευση, οπλαρχηγοί και κοτζαμπάσηδες είναι παραταγμένοι απέναντί του. O συγγραφέας ευρηματικά κάνει πρωταγωνιστή της ιστορίας το δεξί χέρι του Καποδίστρια. Με αφηγητή τον πιστό σωματοφύλακά του, την “σκιά” του, τον Πέτρο Σκοτεινό ο συγγραφέας αποτυπώνει σκιές και χρώματα της ζωής του Καποδίστρια ως κυβερνήτη. Ο συγγραφέας περιγράφει με γλαφυρότητα τις εμμονές και τις αρετές του, τα σχέδια και τα όνειρά του, τον ανεκπλήρωτο έρωτά του, τον προσωπικό του κόσμο και τον περίγυρο του, τις αντιδράσεις που προκάλεσε, τις συγκρούσεις με τα προσωπικά συμφέροντα αγωνιστών, που από ήρωες έγιναν δολοφόνοι και εθνοκτόνοι. Αργά και καθαρά σχηματίζεται το πορτραίτο του Καποδίστρια με μία κομψότητα, περίτεχνα δίχως να είναι αγιογραφία. Δίπλα από τον Καποδίστρια, ορθώνεται όλος ο τότε ελληνικός κόσμος, τα συμφέροντα, οι ίντριγκες, τα πισώπλατα χτυπήματα, οι φατρίες. Ο Πέτρος περιγράφει τις ημέρες δίπλα στον Κυβερνήτη και μαζί με αυτές μεταφέρει στον αναγνώστη όλο το κοινωνικοπολιτικό κλίμα της εποχής.

Ένα βιβλίο ευκολοδιάβαστο και καθόλου κουραστικό, με γρήγορη ροή, διδακτικό, με χιούμορ αλλά και με στοιχεία κλασικού αστυνομικού μυθιστορήματος. Η πρωτοπρόσωπη, λεπτή αφηγηματική γραφή, ανάλαφρη και υπαινικτική, άλλοτε ειρωνική και άλλοτε χιουμοριστική, αφηγείται γεγονότα πικρά και σκιαγραφεί αριστοτεχνικά την εμβληματική μορφή και την προσωπικότητα του Καποδίστρια. Οι εικόνες που δημιουργεί ο συγγραφέας, οι σκηνές που εναλλάσσονται προσφέρουν στον αναγνώστη ένα κινηματογραφικό σασπένς. Οι πόλεις που εξελίσσονται τα γεγονότα (Αθήνα, Ναύπλιο, Αίγινα) περιγράφονται παραστατικά, έντονα και γλαφυρά. Το κλίμα της εποχής αποδίδεται με τη χρήση λαογραφικών στοιχείων που αφορούν τον καθημερινό βίο. Χρηστικά αντικείμενα πλαισιώνουν το σκηνικό όπως οικιακά σκεύη, οπλισμός, ενδύματα ενισχύοντας τη ρεαλιστική απεικόνιση της εποχής. Τα συναισθήματα που μας κατακλύζουν διαβάζοντας τη σκηνή της δολοφονίας είναι οργή, θυμός, απογοήτευση, ντροπή, αποστροφή και βαθιά συγκίνηση.

«Η σκιά του Κυβερνήτη» εκτός από μία μυθιστορηματική βιογραφία, ένα ιστορικό οδοιπορικό στην εποχή του Καποδίστρια, ένα κομμάτι της ιστορίας μας και της πολιτικοκοινωνικής κατάστασης του πρώιμου ελληνικού κράτους, είναι και μια αφετηρία προβληματισμών για την Ελλάδα του σήμερα, τις καταστάσεις στη σύγχρονη πολιτική σκηνή, τις παθογένειες και το «μικρόβιο» της ελληνικής φυλής που μας ταλαιπωρεί και το πληρώνουμε μέχρι σήμερα…

«Κι όταν σε μια αποστροφή του λόγου του ο προσωπικός φρουρός λέει στον Καποδίστρια εντοπίζοντας εύστοχα το μικρόβιο της Ελληνικής φυλής: αφού οι άνθρωποι εδώ, είναι ολοφάνερο, δεν θέλουν να πάει μπροστά ο τόπος. Αφού δεν ενδιαφέρονται παρά για το κομματικό συμφέρον και το τομάρι τους, αφού μισούν ο ένας τον άλλο, γιατί δεν τους αφήνετε να πάνε στο γέρο – διάολο; ο Καποδίστριας του απαντά: Ρίψασπις δεν υπήρξα ποτέ και δεν θα γίνω τώρα, οριοθετώντας έτσι και τη διαφορά ανάμεσα στον πολιτικό και στο πολιτικάντη».

Καλό διάβασμα!

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:

Ο Άρης Σφακιανάκης γεννήθηκε το 1958 στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα. Το πρώτο του βιβλίο με διηγήματα, Όταν βρέχει και φοράς παπούτσια κόλετζ, κυκλοφόρησε το 1981 από τις εκδόσεις Κέδρος. Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορούν επίσης τα βιβλία του: Οι παράξενες συνήθειες της οικογένειας Μόρφη (1984), Ο τρόμος του κενού (1990), Η νόσος των κινέζικων εστιατορίων (1993), Δεν ήξερες… δεν ρώταγες! (1998). Το 2002 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα με τίτλο Μπέιμπι Σίτινγκ. Ακολούθησαν τα βιβλία: Το περσικό φιλί (2004), Μητροπόλεις, ιστορίες, παράδεισοι (2006), Η μοναξιά δεν μου ταιριάζει (2008), Ου μπλέξεις (2011), Παντρεμένες (2013), Έξοδος (2016) και Η σκιά του Κυβερνήτη (2019). Έχει ασχοληθεί με τη μετάφραση και το σενάριο.