21 ΜΑΪΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ! ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ!

Τον Νοέμβριο του 2001 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε να ανακηρύξει την 21η Μαΐου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Πολιτισμική Διαφορετικότητα, τον Διάλογο και την Ανάπτυξη.
Κάλεσε όλα τα κράτη - μέλη, τις διακυβερνητικές και μη κυβερνητικές οργανώσεις να διοργανώσουν εκδηλώσεις, που θα διευρύνουν τη γνώση των λαών σχετικά με τον παγκόσμιο πολιτιστικό πλούτο και να ενθαρρύνουν μέσω της εκπαίδευσης και των μέσων μαζικής ενημέρωσης τη γνώση της αξίας της πολιτισμικής διαφορετικότητας.

ΠΗΓΗ: http://www.sansimera.gr

.............................................................................................

Της Βάσως Κιούση* 

ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ανθρωπότητα βίωσε και βιώνει πολέμους, παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διωγμούς και απειλές κάθε είδους. Πλήθος ανθρώπων εγκαταλείπουν αναγκαστικά τις εστίες τους και η ειρηνική συνύπαρξη, σε μόνιμη και σταθερή βάση, εξακολουθεί να αποτελεί στόχο και όραμα.

Η ιδέα της Ολυμπιακής Εκεχειρίας θα μπορούσε ν΄ ανοίξει ένα παράθυρο προς την πανανθρώπινη ειρήνη και να αποτελέσει μια βάσιμη ελπίδα εξεύρεσης λύσεων για τους πρόσφυγες του κόσμου, επιδιώκοντας την μέγιστη ελευθερία πολιτιστικής έκφρασης, συνύπαρξης, συμβίωσης γλωσσών, παραδόσεων, τάσεων και κινημάτων μέσα από τον πολιτιστικό διάλογο, σεβόμενοι την ιδιαίτερη φυσιογνωμία κάθε χώρας και κάθε περιοχής φτάνοντας στην πολιτιστική ολοκλήρωση μέσα από τις διαφορετικότητες.

Η ελληνική κοινωνία ,αν και ποτέ δεν υπήρξε μονοπολιτισμική (πάντα ζούσαν και συνυπήρχαν πληθυσμιακές ομάδες που έχουν διαφορετικές παραδόσεις, θρησκευτικές πεποιθήσεις και αξίες), μεταβλήθηκε σε πολυπολιτισμική λόγω των αναγκών της σε παραγωγή και οικονομία .Δεν ασχολήθηκε με τις περιπέτειες και τις ιστορίες των μεταναστών, δεν ενδιαφέρθηκε πώς ζουν, τι αισθάνονται, πώς ονειρεύονται το μέλλον των παιδιών τους μακριά από τις πατρίδες τους ύστερα από δραματικές διαδρομές που οι περισσότεροι έχουν κάνει. Οι κοινωνίες μας δέχτηκαν μόνο το αναγκαίο, δηλ. την εργασιακή προσφορά των μεταναστών, αλλά δεν ακούν τις μουσικές, τις γλώσσες, τα τραγούδια τους ,τις παραδόσεις τους και την κουλτούρα που φέρνουν. Οι Έλληνες προσπαθούν να ξεπεράσουν σιγά-σιγά τους φόβους και τις προκαταλήψεις τους για να μπορέσουν έτσι να δουν τη γοητεία του διαφορετικού ,την γοητεία που αναδύεται από το «άλλο», που δεν σε απειλεί ,δεν σου ζητά, αντίθετα, σου προσφέρει πρωτόγνωρα αισθήματα και αισθήσεις,διαφορετικές οπτικές, διευρύνοντας τον ορίζοντα σου που φαινόταν γνωστός.

Ο κάθε πολιτισμός έχει τον χώρο του, αλλά ο χώρος αυτός είναι ανοιχτός προς τον άλλον. Αυτό είναι προϋπόθεση για την επιβίωση του κάθε πολιτισμού. Η υποδοχή του καινούριου είναι πρόοδος. Όταν είσαι πραγματικός Έλληνας ή Αλβανός ή Κούρδος ή Αφρικανός δεν έχεις να φοβηθείς τίποτα από την παγκοσμιοποίηση και την πολυπολιτισμική κοινωνία. Αντίθετα έχεις να μάθεις πολλά και να ωφεληθείς από τις εμπειρίες των άλλων.

Όροι πολιτικά επίκαιροι η πολυπολιτισμικότητα και η πολυπολιτισμική κοινωνία επιχειρούν να αποδώσουν την πραγματικότητα συνύπαρξης περισσοτέρων του ενός πολιτισμών σε μια χώρα.

Ο μετανάστης στην χώρα που έρχεται αναζητά άσυλο, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, κοινωνικά και οικονομικά που θα του επιτρέψουν να συνεχίσει την ζωή του με αξιοπρέπεια σε ασφαλείς συνθήκες .Η προσαρμογή του στην χώρα μετανάστευσης είναι πολύ δύσκολη. Χρειάζεται συμπαράσταση στο τελείως διαφορετικό πολιτιστικό περιβάλλον με δυσκολία στη γλώσσα και στην κουλτούρα. Η νέα πατρίδα πρέπει να τους δώσει εφόδια που δίνει και στους δικούς της ανθρώπους.

Πολλοί αγανάκτησαν και χρέωσαν στους μετανάστες όλα τα δεινά της ελληνικής κοινωνίας, εγκληματικότητα, ανεργία. κ.α. Σύμφωνα με κάποιους το γεγονός αυτό οφείλεται στην ξενοφοβία. Άρα, θα πρέπει να υπάρξει ενημέρωση και μια προσπάθεια επικοινωνίας , ένταξης των μεταναστών για να αποφευχθεί η περιθωριοποίηση. Άλλωστε ο οποιοσδήποτε κίνδυνος προέρχεται από την περιθωριοποίηση. Ένταξη σημαίνει αφομοίωση των μεταναστών από την κοινωνία μας χωρίς αυτό να καταργεί την διαφορετικότητα τους μέσα σ΄ αυτήν και με σεβασμό στα διαφορετικά πολιτισμικά στοιχεία που έχουν, να συμβιώσουν αρμονικά παρά την διαφορετικότητα των μελών της.

Άλλωστε η Ευρωπαϊκή Ένωση συμβάλλει στην ανάπτυξη των πολιτισμών των κρατών μελών και σέβεται την εθνική και περιφερειακή πολυμορφία τους, ενώ προβάλλει ταυτόχρονα την κοινή πολιτιστική κληρονομιά. Πρόκειται για την αρχή της ενότητας μέσα από τις διαφορετικότητες ,για την πολιτιστική ολοκλήρωση που σέβεται την ιδιαίτερη φυσιογνωμία κάθε χώρας και κάθε περιοχής. 

Οι σύγχρονες πολυπολιτισμικές κοινωνίες αξιώνουν μια διαφορετική αντίληψη και μια κριτική εγρήγορση προς την κατεύθυνση της ενεργούς διαχείρισης της πολιτισμικής κληρονομιάς των κοινωνικών ομάδων και μειονοτήτων, κατά τρόπον ώστε οι κοινωνίες να διαμορφώνονται ως κοινωνίες της διαφοράς. Μ΄ αυτό τον τρόπο θα προκύψει η ενότητα της πολλαπλότητας ως κεντρικό πρόταγμα του σύγχρονου κόσμου, ο οποίος είναι κόσμος πολυκεντρικός χωρίς κέντρο, όχι μόνο πολιτικά αλλά κυρίως πολιτισμικά.

Η διαπολιτισμική αγωγή είναι μια ανάγκη της εποχής μας, κατά την οποία τα έθνη και οι πολιτισμοί βρίσκονται σε μια διαδικασία αλληλοπροσέγγισης αφού έχει καταστεί πλέον αυτονόητη η διεθνοποίηση της πολιτικής, της οικονομίας και των δυνατοτήτων επικοινωνίας.

Άλλωστε μελετώντας τη μουσική (λόγω και της ιδιότητας μου) ανακαλύπτουμε ότι σ΄ όλους τους πολιτισμούς η μουσική είναι παρούσα σ΄ όλες τις εκδηλώσεις της καθημερινής ζωής. Η αρχαία ελληνική μουσική με τις πεντατονικές κλίμακες έχει κοινά στοιχεία με την μουσική της Κίνας. Τα νανουρίσματα υπάρχουν σ’ όλους σχεδόν τους πολιτισμούς. Οι παραδοσιακές μουσικές ανά τον κόσμο έχουν τα ίδια μουσικά όργανα με διαφορετικές ονομασίες. Οι μουσικές της Ανατολής έχουν κοινά γνωρίσματα στις κλίμακες τους. Την πολυφωνική μορφή των τραγουδιών της Β. Ηπείρου την βρίσκουμε και στη Γιουγκοσλαβία, την Κάτω Ιταλία, τη Σικελία και την Ινδονησία.

Το θέατρο αποτελεί την ενσάρκωση της γλωσσικής πολυμορφίας και μια από τις εκφάνσεις της δημοκρατικής ζωής.

Η σχέση λογοτεχνίας και πολυπολιτισμικής κοινωνίας έχει να κάνει με την γλωσσική και πολιτισμική πρόσμειξη, τόσο σε επίπεδο γραφής όσο και σε επίπεδο ανάγνωσης.

Οι μεταφράσεις λογοτεχνικών έργων μπορούν να λειτουργήσουν μέσα από τις πολιτισμικές διαφορετικότητες, να αφομοιώσουν, να ενσωματώσουν, να υποτάξουν ή να ανυψώσουν τα πολιτισμικά στοιχεία ενός έργου στο εσωτερικό ενός πολιτισμικού πλαισίου.

Όπως υπάρχουν ομοιότητες υπάρχουν και διαφορές.

Ο πολιτισμός όμως δεν εξαντλείται μόνο στην τυποποίηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας μέσα από κύκλους ή μεμονωμένες εκδηλώσεις. Είναι κάτι περισσότερο. Είναι αυτό που διέπει τις μεταξύ μας καθημερινές σχέσεις είναι το δικαίωμα στην ποιότητα ζωής σε μια ανθρώπινη πόλη αλλά και υποχρέωση μας να δραστηριοποιηθούμε και να συμμετέχουμε ως Πολίτες .Ν΄ αναζητούμε την καλλιτεχνική δημιουργία και τον σύγχρονο πολιτισμό μέσα από τη σύγχρονη τεχνολογία.

Δεν μπορούμε να μιλάμε για πολυπολιτισμικότητα , αν οι διαφορετικοί πολιτισμοί συμπεριφέρονται και δραστηριοποιούνται ως ξεχωριστοί πολιτισμοί .Να εκφράσουμε την ευχή και την προσδοκία ότι ένας ενιαίος πολιτιστικός φορέας θα μπορέσει να ολοκληρώσει μια σημαντική πολιτιστική πολιτική.

Υποστήριξη, σύνθεση, ανάδειξη της τοπικής πολιτιστικής δημιουργίας και τη σύνδεση της με τα σύγχρονα καλλιτεχνικά ρεύματα στην Ελλάδα και τον κόσμο.

Οι πόλεις μπορούν να δημιουργούν προγράμματα πολιτιστικά διασφαλίζοντας την συνοχή της κοινωνίας με σεβασμό στις παραδόσεις ,τις αξίες και τις ιδιαιτερότητες των μειοψηφιών τους.

1.Να διοργανώνουν φεστιβάλ διαφόρων εθνοτήτων (όπως το αντιρατσιστικό φεστιβάλ) καλώντας τους λαούς που ζουν σ΄ αυτή την πόλη να γνωριστούν και να μοιραστούν τις γεύσεις, τις μουσικές ,τον χορό. Οι μετανάστες να ξεχάσουν τους φόβους, την σκληρότητα της εργασίας και την ρατσιστική απαξίωση και να αναδείξουν τις πολιτιστικές ιδιαιτερότητες και τις παραδόσεις τους. Δείχνοντας έτσι τη δύναμη τους αλλά και τα προβλήματα της καθημερινής τους ζωής και της εργασίας τους, φέρνοντας τους ανθρώπους λιγότερο ή περισσότερο κοντά.

2. Μια πρόταση μας θα ήταν μια πολυπολιτισμική σχολική βιβλιοθήκη που θα μπορούσε να περιλαμβάνει μεθοδολογικό και παιδαγωγικό υλικό (βιβλία και CDs)δια βίου εκμάθησης για εκπαιδευτικούς ,για να βελτιώσουν τη γνώση τους πάνω στα θέματα της διαφορετικότητας, των πολιτισμών, του αντιρατσισμού κλπ. Επίσης οι μαθητές θα μπορούσαν βρουν διδακτικό υλικό- ξενόγλωσσο και ελληνικό το οποίο να τους δώσει μορφωτική και πνευματική ζωή.Άλλωστε στο κοινοτικό πρόγραμμα «Πολιτισμός 2000» επισημαίνεται η πολιτική σημασία του προγράμματος και ιδίως η αναγνώριση του πολιτισμού ως παράγοντα κοινωνικής ενσωμάτωσης. Τονίζεται η κινητικότητα των καλλιτεχνών και η ενίσχυση του διαλόγου με τις χώρες της Μεσογείου. Επίσης τονίζεται η σημασία της γλωσσικής και πολιτισμικής ποικιλομορφίας , καθώς και της ανάπτυξης νέων μορφών πολιτιστικής έκφρασης , αλλά και της προαγωγής του πολιτισμικού διαλόγου προκειμένου να επιτευχθεί η αμοιβαία κατανόηση μεταξύ των λαών της Ευρώπης. Κι ακόμα το πρόγραμμα του Υπ. Παιδείας Ολυμπιακή παιδεία μέσα στον άξονα «Άρση Κοινωνικού Αποκλεισμού και Φυλετικών Διακρίσεων-Πολυπολιτισμικότητα» περιείχε εκπαιδευτικές δραστηριότητες, προγράμματα ή ενέργειες προσανατολισμένες στη γνωριμία και τη διάδοση μεταξύ πολιτισμών και την προώθηση της κοινωνικής ένταξης περιθωριοποιημένων ατόμων ή κοινωνικών ομάδων χωρίς καμιά διάκριση. Η μουσική, η ζωγραφική, το θέατρο ,η λογοτεχνία, τα κόμικς ,η γλυπτική, η χαρακτική παντρεύονται με τις αθλητικές δραστηριότητες και τις εθελοντικές δράσεις για να διαμορφώσουν ένα νέο πιο ανθρώπινο συλλογικό ύφος. 

Οι μετανάστες μέσα από τις καλλιτεχνικές -πολιτιστικές τους εκδηλώσεις να μπορέσουν σε μια κοινωνία που εύκολα δέχεται την πολυπολιτισμικότητα σαν καλλιτεχνικό προϊόν αλλά δύσκολα και καχύποπτα την πολυπολιτισμική συνύπαρξη και αλληλεγγύη να καταρρίψουν την εξωτική και απαξιωτική εικόνα του μακρινού αλλοδαπού και να αναδείξουν την σχετικότητα και την αλληλοδιείσδυση των πολιτισμών γκρεμίζοντας έτσι τα ιδεολογήματα περί ανωτερότητας κάποιων πολιτισμών.

Σήμερα θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την αναπτυξιακή διάσταση και τη σύνδεση του πολιτισμικού πεδίου με κρίσιμες παραμέτρους ,όπως η ανάπτυξη, οι τεχνολογίες, η εκπαίδευση, η αγορά εργασίας αλλά και η αναδιανομή του πολιτισμικού κεφαλαίου με άξονα τις ανισότητες, τις διακρίσεις, τη συμμετοχή και τα δικαιώματα των πολιτών καθώς και τις αξίες ,τις στάσεις και τις προκαταλήψεις.

*Διευθύντρια Ε.Κ.Τ.&Π

Πηγή:http://www.ektp.gr