ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΕΡΔΗΘΕΙ!

ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΥΣΟΥΝΗΣ 

Φωτογραφία: AP Photo/ΘΑΝΑΣΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΗΣ 

Η απαγορευτική φορολογία και τα υψηλά λειτουργικά κόστη αποθαρρύνουν τους επενδυτές και προβάλλουν επιτακτικά την ανάγκη μακροπρόθεσμης στρατηγικής και γενναίων μεταρρυθμίσεων. 

«Ο θαλάσσιος τουρισμός δεν έχει αναπτυχθεί όπως αρμόζει σε μια χώρα με 16.000 χλμ. ακτογραμμής, με ιδανικό κλίμα και φιλικές θάλασσες», αναφέρει ο πρόεδρος της Ένωσης Μαρινών Ελλάδας, κ. Σταύρος Κατσικάδης. Πράγματι, η Ελλάδα έχει χάσει έδαφος στον στίβο της ανταγωνιστικότητας τόσο λόγω αδράνειας και αδυναμίας προσαρμογής του τουριστικού μας προϊόντος στις σύγχρονες τάσεις του παγκόσμιου τουρισμού όσο και λόγω των στοχευμένων και επιτυχημένων στρατηγικών ανάπτυξης του θαλάσσιου τουρισμού Τουρκίας και Κροατίας. 

Μετά το 2010, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, το 25% των μόνιμων σκαφών αναψυχής αποχώρησε από τις ελληνικές μαρίνες. Μεγάλο μέρος αυτών δεν θα επιστρέψει, ακόμα και όταν η χώρα ανακάμψει, επειδή αυτά τα σκάφη πουλήθηκαν σε πολύ χαμηλές τιμές από Έλληνες σε ξένους ιδιοκτήτες οι οποίοι ζουν σε άλλες χώρες. Αντίστοιχα όμως έχει μειωθεί και ο τζίρος στις ελληνικές μαρίνες, καθώς, λόγω της μειωμένης πληρότητας και των άδειων θέσεων, μειώθηκαν και οι τιμοκατάλογοι ελλιμενισμού και υπηρεσιών των μαρινών ως λογική συνέπεια του νόμου προσφοράς και ζήτησης. Ειδικά στις μαρίνες του Ανατολικού Αιγαίου, το προσφυγικό συνεχίζει να αποτελεί σημαντική αρνητική παράμετρο στον θαλάσσιο τουρισμό. 

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο κ. Κατσικάδης, οι υποχρεώσεις σε φορολογία, εισφορές, τέλη και οι δαπάνες σε μέτρα ασφαλείας και διαχείρισης του περιβάλλοντος ολοένα αυξάνονται, ενώ τα υψηλά ενοίκια δεν μειώνονται λόγω της απροθυμίας του κράτους να διαπραγματευτεί σε ρεαλιστική βάση με τους φορείς διαχείρισης των μαρινών. Ταυτόχρονα όμως οι τζίροι έχουν μειωθεί σημαντικά, με συνέπεια πολλές μαρίνες να χάνουν το πλεονέκτημα της κερδοφορίας τους και να καθίστανται ζημιογόνες και κατ’ επέκταση μη βιώσιμες. Το στοίχημα για την Ελλάδα θα ήταν να εκμεταλλευτεί το μεγάλο πλεονέκτημα της ασφάλειας σε σύγκριση με γειτονικά κράτη (π.χ. Τουρκία) και να προβεί σε εθνικό σχεδιασμό, με σκοπό τη σταθερή και μακρόπνοη ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού. 

Το ζητούμενο δεν είναι, προφανώς, η ευκαιριακή εκμετάλλευση της ενδεχόμενης αύξησης των αφίξεων των διερχόμενων σκαφών αναψυχής και των superyachts για το φετινό καλοκαίρι, αλλά να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την αύξηση των μόνιμα ελλιμενιζόμενων σκαφών με την ανάπτυξη του λεγόμενου hοmeporting. 

ΠΕΝΤΕ ΒΗΜΑΤΑ 

1. ΤΟΛΜΗΡΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ 

Το πλαίσιο ίδρυσης και ανανέωσης των τουριστικών λιμένων πρέπει να ανανεωθεί με γενναίες μεταρρυθμίσεις στη σχετική νομοθεσία, διαμορφώνοντας ένα δίκαιο και φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον, με λιγότερη περιττή γραφειοκρατία. Οι μαρίνες πρέπει να προσελκύουν τους επενδυτές, όχι να τους απωθούν. Σήμερα χρειάζονται τουλάχιστον πέντε έτη για τη δημιουργία μιας μαρίνας, και αυτό με την προϋπόθεση ότι δεν θα προκύψουν ιδιαίτερες καθυστερήσεις αδειοδοτήσεων των έργων, εγκρίσεις από την αρχαιολογία, προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αντιδράσεις από τοπικά συμφέροντα, κ.ά. Αλλά και μετά τη δημιουργία της καταγράφονται δεκάδες προβλήματα, που δυσκολεύουν την αδειοδότηση λειτουργίας και εκμετάλλευσής της χωρίς να ευθύνεται ο επενδυτής ή ο φορέας διαχείρισής της. 

Παράλληλα, υπάρχουν νομοθετικά κενά ή αδιευκρίνιστες παράμετροι ή Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις που εκκρεμούν για χρόνια και αφορούν σε σοβαρά λειτουργικά θέματα των τουριστικών λιμένων, όπως εγκαταλελειμμένα σκάφη, ναυάγια, εκμετάλλευση υπαίθριων χώρων, καθιστώντας προβληματική την αξιοποίηση της μαρίνας και αυξάνοντας το ρίσκο για τον επενδυτή. 

Φωτογραφία: SHUTTERSTOCK 

2. ΚΙΝΗΤΡΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ 

Οι κανόνες ανταγωνισμού πρέπει να εκσυγχρονιστούν με απόδοση κινήτρων για την προσέλκυση ξένων σκαφών αναψυχής και κεφαλαίων για αγορά σκάφους μέσω χρηματοδοτικής μίσθωσης. Η χώρα μας δεν ακολουθεί το παράδειγμα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών στην άρση των περιορισμών ναύλωσης των επαγγελματικών σκαφών με ξένη σημαία. Απαγορεύει σε σημαίες τρίτων χωρών να ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα στα ελληνικά λιμάνια, στερώντας έτσι σημαντικά έσοδα από τις μαρίνες, αλλά και θέσεις εργασίας σε ικανά πληρώματα και Έλληνες αξιωματικούς. Σε μια περίοδο μειωμένης αγοραστικής δύναμης και αδυναμίας χρηματοδότησης του τραπεζικού συστήματος, δεν ακολουθεί το παράδειγμα της Μάλτας ή της Κύπρου, που έχουν θέσει το πλαίσιο για χρηματοδοτική μίσθωση σκαφών με ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής για τον αγοραστή και χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ. 

3. ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗ 

Πρέπει να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των μαρινών που δραστηριοποιούνται στον τόπο μας με ισορροπημένη φορολόγηση και αλλαγή του μοντέλου παραχώρησης των δικαιωμάτων εκμετάλλευσής τους, ώστε να στηρίζει το κράτος την επένδυση αναπροσαρμόζοντας τα μισθώματα σε περιόδους ευρείας οικονομικής κρίσης. Σήμερα ο επενδυτής της μαρίνας καλείται να πάρει ρίσκο για σαράντα ή και περισσότερα έτη, πληρώνοντας ενοίκια, εισφορές και φόρους συνεχώς αναπροσαρμοζόμενους αυξητικά, ανεξάρτητα από τις οικονομικές συνθήκες της αγοράς που επικρατούν στη διάρκεια της παραχώρησης. Τα σκάφη αναψυχής στην Ελλάδα χρεώνονται με τον υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ στις υπηρεσίες που λαμβάνουν από τις μαρίνες, καθιστώντας τις ελληνικές μαρίνες ακριβές σε σύγκριση με τις αντίστοιχες της Τουρκίας, όπου ο συντελεστής ΦΠΑ είναι μηδενικός. 

4. ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΩΡΑ 

Επιβάλλεται η αναδιάρθρωση του συστήματος λειτουργίας και εποπτείας των Λιμενικών και Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων σε εθνικό επίπεδο. Όπου διαχειρίζονται μαρίνες πρέπει αυτές να αποτελούν διαφήμιση και όχι δυσφήμηση του τουριστικού προϊόντος μας, να αυτοσυντηρούνται και να επιφέρουν έσοδα στα δημόσια ταμεία και όχι να λειτουργούν με δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού. Οι πρόχειρες λύσεις των πλωτών εξεδρών και των ναύδετων (σ.σ. μεγάλες σημαδούρες στις οποίες μπορούν να προσδένουν σκάφη) χωρίς προδιαγραφές, χωρίς ασφάλεια και μηδενική περιβαλλοντική μέριμνα, προκαλούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, απαξιώνουν και αποτρέπουν τις επενδύσεις σε μαρίνες. 

5. ΜΑΚΡΟΠΝΟΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ 

Η συστηματική προβολή σε εθνικό επίπεδο των προοπτικών και των δυνατοτήτων του θαλάσσιου τουρισμού μας –και ειδικότερα του yachting και των ελληνικών τουριστικών λιμένων εντός και εκτός συνόρων– απαιτεί μακροχρόνιο σχεδιασμό, όχι καμπάνιες «πυροτεχνήματα» που κοστίζουν ακριβά αλλά δεν έχουν συνέχεια και ουσιαστικό αποτέλεσμα. Χρειάζεται να αλλάξει η άποψη της κοινής γνώμης για τα σκάφη αναψυχής στη χώρα μας, και αυτό θα επιτευχθεί μόνο μέσω συστηματικής επικοινωνίας της σημασίας του yachting στην οικονομία μας. 

H EΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ 

Σε αυτό το πνεύμα, η Ένωση Μαρινών Ελλάδας ανακοίνωσε πριν από λίγες ημέρες την εκπόνηση διετούς σχεδίου τουριστικής προβολής για τον τουρισμό με σκάφη αναψυχής, καθώς και την προώθηση του κλάδου των μαρινών, μέσω διεπιχειρησιακών καναλιών σε εξειδικευμένες αγορές. Ο βασικός σκοπός του έργου είναι διττός: αφενός η συλλογική προώθηση και προβολή των υπηρεσιών των μελών της Ένωσης Μαρινών Ελλάδας, σε διεθνές επίπεδο, και αφετέρου η στρατηγική συμβολή της Ένωσης στην ανάπτυξη και στην προώθηση του τουρισμού σκαφών αναψυχής ως ενός ιδιαίτερα δυναμικού τουριστικού προϊόντος για το σύνολο της επικράτειας. Αποτέλεσμα του έργου θα είναι η διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού, αναλυτικού και κοστολογημένου σχεδίου δράσης βασισμένου σε συγκεκριμένους άξονες προτεραιότητας, όπως η έρευνα και η ανάλυση δεδομένων τουριστικού χαρακτήρα, η προϊοντική ανάπτυξη και ο σχεδιασμός εμπειριών, η προώθηση και η προβολή, καθώς και η διαμόρφωση στρατηγικών συνεργασιών. Το σχέδιο δράσης υπολογίζεται να ολοκληρωθεί μέσα στη χρονιά και θα βασίζεται σε μια ενδελεχή ανάλυση των διεθνών και εγχώριων τάσεων, στην αξιολόγηση του διεθνούς ανταγωνισμού και σε συγκεκριμένη στοχοθεσία αγορών. Εξίσου σημαντική και με οφέλη σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα είναι η δράση της ενίσχυσης της παρουσίας της Ένωσης σε επιλεγμένες, διεθνείς εκθέσεις μέσω της εκπόνησης εξειδικευμένου εμπορικού οδηγού/εγχειριδίου, καθώς και της υλοποίησης καμπάνιας σε διεπιχειρησιακό (Β2Β) επίπεδο, με σύγχρονο, υψηλών προδιαγραφών, οπτικό και λεκτικό περιεχόμενο. Ανάδοχος του έργου, μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας, είναι η εταιρεία TOPOSOPHY, επιχειρηματική μονάδα του ομίλου Atcom. 

Πηγή: kathimerini.gr