ΚΟΤΥΧΙ-ΣΤΡΟΦΥΛΙΑ: ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ!

Διαδρομές μέσα από αιωνόβιες κουκουναριές, ψάρεμα στη λιμνοθάλασσα, παρατήρηση σπάνιων πουλιών. Το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς κρύβει τους δικούς του θησαυρούς.

Στο βορειοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου, από τον Πατραϊκό κόλπο έως λίγο πριν από την Κυλλήνη, βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Κοτυχίου – Στροφυλιάς. Ένα τοπίο μοναδικής φυσικής ομορφιάς, με τις λιμνοθάλασσες Προκόπου και Αράξου από τη μια, το μεγάλο πευκοδάσος που θυμίζει αφρικανική σαβάνα στο κέντρο και τις αμμοθίνες της παραλίας Καλογριάς από την άλλη.
Φιλοξενεί το μεγαλύτερο δάσος κουκουναριάς της Ελλάδας και ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη – ένας επίγειος παράδεισος 160.000 στρεμμάτων που μοιράζεται στους νομούς Αχαΐας και Ηλείας. Αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό για αποδημητικά πουλιά, αρκετά από τα οποία θεωρούνται απειλούμενα είδη.

ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΟΦΥΛΙΑΣ

Για να φτάσει κανείς στο δάσος της Στροφυλιάς και στις λιμνοθάλασσες, περνάει από το χωριό Λάππας, όπου έχει έδρα ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου. Στεγάζεται σε ένα πανέμορφο κτίριο, το οποίο στις αρχές του 20ού αιώνα ήταν κυνηγετικό περίπτερο της βασιλικής οικογένειας.

Προμηθευόμαστε τους χάρτες μας (διαλέγουμε την εύκολη διαδρομή Π2, μήκους 12 χλμ.) και αναχωρούμε για την εξερεύνηση του δάσους – οδικώς, γιατί ταξιδεύουμε με την κόρη μας. Εσείς έχετε δύο ακόμη επιλογές: το ποδήλατο και τα πόδια σας. Ακολουθώντας τη σήμανση προς Καλογριά θα δείτε ένα γεφυράκι, δίπλα από το οποίο ξεκινάει βατός χωματόδρομος που οδηγεί στο ακρωτήρι Κουνουπέλι. Η διαδρομή στο δάσος της Στροφυλιάς περνά μέσα από τις αιωνόβιες κουκουναριές. Θα δείτε επίσης χαλέπιο πεύκη, κέδρους, σχίνα, βελανιδιές. Εδώ ζουν χελώνες, αλεπούδες, νυφίτσες, αλλά και κούκοι, νανόμπουφοι, φυλλοσκόποι. Λίγο πιο κάτω, μέσα στα φυλλώματα του καλαμιώνα, κατοικεί κατά τον τοπικό θρύλο η Λάμια, η νεράιδα που φυλάει το ομώνυμο έλος από το «κακό μάτι». Μπροστά μας ξεπροβάλλει ο όρμος Κουνουπελίου με τα εγκαταλελειμμένα κτίρια των ιαματικών πηγών. Μερικοί ψαράδες επισκευάζουν τις βάρκες τους, δύο νεαροί ρίχνουν δίχτυα στη θάλασσα.

Η λιμνοθάλασσα του Πρόκοπου, με το εκκλησάκι του Αγίου Πέτρου. 

 (Φωτογραφία: Τζούλια Κλήμη)

Μεγάλα ξέφωτα μας αποκαλύπτουν πελώριους αμμόλοφους. Από αυτούς τους λόφους άμμου, που εμποδίζουν τα νερά των χειμάρρων να φτάσουν στη θάλασσα, δημιουργήθηκαν οι γύρω λίμνες. Στην παραλία, το καλοκαίρι γεννούν τα αυγά τους οι θαλάσσιες χελώνες Caretta caretta. Επιστρέφουμε στο σημείο εκκίνησης, με τα ξύλινα οικοτουριστικά σπιτάκια και το παρατηρητήριο πουλιών της λιμνοθάλασσας του Πρόκοπου. Τα πανύψηλα δέντρα και τα Μαύρα Βουνά με τους ασβεστολιθικούς βράχους, που αντανακλώνται στα νερά της, συνθέτουν ένα συναρπαστικό σκηνικό, όμως το πιο εντυπωσιακό είναι το κόκκινο χαλί που «ντύνει» τις όχθες της λιμνοθάλασσας. Πρόκειται για τη σαλικόρνια, ένα αλόφυτο που τους φθινοπωρινούς μήνες λόγω υψηλής συγκέντρωσης αλάτων παίρνει ένα χαρακτηριστικό κοραλλί χρώμα.

ΟΙ ΨΑΡΑΔΕΣ ΕΠΙ ΤΟ ΕΡΓΟΝ

Σ’ ένα κανάλι κοντά στο διβάρι φωτογραφίζω δύο ψαράδες στη γάιτα (σ.σ. βάρκα) τους. Σε αυτό το μεγαλειώδες τοπίο ζουν, τρέφονται και φωλιάζουν βουτηχτάρια, πάπιες, καλαμόκιρκοι και άλλα πουλιά.

Ψαρεύοντας κέφαλους στη λιμνοθάλασσα του Πρόκοπου. 

(Φωτογραφία: Τζούλια Κλήμη)

Ο Θανάσης, ψαράς στο επάγγελμα, βγάζει από το νερό λαβράκια και κέφαλους με φόντο το εκκλησάκι του Αγίου Πέτρου. Από τα 442 είδη πτηνών που απαντώνται στην Ελλάδα, τα 261 έχουν παρατηρηθεί στην περιοχή, που διέπεται από ειδικό καθεστώς διαχείρισης (Σύμβαση Ramsar, Natura 2000, κ.ά.). Την ηρεμία διακόπτουν ντουφεκιές λαθροκυνηγών. Αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Φορέας Διαχείρισης του υδροβιότοπου: οι ελάχιστοι υπάλληλοί του δεν επαρκούν για την εποπτεία της περιοχής. Οι πόροι είναι περιορισμένοι, ενώ υπάρχει ανάγκη και για περισσότερες αρμοδιότητες.

ΤΟ ΤΕΙΧΟΣ ΔΥΜΑΙΩΝ

Το Τείχος Δυμαίων είναι ένας άγνωστος αρχαιολογικός χώρος. Πρόκειται για μια μυκηναϊκή ακρόπολη χτισμένη σε μια φυσικά οχυρή θέση των Μαύρων Βουνών, το απόλυτο σημείο εποπτείας των θαλάσσιων δρόμων μεταξύ Ιονίου πελάγους και Πατραϊκού κόλπου. Κατά τον μύθο, δημιουργός του ήταν ο Ηρακλής.

Ο αρχαιολογικός χώρος του Τείχους Δυμαίων. 

(Φωτογραφία: Τζούλια Κλήμη)

Η πρώτη κατοίκηση χρονολογείται στη Νεολιθική περίοδο (4η χιλιετία π.Χ.), ενώ η ακμή της στη Μυκηναϊκή εποχή (1680-1000 π.Χ.). Τον 13ο αι. π.Χ. οικοδομήθηκε η κυκλώπεια οχύρωση που βλέπουμε σήμερα, για να προστατευτούν οι τρεις πλευρές του λόφου εκτός από τη νοτιοδυτική, καθώς η απόκρημνη πλαγιά παρείχε φυσική προστασία. Περνώντας την πύλη, ακολουθούμε τον φιδογυριστό δρόμο που οδηγεί στην ακρόπολη. Tο τείχος έχει μέγιστο ύψος 8,40 μ. – κατά τον Πολύβιο κάποτε έφτανε τα 13 μ., ενώ το μήκος του ήταν 250 μ. Από ψηλά διακρίνεται ο κάμπος της Αχαγιάς με τις καλλιέργειες, απόδειξη του αγώνα του ανθρώπου για μια καλύτερη ζωή.

ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΟΝ ΑΜΠΕΛΩΝΑ

Ο αμπελώνας Παρπαρούση (τηλ. 2610-420334, www.parparoussis.com) μαρτυρεί την παλιά σχέση της Αχαΐας με το κρασί. Καλλιεργούνται τοπικές ποικιλίες –Μαυροδάφνη, Σιδερίτης–, αλλά και Ασύρτικο και Αθήρι, όλα με βιολογικές μεθόδους. Τα προϊόντα εξάγονται στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, στην Ιαπωνία. Ο Θανάσης Παρπαρούσης, μετά τις σπουδές του στην Ντιζόν, επέστρεψε στη γενέτειρά του και δημιούργησε το 1974 το οικογενειακό οινοποιείο. Οπαδός της άποψης ότι η δουλειά γίνεται στο αμπέλι, δεν δίστασε τη δεκαετία του 1990 να μειώσει την παραγωγή στο 1/5, ώστε να δημιουργήσει μοναδικά κρασιά, όπως το Ταώς 2005 (Μαυροδάφνη 100%) και τα Δώρα του Διονύσου 2007 (Ασύρτικο, Αθήρι), που το έγκυρο γαλλικό περιοδικό La Revue de Vin de France ξεχώρισε μεταξύ των 100 καλύτερων μεσογειακών κρασιών.

ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΚΟΤΥΧΙΟΥ 

Η λιμνοθάλασσα Κοτυχίου, ένας από τους 11 προστατευόμενους από τη Σύμβαση Ramsar υδροβιότοπους της χώρας μας, αποτελεί το νοτιότερο σημείο της μεταναστευτικής διαδρομής των ευρωπαϊκών σμηνών. Κατά την αποδημία, μπορεί να παρατηρήσει κανείς σπάνια είδη, όπως λευκοτσικνιάδες, φαλαρίδες, χαλκόκοτες, φοινικόπτερα.

Η λιμνοθάλασσα είναι επίσης γνωστή για την πλούσια ιχθυοπαραγωγή της (λαβράκια, κέφαλοι, τσιπούρες, χέλια) και για το αυγοτάραχο. Κάποτε το επεξεργάζονταν εδώ, σήμερα το δίνουν νωπό στο Μεσολόγγι για εξαγωγή. Οι ψαράδες του δημοτικού συνεταιρισμού «Κοτύχι Α.Ε.» μου εξηγούν τον τρόπο που λειτουργεί η λιμνοθάλασσα ως διβάρι (φυσικό ιχθυοτροφείο). Οι γόνοι των ψαριών μπαίνουν μέσω του διαύλου της μπούκας στη λιμνοθάλασσα, ακολουθώντας την παλίρροια.

Φλαμίνγκο στη λιμνοθάλασσα Κοτυχίου. (Φωτογραφία: Τζούλια Κλήμη)

Όταν ωριμάσουν, προσπαθώντας να βγουν στην ανοιχτή θάλασσα για να γεννήσουν, συλλαμβάνονται από τις ιχθυοπαγίδες. Μου λένε ότι πρόκειται για μια ανθηρή επιχείρηση, αφού βγάζει 70 τόνους αλιεύματα ετησίως, μου μιλούν όμως και για τη ζοφερή κατάσταση της λιμνοθάλασσας: η αμμονησίδα προστασίας της διαβρώνεται επικίνδυνα τα τελευταία χρόνια. Τα σχετικά έργα προστασίας και υποδομής εκκρεμούν εδώ και τουλάχιστον είκοσι χρόνια. Η λιμνοθάλασσα Κοτυχίου εκτεινόταν κάποτε σε επιφάνεια 13.500 στρεμμάτων, σήμερα δεν υπερβαίνει τα 6.000. Στη δραματική μείωση συντέλεσαν οι προσχώσεις των τοπικών χειμάρρων, οι οποίοι ρυπαίνουν το νερό με υπολείμματα λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Στον χωματόδρομο που ενώνει τη λιμνοθάλασσα με το Ιόνιο, ένα σμήνος φοινικόπτερα πετούν από πάνω μας χαρίζοντάς μας ένα μοναδικό θέαμα για αποχαιρετισμό.

Πηγή: http://www.kathimerini.gr