της Σοφίας Ντρέκου
Βυζαντινός ουρανός
πάνω από το φως των σπάνιων κεριών,
μας κοίταζε συνεχώς με τα άγια του μάτια
για να μας πείσει ότι ακόμα και εδώ
δεν είμαστε μόνοι και ότι κάποιος
στους περασμένους αιώνες
σκέφτηκε το πέρασμα μας
κι επέλεξε τεχνικές που να κρατούν
τον χρόνο της ανθρωπιάς
για να μεταφέρουν στους επόμενους
τι άφησαν γι’ αυτούς οι χτίστες του ιερού
δίχως να τον εμποδίζουν αν δεν ήθελε
Η Παναγία η Θερμιώτισσα
Ενοριακή και κοιμητηριακή εκκλησία κτισμένη στις όχθες μικρού ποταμού, σε τοπίο θαλερό, καταπράσινο, σε μικρή απόσταση από τη Θέρμια*. Τα σπίτια των εργατικών, φιλόξενων, ανθρώπων της Θέρμιας πλαισιώνουν λεμονόδεντρα καρπερά, ελιές, χαρουπιές, θάμνοι πάσης λογής.
Νοτιοδυτική άποψη του ναού της Παναγίας Θερμιώτισσας
πριν από το 1974. (φωτ. Τμήμα Αρχαιοτήτων).
Κάθε Άνοιξη οι μεθυστικές μυρωδιές προσκαλούν τους Κερυνειώτες σε προσκύνημα της θαυματουργής εικόνας Της. Το πανηγύρι της, την Παρασκευή της Διακαινησίμου, της Ζωοδόχου Πηγής.
Πολλοί Κερυνειώτες προσέφευγαν να προσκυνήσουν την εικόνα Της και να λειτουργηθούν. Την εικόνα Της του 19ου αιώνα, διέσωσε από τους Τούρκους της εισβολής, η μ. Χρυστάλλα Κύρου και την μετέφερε στις ελεύθερες περιοχές.
Η Εκκλησία της Παναγίας Θερμιώτισσας
Ναός μονόκλιτος με τρούλο που κτίστηκε κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας με εξέχουσα στα ανατολικά ημικυκλική αψίδα. Το αρχικό μικρό παράθυρο της αψίδας κατεστράφη όταν ανοίχθηκε σε νεώτερα χρόνια το μεγάλο ορθογώνιο παράθυρο που υπάρχει σήμερα.
Στον τρούλο υπάρχουν τέσσερα μικρά παράθυρα κατά τα τέσσερα σημεία του ορίζοντος, όπως στους περισσότερους ναούς του τύπου αυτού.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ο ναός επεκτάθηκε στα δυτικά. Η επέκταση καλύφθηκε με καμάρα, που φθάνει στο ύψος του ημισφαιρίου του τρούλου.
Η είσοδος γίνεται με θύρες στο νότιο, το βόρειο και το δυτικό τοίχο.
Προ του 1974, ο περίβολος του ναού χρησίμευε ως νεκροταφείο.
Η εκκλησία ελεηλατήθη και εβεβηλώθη μετά την Τουρκική εισβολή του 1974.
Έκτοτε έγιναν απόπειρες για τη δημιουργία νυκτερινού κέντρου και εστιατορίου καθώς και ανέγερσης νέων κτιρίων για το σκοπό αυτό εντός του περιβόλου του ναού, σύμφωνα με τις Τουρκοκυπριακές εφημερίδες, αλλά αντέδρασαν έντονα οι εγκατασταθέντες στο χωριό Τουρκοκύπριοι και Τούρκοι έποικοι, φοβούμενοι τον θόρυβο που θα εδημιουργείτο από τα κέντρα διασκεδάσεως που θα λειτουργούσαν εκεί.
Μετέτρεψαν το ναό της Παναγίας Θερμιώτισσας
στο κατεχόμενο χωριό Θέρμια σε πολιτιστικό κέντρο
Παναγία η Θερμιώτισσα στη Θέρμια, (εδώ)
αμιγές ελληνικό χωριό της επαρχίας Κερύνειας.
Νοτιοανατολική άποψη της εκκλησίας
της Παναγίας μετά την τουρκική εισβολή.
Μπροστά συλημένοι από τους Τούρκους τάφοι.
(φωτ. Αρχείο Ι. Συνόδου).
Οι Τούρκοι έχουν μετατρέψει σε πολιτιστικό κέντρο τον ιερό ναό Παναγίας της Θερμιώτισσας στο κατεχόμενο χωριό Θέρμια της κατεχόμενης επαρχίας της Κερύνειας.
Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κερύνειας κ. Παύλος απέστειλε επιστολές διαμαρτυρίας προς τους Πρέσβεις των μονίμων χωρών-μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, τους Προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωκοινοβουλίου, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και τον Γενικό Γραμματέα της ΟΥΝΕΣΚΟ.
Στην επιστολή, ο Κυρηνείας Παύλος καταδικάζει με αποτροπιασμό και βδελυγμία την εκ νέου προκλητική ενέργεια του ψευδοκράτους να μετατρέψει σε πολιτιστικό κέντρο τον ιερό ναό της Παναγίας.
Στην επιστολή καταγγέλλεται το υποτελές στην Τουρκία καθεστώς του Έρογλου για τη νέα εγκληματική αυτή ενέργεια εις βάρος των χριστιανικών μας μνημείων.
Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Παύλος υπενθυμίζει ξανά ότι όλα αυτά συμβαίνουν λόγω της συνεχιζόμενης παράνομης τουρκικής κατοχής.
Σε περίοδο κατά την οποία η Τουρκία επιθυμεί διακαώς την είσοδο της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επισημαίνει ο Κυρηνείας Παύλος, περιφρονεί τις ευρωπαϊκές αποφάσεις και προσποιείται άγνοια της οντότητας και της ύπαρξης της Κυπριακής Δημοκρατίας, από την οποία αναμένει με θράσος τη συγκατάθεσή της.
Τέλος, στην επιστολή ο Μητροπολίτης της κατεχόμενης Κερύνειας καλεί τις ξένες κυβερνήσεις και τους Διεθνείς Οργανισμούς να λάβουν τα δέοντα μέτρα ώστε να εξαναγκασθεί η Τουρκία να τερματίσει την κατοχή.
O κ. Ν. Λυγερός γράφει για την Εκκλησία της
Παναγίας Θερμιώτισσας στα Κατεχόμενα
της Κύπρου και την Βυζαντινή της Ανάσταση
Βυζαντινή Ανάσταση
Είχε έρθει η ώρα της Παναγιάς της Θερμιώτισσας να ζήσει την ελευθερία της.
Ήταν τόσο κοντά στην Κερύνεια που είχε υποστεί τα ίδια δεινά.
Και κάτι έπρεπε να γίνει και γι’ αυτή μέσα σ’ αυτόν τον αγώνα.
Προετοιμασία για επικίνδυνο πλαίσιο.
Το ράσο είχε προειδοποιήσει τη σημαία.
Ο παπάς και ο κλέφτης ήταν και πάλι μαζί μετά από τόσους αιώνες για τον ίδιο σκοπό.
Τα γεράκια ήταν πια έτοιμα για να σηκώσουν τον αετό.
Έτσι ο δικέφαλος εμφανίστηκε στο πλάι της Παναγιάς, στο στρατηγικό άνοιγμα της θύρας, δίπλα από τους σταυρούς που είχαν μαζευτεί στη γωνιά.
Με τα φτερά ανοιχτά, έγινε η αναδίπλωση του Βυζαντίου.
Το μαύρο του αετού με τα σύμβολα στα νύχια πάνω στο κίτρινο του φωτός, ήρθε να προστατέψει την εκκλησία.
Για ν’ αλλάξει η εικόνα.
Δίχως ν’ αλλάξει η Παναγιά που άντεξε τη βαρβαρότητα.
Στη συνέχεια, τα γεράκια πήραν ύψος και κατευθύνθηκαν προς το Μοναστήρι της Ειρήνης.
Κι αυτό είχε υποστεί τα τραύματα της Αμμοχώστου, αλλά η ομορφιά του ήταν άθικτη.
Κι αυτός ο κλειστός χώρος έπρεπε να γίνει ανοιχτός Χρόνος.
Και η θέα που είχε δεν ήταν μόνο θρησκευτική αλλά και στρατηγική.
Από την αρχή η Χριστιανοσύνη είχε μάθει για την άμυνα εντός του Χρόνου που αποτελούσε το χώρο της αντίστασης.
Γι’ αυτόν το λόγο, ακόμα και πληγωμένες οι δομές, ήταν ακόμη όρθιες γιατί δεν είχαν μάθει να γονατίζουν.
Εκεί η ομάδα επέλεξε την γωνία που είχε επαφή με την πλατεία της στρατηγικής θέας.
Έτσι μπορούσε να ελέγξει κάθε άνοιγμα που έδινε στη γωνία.
Αυτή τη φορά ο δικέφαλος έγινε και στρατηγικός.
Είχε ξαναβρεί το βυζαντινό πνεύμα.
Μέσα στα μικρά κατεχόμενα.
Σε αυτόν τον κόμβο πάρθηκε η απόφαση της αποστολής στο νησί του Κορμακίτη.
Η ομάδα ήθελε ν' αγγίξει τα όρια της κατοχής για να φανεί και η αδυναμία του συστήματος να σταματήσει την πορεία της θάλασσας.
Και μετά τις καταγραφές εκκλησιαστικών τοποθεσιών άλλα και σχολικών με ερείπια και τις καταδρομικές στις εκκλησίες που είχαν πρασινίσει δίχως αμφισβήτηση ή δισταγμό, το μαύρο και το κίτρινο έκαναν παρεμβάσεις και στα πιο απαγορευμένα σημεία με την ακολουθία των κεριών, η ομάδα περπάτησε στη θάλασσα για να γίνει και το νησί βυζαντινό μέσω της απελευθερωτικής αποστολής.
Η ιστορία είχε πάρει την πορεία της, αφού είχε συναντήσει τη διαχρονική στρατηγική της πολυκυκλικότητας.
Στο βίντεο δείτε φωτογραφίες
από την Παναγία την Θερμιώτισσα και τους
σπασμένους σταυρούς από το λεηλατημένο νεκροταφείο.
Ο στρατηγικός αναλυτής κ. Ν. Λυγερός στην Παναγία τη Θερμιώτισσα.
Μικρά Κατεχόμενα, 10/03/2019
*Η Θέρμια είναι κοινότητα της επαρχίας Κερύνειας στην Κύπρο. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974, το χωριό δεν ελέγχεται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Το έδαφος της κοινότητας ανήκει εκ του νόμου (de jure) στην Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ εκ των πραγμάτων (de facto) ανήκει στο μη αναγνωρισμένο κράτος της Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου.
Πληθυσμός: Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τον πληθυσμό του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές πληθυσμού που πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο έως το 1973. Μετά την τουρκική εισβολή του 1974 δεν πραγματοποιήθηκε απογραφή στο χωριό από την Κυπριακή Δημοκρατία, αφού το έδαφος του δεν ελέγχεται από αυτήν.
Βιβλιογραφία
• Ι. Περιστιάνης, Γενική Ιστορία της νήσου Κύπρου, Λευκωσία 1910, 2η έκδοση 1995, σ. 146.
• Χρ. Παχουλίδης, Μητροπολιτική επαρχία Κερύνειας. Η δική μας γη, Λευκωσία 2001, σ. 191.
• Χρ. Χατζηχριστοδούλου, Ναός Παναγίας Θερμιώτισσας στο Χρ. Χατζηχριστοδούλου (επιμ.) Ιερά Μητρόπολις Κυρηνείας, Οδοιπορικό στα Χριστιανικά Μνημεία της Μητροπολιτικής Περιφέρειας Κυρηνείας, Λευκωσία 2006, σ. 151, εικόνες στις σελ. 150, 152, 153. Η Χριστιανική τέχνη στην κατεχόμενη Κύπρο
• Εκκλησία της Παναγίας Θερμιώτισσας - Η χριστιανική τέχνη στην κατεχόμενη Κύπρο, Α. Παπαγεωργίου, Λευκωσία, 2010. • Θέρμια - «ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΚΩΔΙΚΟΙ ΔΗΜΩΝ/ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, 2015» - Γεωγραφικοί κωδικοί Κυπριακής Δημοκρατίας. Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
• Εκκλησία της Κύπρου, churchofcyprus.org
• 17586 - Βυζαντινή Ανάσταση - Ν. Λυγερός November 12, 2014
• 10005 - Βυζαντινός ουρανός Ν. Λυγερός August 20, 2012
• Αφιέρωμα: Αέναη επΑνάσταση | www.Sophia-Ntrekou.gr
Πηγή: https://www.sophia-ntrekou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.