ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ-ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ!

Μέ θεολογικά κείμενα τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ἐπιμέλεια Ἀρχιμ. Καλλίνικος Γεωργᾶτος, Πρωτοσύγκελος

ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΟΥ ΛΑΖΑΡΟΥ

Ἡ Ἐκκλησία μας γιορτάζει τήν ἀνάσταση τοῦ φίλου τοῦ Χριστοῦ Λαζάρου ἐκ τῶν νεκρῶν, καί μάλιστα τέσσερεις ἡμέρες μετά τόν θάνατό του.

Τοιχογραφία ἀπό τόν Καθεδρικό Ναό 

Ἁγίου Δημητρίου Ναυπάκτου

Τό γεγονός

Ἡ διήγηση τοῦ Εὐαγγελιστῆ Ἰωάννη γιά τήν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου εἶναι συγκλονιστική.

Ὁ Λάζαρος ἦταν Ἑβραῖος στό γένος καί Φαρισαῖος στό δόγμα. Ἦταν γιός τοῦ Σίμωνος ἀπό τήν Βηθανία καί εἶχε ἀδελφές τήν Μάρθα καί τήν Μαρία. Ὅλη ἡ οἰκογένεια ἑλκύστηκε, ἁλιεύθηκε ἀπό τήν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστός τόν χαρακτήριζε «φίλο» του. Καί ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης διασώζει τό γεγονός ὅτι ὁ Χριστός ἀγαποῦσε τά τρία ἀδέλφια.

Λίγο καιρό πρίν τό Πάθος Του καί ἐνῶ ὁ Χριστός βρισκόταν πέρα ἀπό τόν Ἰορδάνη ποταμό, καί εἶχε ἤδη ἀναστήσει τήν δωδεκαετῆ κόρη τοῦ Ἰαείρου καί τόν μονογενῆ γυιό τῆς χήρας τῆς Ναΐν, ὁ Λάζαρος ἀρρώστησε βαρειά καί πέθανε.

Καί ἐνῶ ὁ Χριστός ἦταν ἀκόμη μακριά ἀπό τήν Βηθανία ἀνήγγειλε στούς μαθητές Του ὅτι ὁ Λάζαρος «κοιμήθηκε».

Εἶναι πρώτη φορά πού ὁ θάνατος ὀνομάζεται κοίμηση. Ἀπό τότε καί στό ἑξῆς καί οἱ νεκροί ὀνομάζονται ἀπό ὅσους πιστεύουν στόν Χριστό κεκοιμημένοι, ἀφοῦ βρίσκονται σέ κατάσταση ἀναμονῆς τῆς κοινῆς ἀναστάσεως, καί τά νεκροταφεῖα κοιμητήρια.

Ὅταν ὁ Χριστός ἔφθασε στήν Βηθανία, Τόν προϋπάντησε ἡ Μάρθα.

Στόν μεταξύ τους διάλογο ἡ Μάρθα ἐξέφρασε τήν πίστη της ὅτι ὁ Χριστός εἶχε τήν δύναμη νά γιατρέψει τόν ἀδελφό της καί ὅτι πιστεύει ἡ ἴδια στήν κοινή ἀνάσταση.

Καί ὁ Χριστός τῆς ἀποκάλυψε τήν μεγάλη ἀλήθεια ὅτι «ἐγώ εἶμαι ἡ ἀνάσταση καὶ ἡ ζωή. αὐτός πού πιστεύει σέ μένα, καί ἄν πεθάνει, θά ζήσει. καὶ κάθε ἕνας πού ζῆ καί πιστεύει σέ μένα δέν θά πεθάνει ποτέ» (Ἰω. ια’).

Στήν συνέχεια ἔφθασαν στό σπίτι τους καί ὁ Χριστός δακρυσμένος ζήτησε νά τοῦ δείξουν τόν τάφο τοῦ Λαζάρου. Ὅταν ἔφθασε ἐκεῖ ζήτησε νά ἀνοίξουν τόν τάφο. Ἡ Μάρθα Τόν προειδοποίησε ὅτι ὁ Λάζαρος εἶχε ἤδη τέσσερεις ἡμέρες πεθαμένος καί εἶχε ἀρχίσει ἡ ἀποσύνθεση. Ὁ Χριστός τῆς μίλησε αὐθεντικά: «δέν σοῦ εἶπα ὅτι ἄν πιστεύσεις, θά δεῖς τήν δόξα τοῦ Θεοῦ;».

Ὁ τάφος ἀνοίχθηκε ἀπό τούς παρισταμένους. καί ὁ Χριστός μετά ἀπό μιά σύντομη προσευχή πρός τόν Πατέρα Του, διέταξε τόν Λάζαρο: «Λάζαρε, ἔλα ἔξω» («Λάζαρε, δεῦρο ἔξω»).

Ὁ Λάζαρος βγῆκε ἀπό τόν τάφο, τυλιγμένος μέ τά ἐντάφια ὑφάσματα τυλιγμένα καί κολλημένα μέ κερί, καί οἱ παριστάμενοι τόν ἔλυσαν μέ τήν προστασή τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου ἀπό τόν Χριστό ἐξέπληξε τούς πάντες στά Ἱεροσόλυμα, προκάλεσε τήν θριαμβευτική εἴσοδο τοῦ Χριστοῦ στήν πόλη, ἀλλά καί διέγειρε τόν φθόνο τῶν ἀρχόντων τῶν Ἰουδαίων ἐναντίον του, πού τούς ὁδήγησε στό νά Τόν σταυρώσουν.

Ὁ Λάζαρος μετά τήν ἀνάστασή του

Μετά τήν ἀνάστασή του ὁ Λάζαρος ἔζησε ἄλλα τριάντα χρόνια καί ἔγινε Ἐπίσκοπος Κυτίου στήν Κύπρο, ὅπου κατέφυγε γιά νά ξεφύγει ἀπό τήν ἀπειλή τῶν Ἰουδαίων. Διασώζεται ὅτι τό ὠμόφορό του τό κατασκεύασε ἡ ἴδια ἡ Θεοτόκος Μαρία.

Λέγεται ὅτι στό στόμα του εἶχε πάντα τήν πικρία τοῦ θανάτου καί ὅτι δέν εἶπε τίποτε γιά τόν Ἅδη.

Οἱ ἀκολουθίες καί τελετές – διάφορα ἔθιμα

Στούς Ναούς τελεῖται πανηγυρική θεία Λειτουργία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Ψάλλεται τό πανηγυρικό ἀπολυτίκιο πού εἶναι κοινό τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου καί τήν Κυριακή τῶν Βαΐων:

«Τήν κοινήν ἀνάστασιν πρό τοῦ σοῦ πάθους πιστούμενος, ἐκ νεκρῶν ἤγειρας τόν Λάζαρον, Χριστέ ὁ Θεός, ὅθεν καί ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες, τά τῆς νίκης σύμβολα φέροντες Σοί τῷ νικητῇ τοῦ θανάτου βοῶμεν, ὡσανά ἐν τοῖς ὑψίστοις, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος, ἐν ὀνόματι Κυρίου» (ἦχος α’)

Μνημόσυνα

Ἀπό τό Σάββατο τοῦ Λαζάρου μέχρι καί τήν Κυριακή τοῦ Θωμᾶ δέν τελοῦνται μνημόσυνα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, γιατί ἐπισκιάζει κάθε ἀνθρώπινο πόνο καί προσευχή τό προμήνυμα αὐτό τῆς κοινῆς ἀναστάσεως, τό Πάθος καί ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ καί ἡ λαμπροφόρος Ἀνάστασή Του.

Λαζάρωμα

Οἱ Χριστιανοί συνηθίζουν νά ὀνομάζουν κάθε ἄνθρωπο πού πεθαίνει «Λάζαρο» καί τό ἐντάφιο ἔνδυμά του νά τό ὀνομάζουν «λαζάρωμα».

Λαζαρίνες

Πέρυσι, μαθήτριες τοῦ 2ου Δημοτικοῦ Σχολείου, ντυμένες «Λαζαρίνες», δηλαδή «ἀδελφές τοῦ Λαζάρου», κρατώντας τά σύμβολα τῆς νίκης ἐπί τοῦ θανάτου καί ἄνθη τῆς ἄνοιξης, ἐπισκέφθηκαν τόν Μητροπολίτη καί τοῦ εἶπαν τό ἀπολυτίκιο τοῦ Λαζάρου-Βαΐων καί τά κάλαντα τοῦ Λαζάρου. Προσέφεραν δέ τό πικρό καί ἁλμυρό παρασκεύασμα πού εἰκονίζει τόν Λάζαρο.

Ἀπό τήν θεολογία τῆς ἑορτῆς

τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

(μικρό ἀπόσπασμα, παραφρασμένο, ἀπό τό βιβλίο του «Δεσποτικές Ἑορτές»)

Θαυμάσια εἶναι ἡ ἑρμηνεία τήν ὁποία κάνει ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης στόν λόγο τοῦ Χριστοῦ: «Λάζαρε, δεῦρο ἔξω» (Ἰω. ια΄, 44). Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας, ἑρμηνεύοντας αὐτήν τήν προσταγή τοῦ Χριστοῦ, ἐντοπίζει δύο σημεῖα.

Πρῶτον, ὅτι μέ αὐτήν τήν ἐντολή ὁ Χριστός παραγγέλλει στόν Λάζαρο νά ἀναστηθεῖ, ὥστε νά δείξει πῶς θά γίνει ἡ κοινή ἀνάσταση, καί πῶς κάθε πλάσμα θά ἐμψυχωθεῖ «ἐν ριπῇ» ὀφθαλμοῦ.

Ὅπως μετά τήν φωνή ὁ Λάζαρος ἄρχισε νά κινεῖται καί νά ἐξέρχεται ἀπό τό μνημεῖο, ἔτσι θά γίνη καί κατά τήν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους.

Αὐτός πού εἶπε «γενηθήτω φῶς», καί «γενηθήτω στερέωμα», Αὐτός παραγγέλλει «δεῦρο ἔξω».

Καί πραγματικά, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Ἀνδρέας, παρατηροῦμε ὅτι στόν Λάζαρο ἔγιναν παρά­δοξα πράγματα. Τό σῶμα του ἄρχισε νά ἐνεργοποιεῖται, ἐνῶ εἶχαν σταματήσει ὅλες οἱ λειτουργίες του. Ἔτσι, λοιπόν, βλέ­πουμε: ἡ πνοή νά ὑπάρχει στά ρουθούνια, οἱ φλέβες νά εἶναι γεμάτες ἀπό αἷμα, ἡ φωνή νά ἐπανέρχεται στόν φάρυγγα, ὁ λόγος νά εἰσχωρεῖ στά αὐτιά, οἱ ὀφθαλμοί νά ἔχουν τήν δυνα­τότητα νά βλέπουν, ἡ ὄσφρηση νά λειτουργεῖ, τό βάδισμα νά γίνεται κατά φυσικό τρόπο καί γενικά ὅλο τό σῶμα, ἀφοῦ ἐπανῆλθε ἡ ψυχή, νά εἶναι ὀργανωμένο καί νά λειτουργεῖ κανονικά.

Δεύτερον, μέ τήν ἐντολή αὐτή παραγγέλλεται ὁ φίλος Του Λάζαρος νά ἀναστηθεῖ γιά νά δῆ ὅλα τά παράδοξα καί παρά­ξενα, τά ὁποῖα ἐπρόκειτο νά συμβοῦν τίς ἡμέρες ἐκεῖνες στά Ἱεροσόλυμα.

Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης παρου­σιάζει τόν Χριστό νά ὁμιλεῖ στόν Λάζαρο σέ δεύτερο πρόσωπο καί νά τοῦ λέγει ὅτι ἔπρεπε νά ἀναστηθεῖ γιά νά Τόν δεῖ νά σταυρώνεται μαζί μέ τούς ληστές, νά ποτίζεται ἀπό ὄξος καί χολή, νά τύπτεται καί νά κεντᾶται στήν πλευρά μέ τήν λόγχη, νά τυραννεῖται κάτω ἀπό τό φῶς τοῦ ἡλίου, στό μέσον τῆς ἡμέρας, καί ἡ νύκτα νά σκιάζει τόν ἥλιο, τούς Ἰουδαίους νά βλασφημοῦν καί τόν ληστή νά θεολογεῖ.

Ἑπομένως, στήν περίπτωση τοῦ Λαζάρου ἔπρεπε νά βεβαιωθεῖ καί ὁ τρόπος τῆς κοινῆς ἀναστάσεως, ἀλλά καί νά μαρτυρη­θοῦν καί τά φοβερά γεγονότα, πού ἐπρόκειτο νά συμβοῦν στά Ἱεροσόλυμα. …

Πηγή: https://sinidisi.gr